Por Mehdi Khalaji,
Investigador superior no Instituto Washington de Estudos de Política de Oriente Medio.
The New York Times - 01/11/11
Aínda que o embaixador saudita, Adel Al Jubeir, está vivo e salvo en Washington, o complot para asasinalo pode ter dado resultado, no caso de que o seu fin non fose matar á Al Jubeir, senón desbaratar a política exterior do Presidente iraniano, Mahmoud Ahmadinejad.
A historia da República Islámica está infestada de casos de faccións que explotan a política exterior para lograr poder fronte a rivais internos. É habitual que os grupos que compiten entre si sacrifiquen os intereses nacionais -como, por exemplo, a credibilidade internacional- para lograr os seus fins.
Durante a guerra irano-iraquí, o asesor de seguridade nacional de Ronald Reagan, Robert McFarlane, fixo unha visita clandestina ao Irán coa aprobación das máis altas autoridades do país para concertar un trato que sería vantaxoso para o Irán, pero elementos antiamericanos do Goberno filtraron a noticia a un xornal árabe, co que desbarataron o trato e puxeron ao goberno de Reagan e ao do Irán nun gran aperto.
Mir Hosein Mousavi, o ex primeiro ministro que agora encabeza a oposición, explicou claramente o problema hai máis de vinte anos. O 5 de setembro de 1988, dimitiu para protestar pola intromisión do presidente Ali Jamenei nas súas funcións. Na súa carta de dimisión, Mousavi queixábase de que "Estase a privar ao Goberno da súa competencia en materia de política exterior". Fixo esta acusación: "están a levarse a cabo operacións [militares e de intelixencia] fora do país sen o coñecemento nin as ordes do Goberno. (?) Só despois de que se secuestre un avión, esterámonos. Só despois de que unha metralleta abra fogo nunha das rúas do Líbano e os seus ecos resoen por todas as partes, esterámonos. Só despois de que a policía saudita atope material explosivo na equipaxe de peregrinos iranianos, infórmaseme ao respecto".
Os servizos de intelixencia iranianas asasinaron a máis de 400 disidentes iranianos fora do Irán, incluído o último Primeiro Ministro do Shah, Shapour Bajtiar, e catro kurdos no restaurante Mikonos de Berlín en 1992 (máis adiante un xuíz a
lemán nomeou oficialmente ao Dirixente Supremo do Irán como un dos funcionarios superiores implicados no ataque terrorista). Así mesmo, a unidade Quds da Garda Revolucionaria do Irán levou a cabo centenares de operacións no Iraq, o Afganistán, o Líbano e outros países.
En cambio, o complot contra Al Jubeir parece ser moi pouco profesional, case despreocupado respecto do seu resultado. Tan inverosímiles son os detalles, que só unha loita polo poder no Irán podería xustificarlo. De ser así, é probábel que o obxectivo do complot non fose o propio Al Jabeir, senón os elementos do réxime que desexan unha apertura diplomática aos Estados Unidos: a saber, Ahmadinejad e o seu círculo.
Cando apareceu por primeira vez a noticia do complot para o asasinato, o Dirixente Supremo, Ali Jamenei, ía camiño da provincia occidental de Kermanshah. Na súa primeira declaración despois de que coñecese a noticia, non se referiu a el, pois moi probablemente esperaba que o Presidente fixese unha declaración. Despois de dous días dun significativo silencio por parte de Ahmadinejad, Jameini viuse obrigado a rexeitar publicamente as acusacións procedentes de EE.UU. Até cinco días despois non fixo pública Ahmadinejad unha declaración na que negaba as acusacións, e non con tanta firmeza como Jamenei.
Resulta irónico que o Presidente islamita radical do Irán se presente como disposto a renovar as relacions EE.UU-Irán e sufrir as consecuencias diso a mans dun Dirixente Supremo supostamente pragmático, pero Ahmadinejad non é unha excepción da regra histórica no Irán: toda facción que perde fronte a rivais internos busca fóra do país unha alianza con poderes exteriores.
