Por Abraham B. Yehoshua - Haaretz (30.12.2012)
No seu artigo de opinión da semana pasada ("Agora é o teu turno", Haaretz, 23 de decembro 2011), Avraham Burg expuxo unha nova tese que sostén que chegou o momento de prepararse para a posibilidade de que Israel se estea movendo con certeza cega e irreversíbel cara ao establecemento dun estado binacional en Eretz Israel.
Á parte do campo relixioso (debido á estrutura da súa identidade relixiosa), do campo da extrema dereita laica (debido á violencia das súas fantasías), e á marxe da esquerda post-sionista (debido á súa visión cosmopolita-humanitaria), todos os outros campos políticos e ideolóxicos de Israel entenden e articulan o feito de que un Estado binacional en Eretz Israel é unha posibilidade perigosa e moi desfavorábel, tanto a curto prazo como (especialmente) a longo prazo.
A pesar deste feito, entenden que estamos a dar grandes pasos, aínda que sen necesidade, cara ao establecemento dun Estado binacional, unha entidade que nalgunhas etapas da historia sionista foi contemplada como unha posibilidade plausíbel, e mesmo como loábel nalgúns círculos. Mesmo se moitos de nós cremos que é posíbel evitar a creación dese suposto Estado binacional a través de medidas políticas contundentes, aínda existe a obriga de prepararse para esa posibilidade, tanto intelectual como emocionalmente, do mesmo xeito que nos preparamos para outros estados de excepción. O obxectivo desta atenta vixilancia sería garantir que un Estado binacional non socave a estrutura democrática de Israel, e non destrúa por completo a identidade nacional colectiva dos xudeus-israelís, a cal tomou forma durante as últimas décadas. Debemos darnos de conta de que un Estado binacional non xorde exclusivamente polas accións de Israel, a súa creación tamén sería consecuencia da complicidade e a colaboración silenciosa dos palestinos, tanto de dentro de Israel como de máis alá das súas fronteiras. Incluso os membros máis pragmáticos de Hamas queren arrastrar a Israel, como un primeiro paso, cara a tal eventualidade.
E quizais non se deba só á súa dubidosa suposición de que o que é malo para os xudeus sen dúbida debe ser bo para os palestinos, senón que tamén se derivaría loxicamente da perspectiva palestina, xa que polo que ao pobo palestino se refíre, un Estado binacional en toda a Terra de Israel é unha opción mellor que unha pequena Palestina extraída das fauces de Israel despois de moito esforzo e derramamiento de sangue.
Debido á forte economía de Israel e aos seus fortes lazos con Occidente, un Estado binacional, mesmo un que fose medio democrático, podería prometer aos palestinos unha vida mellor e máis segura, e (o máis importante) unha maior área territorial, toda a cal desexaban obter tras unha campaña de varias decenas de anos e cuxo obxectivo declarado era obter toda Palestina.
É por iso que debemos ter en conta as numerosas razóns dentro da visión palestina para desexar un Estado binacional. Esta visión quizais explique a obstinación da Organización para a Liberación Palestina, tanto no cumio de Camp David de 2000 como durante as conversas entre a Autoridade Palestina e o goberno de Olmert. Ademais de que pode influír na postura da Autoridade Palestina durante as últimas sondaxes do goberno actual de Israel á hora de propor unha serie de negociacións destinadas a forxar unha verdadeira solución, e que foron evitados pola parte palestina. Esta visión tamén explicaría a pasividade dalgunha maneira insondable dos palestinos con respecto á organización de protestas civís non violentas contra os asentamentos. Talvez tamén sexa responsábel da súa tranquilidade aparente tras a queima dalgunhas das súas mesquitas por parte de matóns xudeus.
A diferenza dos seus irmáns en Siria e nos outros estados árabes -que se enfrontaron co torso espido ás balas que o exército disparaba contra os seus propios compatriotas-, os palestinos observan pasivamente como a construción de asentamentos acelerouse, e é que subconscientemente pensan que a súa paciencia arrastranos cara a un Estado binacional.
Ao mesmo tempo, apoiándose en miles de anos de "experiencia", os xudeus unha vez máis parecen "querer inseminarse e cultivarse" dentro do seo doutro pobo, un pobo que pertence á grande nación árabe. Deste xeito, os xudeus actúan exactamente como fixeron os seus devanceiros en Ucraína, Polonia, Iemen, Iraq e Alemaña. En parte por medo, en parte por paixón, os xudeus diríxense cara a unha situación que xa lles trouxo grandes calamidades no pasado e que, aínda máis conmovedoramente, asestaría un golpe mortal a calquera posibilidade de normalización nacional sob soberanía israelí.
Para a maioría dos relixiosos, fanáticos ou semi-moderados, a visión binacional non resulta tan ameazante. Calquera persoa que soubese conservar a súa identidade a través dos ritos relixiosos e dunha vida comunitaria circunscrita a través do mundo durante séculos, sen dúbida podería conservar a súa identidade nun barrio illado, rodeado de aldeas árabes, pero cunha compañía do IDF protexendo o seu benestar.
Os extremistas de dereita, que consideran a Israel como un grande portaavións estadounidense (como o ministro Uzi Landau comentou), penso que consideran que a superpotencia estadounidense permitiralles resolver o problema demográfico chegado o caso mediante a realización dunha serie de transferencias en pequena escala nalgún momento futuro.
Ademais, os "humanistas", os veteranos da degustación das ideas dunha fraternidade ideal entre as nacións inculcadas por movementos como Hashomer Hatzair e Brit Shalom, non atoparán nada ilexítimo en que as oficinas de Hamas se instalen nun futuro no complexo de Azrieli de Tel Aviv, a condición de que estas oficinas non molesten a súa sensibilidade idílica humanista.
Pero para aqueles que crían e soñaban cunha identidade nacional xudía israelí independente, que para ben ou para mal enfróntase á proba de facer fronte a unha realidade nacional-territorial enteiramente propia, un Estado binacional representa un soño roto, unha máis que segura fonte de desmoralización ante os conflitos internos que sen dúbida se desenvolvesen no futuro no devandito Estado binacional, como demostrou o fracaso de todos os experimentos binacionais desenvolvidos no mundo, e onde os pobos involucrados estaban máis preto entre si que os xudeus e palestinos en termos de relixión, economía, valores e historia.
É aínda posible evitar esta conxuntura negativa que se prevé na futura saúde do paciente? Seguirá sendo posible persuadir aos palestinos para que se mobilicen para a consecución do logro dunha solución de dous Estados (mesmo se os estados están unidos como unha federación)? Seguirá sendo posíbel persuadir aos amigos de Israel nos Estados Unidos e en Europa para que continúen mostrando a súa contundencia e apoio moral, e así poder facer recapacitar a Israel sobre a caída en espiral que se marcou para si mesma?
Queiramos ou non, o binacionalismo está a progresar. Como poderiamos conter o dano? Como poderiamos tratar con el de maneira que non destrúa a identidade nacional independente do Israel secular, e non nos esmague creando algún lugar onde reine a exclusión das mulleres, tanto xudías como musulmás? Estas son cuestións vitais e novas á que mesmo o campo da paz debe proporcionar axiña respostas.
Comentarios