Por Enric Juliana
La Vanguardia - 25.02.2011
.
O xornalista norteamericano Robert D. Kaplan publicou en 1994 un libro que convén ter a man estes días. Titúlase "A anarquía que vén" (Edicións B, 2000) e contén un rigoroso catálogo dos desaxustes do mundo despois da implosión do bloque soviético. Kaplan é un experto en política internacional que colaborou coas principais publicacións periódicas de Estados Unidos. É un férreo realista. Aguda capacidade de observación sobre o terreo (autor de dous libros excelentes sobre os Balcáns e o Asia Central), bos coñecementos de historia, economía e xeografía, hábil manexo das táboas demográficas, e poucos apriorismos ideolóxicos na mochila.
.
Kaplan é o anti-Fukuyama. Lonxe de predicir o fin da historia, afirma a principios dos anos noventa que a vitoria de Estados Unidos sobre o comunismo supón a aceleración da mesma en dirección á anarquía. Un mundo sen contradición principal queda nas nerviosas mans das contradicións secundarias: 1) grupos terroristas de estrutura difusa di
spostos a realizar atentados a grande escala; 2) países fóra de control que tentarán posuír a arma nuclear para chantaxear a nova orde; 3) práctica desaparición do Estado nalgunhas zonas do planeta (como xa ocorreu en Somalia); 4) dislocación dalgunhas das vellas unidades nacionais (Kaplan mesmo alerta do risco de ruptura en Estados Unidos) e 5) estoupido masculino no norte de África.
.
Kaplan exhibe neste último punto un xélido fatalismo. As táboas demográficas falan soas: máis da metade da poboación da media lúa africana terá durante bastante tempo menos de trinta anos. E nesa idade os homes sen traballo e sen perspectivas non poden reprimir a rabia. O norte de África -conclúe- é unha polvoreira que estalará. Ese momento chegou, cunha dobre espoleta: o relato do mundo que emiten as televisións vía satélite con sede no riquísimo Golfo e as novas posibilidades de comunicación horizontal que ofrecen as redes sociais, Cando "A anarquía que vén" se publicou en Estados Unidos, a cadea Al Yazira aínda non fora fundada no emirato de Qatar e a primeira páxina web de internet só tiña catro anos. Un libro moi recomendable. O xélido Kaplan é un san contrapunto aos efluvios dalgúns sabios prohomes da xeración do 68 (xeración eternamente adolescente), que xa soñan cunha revolución mundial encadeada polas redes sociais. Que Deus lles conserve a vista. Non hai que ser demasiado perspicaz para entrever que en Libia non se vai a implantar -nin agora, nin nunca- a República Democrática de Facebook. Nin en Exipto, nin en Tunes, nin en Marrocos... A loita polo control da maior bolsa de petróleo do Mediterráneo apenas comezou e promete ser atroz.
.
O mellor exercicio que un adulto pode facer estes días é abrir serenamente o atlas pola páxina de Europa. Debaixo, o braseiro norteafricano; arriba, Carolingia, o Directorio Europeo e a disciplina xermánica; e no centro, indo cara ao sur, a Península Ibérica e a Marca Hispánica. Hai que abrir o atlas e recitar, en voz alta, a pregunta hoxe máis pertinente: Onde estamos?
.
Kaplan é o anti-Fukuyama. Lonxe de predicir o fin da historia, afirma a principios dos anos noventa que a vitoria de Estados Unidos sobre o comunismo supón a aceleración da mesma en dirección á anarquía. Un mundo sen contradición principal queda nas nerviosas mans das contradicións secundarias: 1) grupos terroristas de estrutura difusa di
spostos a realizar atentados a grande escala; 2) países fóra de control que tentarán posuír a arma nuclear para chantaxear a nova orde; 3) práctica desaparición do Estado nalgunhas zonas do planeta (como xa ocorreu en Somalia); 4) dislocación dalgunhas das vellas unidades nacionais (Kaplan mesmo alerta do risco de ruptura en Estados Unidos) e 5) estoupido masculino no norte de África..
Kaplan exhibe neste último punto un xélido fatalismo. As táboas demográficas falan soas: máis da metade da poboación da media lúa africana terá durante bastante tempo menos de trinta anos. E nesa idade os homes sen traballo e sen perspectivas non poden reprimir a rabia. O norte de África -conclúe- é unha polvoreira que estalará. Ese momento chegou, cunha dobre espoleta: o relato do mundo que emiten as televisións vía satélite con sede no riquísimo Golfo e as novas posibilidades de comunicación horizontal que ofrecen as redes sociais, Cando "A anarquía que vén" se publicou en Estados Unidos, a cadea Al Yazira aínda non fora fundada no emirato de Qatar e a primeira páxina web de internet só tiña catro anos. Un libro moi recomendable. O xélido Kaplan é un san contrapunto aos efluvios dalgúns sabios prohomes da xeración do 68 (xeración eternamente adolescente), que xa soñan cunha revolución mundial encadeada polas redes sociais. Que Deus lles conserve a vista. Non hai que ser demasiado perspicaz para entrever que en Libia non se vai a implantar -nin agora, nin nunca- a República Democrática de Facebook. Nin en Exipto, nin en Tunes, nin en Marrocos... A loita polo control da maior bolsa de petróleo do Mediterráneo apenas comezou e promete ser atroz.
.
O mellor exercicio que un adulto pode facer estes días é abrir serenamente o atlas pola páxina de Europa. Debaixo, o braseiro norteafricano; arriba, Carolingia, o Directorio Europeo e a disciplina xermánica; e no centro, indo cara ao sur, a Península Ibérica e a Marca Hispánica. Hai que abrir o atlas e recitar, en voz alta, a pregunta hoxe máis pertinente: Onde estamos?
Comentarios