Na República Islámica, os interesados nunha apertura a Occidente son sempre os que teñen pouca autoridade. Ahmadinejad e a súa facción afrontan un dobre problema: Jamenei deixoulles poucas saídas politicamente, á vez que a corrupción económica rampante e os fracasados intentos de reforma decepcionaron a moitos dos partidarios do Presidente.
A consecuencia diso, Ahmadinejad, con outro xiro irónico, está a tentar enxalzar a historia preislámica do Irán para pór o sentimento nacionalista ao seu favor e facer o que non cabe a menor dúbida de que Jamenei non desexa: unha maior apertura a Occidente, en particular á EE.UU. Expresou repetidas veces a súa disposición a reunirse co Presidente da EE.UU., Barack Obama, -incluso enviándolle unha carta de felicitación con motivo da súa toma de posesión- e trasladouse a Nova York para ser entrevistado os medios americanos de comunicación con moita maior frecuencia que os seus predecesores.
Ahmadinejad sabe perfectamente que, se logra presentarse como alguén que quere resolver -contra a vontade do Lider Supremo- cuestións importantes entre o Irán e a EE.UU, podería compensar con iso os seus fracasos económicos e granxearse novos partidarios. Para que ese plan dea resultado, Ahmadinejad necesita sobrevivir nas próximas eleccións lexislativas de marzo de 2012 e nas eleccións presidenciais de xuño de 2013, a pesar da determinación de Jamenei de marxinalo.
Independentemente de se Jamenei estaba ao corrente do complot contra Al Jubeir, o seu obxectivo era o de deslexitimar o programa de política exterior de Ahmadinejad. Así, pois, se de verdade Jamenei non estaba ao corrente, significa que algúns elementos do Goberno ou dos Gardas Revolucionarios están a actuar pola súa conta, cousa que por si soa resulta profundamente preocupante. Se hai elementos o suficientemente poderosos para planear semellante complot -aínda fracasado-, poderían volver a facelo no futuro.
A ese respecto hai que facerse unha pregunta aínda máis preocupante: se existen semellantes autoridades "independentes", poderían influír tamén na política nuclear do Irán?
A historia da República Islámica está infestada de casos de faccións que explotan a política exterior para lograr poder fronte a rivais internos. É habitual que os grupos que compiten entre si sacrifiquen os intereses nacionais -como, por exemplo, a credibilidade internacional- para lograr os seus fins.
Durante a guerra irano-iraquí, o asesor de seguridade nacional de Ronald Reagan, Robert McFarlane, fixo unha visita clandestina ao Irán coa aprobación das máis altas autoridades do país para concertar un trato que sería vantaxoso para o Irán, pero elementos antiamericanos do Goberno filtraron a noticia a un xornal árabe, co que desbarataron o trato e puxeron ao goberno de Reagan e ao do Irán nun gran aperto.
Mir Hosein Mousavi, o ex primeiro ministro que agora encabeza a oposición, explicou claramente o problema hai máis de vinte anos. O 5 de setembro de 1988, dimitiu para protestar pola intromisión do presidente Ali Jamenei nas súas funcións. Na súa carta de dimisión, Mousavi queixábase de que "Estase a privar ao Goberno da súa competencia en materia de política exterior". Fixo esta acusación: "están a levarse a cabo operacións [militares e de intelixencia] fora do país sen o coñecemento nin as ordes do Goberno. (?) Só despois de que se secuestre un avión, esterámonos. Só despois de que unha metralleta abra fogo nunha das rúas do Líbano e os seus ecos resoen por todas as partes, esterámonos. Só despois de que a policía saudita atope material explosivo na equipaxe de peregrinos iranianos, infórmaseme ao respecto".
Os servizos de intelixencia iranianas asasinaron a máis de 400 disidentes iranianos fora do Irán, incluído o último Primeiro Ministro do Shah, Shapour Bajtiar, e catro kurdos no restaurante Mikonos de Berlín en 1992 (máis adiante un xuíz a
lemán nomeou oficialmente ao Dirixente Supremo do Irán como un dos funcionarios superiores implicados no ataque terrorista). Así mesmo, a unidade Quds da Garda Revolucionaria do Irán levou a cabo centenares de operacións no Iraq, o Afganistán, o Líbano e outros países.En cambio, o complot contra Al Jubeir parece ser moi pouco profesional, case despreocupado respecto do seu resultado. Tan inverosímiles son os detalles, que só unha loita polo poder no Irán podería xustificarlo. De ser así, é probábel que o obxectivo do complot non fose o propio Al Jabeir, senón os elementos do réxime que desexan unha apertura diplomática aos Estados Unidos: a saber, Ahmadinejad e o seu círculo.
Cando apareceu por primeira vez a noticia do complot para o asasinato, o Dirixente Supremo, Ali Jamenei, ía camiño da provincia occidental de Kermanshah. Na súa primeira declaración despois de que coñecese a noticia, non se referiu a el, pois moi probablemente esperaba que o Presidente fixese unha declaración. Despois de dous días dun significativo silencio por parte de Ahmadinejad, Jameini viuse obrigado a rexeitar publicamente as acusacións procedentes de EE.UU. Até cinco días despois non fixo pública Ahmadinejad unha declaración na que negaba as acusacións, e non con tanta firmeza como Jamenei.
Resulta irónico que o Presidente islamita radical do Irán se presente como disposto a renovar as relacions EE.UU-Irán e sufrir as consecuencias diso a mans dun Dirixente Supremo supostamente pragmático, pero Ahmadinejad non é unha excepción da regra histórica no Irán: toda facción que perde fronte a rivais internos busca fóra do país unha alianza con poderes exteriores.
Na República Islámica, os interesados nunha apertura a Occidente son sempre os que teñen pouca autoridade. Ahmadinejad e a súa facción afrontan un dobre problema: Jamenei deixoulles poucas saídas politicamente, á vez que a corrupción económica rampante e os fracasados intentos de reforma decepcionaron a moitos dos partidarios do Presidente.
A consecuencia diso, Ahmadinejad, con outro xiro irónico, está a tentar enxalzar a historia preislámica do Irán para pór o sentimento nacionalista ao seu favor e facer o que non cabe a menor dúbida de que Jamenei non desexa: unha maior apertura a Occidente, en particular á EE.UU. Expresou repetidas veces a súa disposición a reunirse co Presidente da EE.UU., Barack Obama, -incluso enviándolle unha carta de felicitación con motivo da súa toma de posesión- e trasladouse a Nova York para ser entrevistado os medios americanos de comunicación con moita maior frecuencia que os seus predecesores.
Ahmadinejad sabe perfectamente que, se logra presentarse como alguén que quere resolver -contra a vontade do Lider Supremo- cuestións importantes entre o Irán e a EE.UU, podería compensar con iso os seus fracasos económicos e granxearse novos partidarios. Para que ese plan dea resultado, Ahmadinejad necesita sobrevivir nas próximas eleccións lexislativas de marzo de 2012 e nas eleccións presidenciais de xuño de 2013, a pesar da determinación de Jamenei de marxinalo.
Independentemente de se Jamenei estaba ao corrente do complot contra Al Jubeir, o seu obxectivo era o de deslexitimar o programa de política exterior de Ahmadinejad. Así, pois, se de verdade Jamenei non estaba ao corrente, significa que algúns elementos do Goberno ou dos Gardas Revolucionarios están a actuar pola súa conta, cousa que por si soa resulta profundamente preocupante. Se hai elementos o suficientemente poderosos para planear semellante complot -aínda fracasado-, poderían volver a facelo no futuro.
A ese respecto hai que facerse unha pregunta aínda máis preocupante: se existen semellantes autoridades "independentes", poderían influír tamén na política nuclear do Irán?
Comentarios