Franco e os Xudeus: Antisemitismo, filosefardismo e posterior revisionismo da xudeofobia franquista

Por Jaume Bertran

.
Desde hai varios anos, nalgunhas correntes da dereita española, desde determinados sectores do PP ate grupos situados máis cara a extrema dereita, está a darse un proceso de revisionismo e en certa medida de rehabilitación da ditadura franquista, presentándoa coma un mal menor necesario ante o caos vivido nos últimos anos da II República española (só por culpa da Fronte Popular e dos partidos e sindicatos de esquerda) e relativizando a brutal represión exercida pola ditadura desde os inicios da Guerra Civil en 1936 ate a morte do ditador en 1975 ao mesmo tempo que saliéntase o desenvolvemento e a prosperidade económica dos anos 60-70. Neste sentido podemos destacar as obras do historiador revisionista Pío Moa sobre a II República, a Guerra Civil e o Franquismo ou a polémica negativa a condenar a ditadura por parte do político vasco do PP, Jaime Mayor Oreja, no contexto dunha entrevista concedida ao xornal galego La Voz de Galicia no ano 2007.
Neste proceso revisionista e ate certo punto rehabilitador da ditadura franquista tamén reescribiuse a historia para endozar o antisemitismo franquista, aproveitando como pretexto o labor humanitario que diplomáticos españois como Propper de Callejón, Angel Sanz Briz ou Giorgio Perlasca, recoñecidos como Xustos entre as Nacións polo Yad Vashem, realizaron nas embaixadas españolas de París ou Budapest coa finalidade de protexer e salvar a vida de miles de xudeus asinándolles visados para poder entrar no Estado español e desde alí desprazarse a América Latina ou outros países, proporcionándolles pasaportes españois e abrindo a embaixada e outros edificios alugados con fondos da mesma para que os xudeus puidesen refuxiarse. Como exemplo da manipulación histórica que veño de mencionar, podedes ler este artigo do blogue "Israel en Positivo".
Aínda que o negue nunha especie de prólogo, o autor do artigo cita os comentarios de varios políticos, historiadores ou personalidades xudías e israelís coa clara intencionalidade de presentar ao réxime franquista coma un goberno que axudou e deu refuxio aos xudeus perseguidos polos nazis durante a Shoáh. O que figuras como Golda Meir, Israel Singer ou Shlomo Ben Ami, citadas no mencionado artigo, ignoraron é que a ditadura franquista sempre utilizou unha retórica antisemita e quizais a idea que mellor a resume é a da "conspiración xudeo-masónica-comunista". Do mesmo xeito que Hitler en Alemaña e outros grupos fascistas, totalitarios de extrema dereita e anti liberais en Europa, os falanxistas e Franco identificaron Xudaísmo con Comunismo e Masonería, e daí a famosa conspiración. Vexamos un exemplo ilustrativo. En plena guerra civil, para arengar ás tropas fascistas, o xornalista e escritor falanxista Agustín de Foxá no seu poema "Romance de Abdelacid" escribiu:
"Que al otro lado del monte,
los hombres sin Dios te aguardan,
con tanques de oro judío,
y cien banderas de Asia".

(Vicenç Villatoro; ¿De que falamos cando falamos de Israel?; VVAA; En defensa de Israel, Editorial Certeza, 2004, p. 341).
A propaganda da conspiración xudeo-masónica-comunista foi empregada pola ditadura ate os seus últimos estertores. De feito, un mes e medio antes de morrer, na súa última aparición pública, nun discurso ante os seus seguidores na madrileña Praza de Oriente, o ditador Francisco Franco volveu advertirlles do perigo da conspiración internacional que ameazaba a España:
.

A retórica antisemita da ditadura franquista non se dirixiu só contra xudeus, masons e comunistas. Nunha España cunha comunidade xudía pequenísima e totalmente inadvertida pero cunha grande tradición de xudeofobia sen xudeus debido ao adoutrinamiento inquisitorial durante máis de tres séculos, o antisemitismo do réxime dirixiuse tamén contra os políticos catalanistas e mesmo contra a sociedade catalá en xeral. De feito, no imaxinario dos grupos máis anti-liberais, tradicionalistas e conservadores de España os cataláns e os xudeus representaban os valores da modernidade que eles rexeitaban: cosmopolitismo, laicismo, materialismo na súa vertente capitalista ou socialista, e compartían os mesmos tópicos: desleais, rañas, ávaros... Nese contexto, Pío Baroja escribiu en 1907 que "los catalanes son los judios de España" e para os falanxistas, partidos catalanistas como a Lliga Rexionalista de Catalunya ou Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) eran partidos "xudeus" ou "xudaizados". De feito, nin o president da Generalitat de Catalunya de entón, o político de ERC Lluís Companys i Jover, salvouse das iras dos falanxistas, que dedicábanlle a seguinte estrofa mentres avanzaban por territorio catalán durante os últimos meses da Guerra Civil:
"Companys, judio renegado, pronto pagarás lo que has causado".
(tirado do seguinte artigo do blogue Hasbara-ts).
Pero na súa deriva prol nazi e xudeofóbica, a ditadura franquista foi moito máis alá da retórica. Grazas a unha investigación realizada recentemente polo investigador Jacobo Israel Garzón saíu á luz que a ditadura franquista elaborou no ano 1941 unha listaxe dos xudeus españois ou estranxeiros residentes no noso país a petición dos nazis para envialos aos campos da morte, a unha morte segura (reseña en Aurora Dixital). Xa que logoo, fica claro que o labor humanitario dos diplomáticos españois anteriormente mencionados en favor dos xudeus non se fixo seguindo instrucións desde Madrid senón ás costas do propio réxime. Vexamos o exemplo de Eduardo Propper de Callejón, que concedeu máis de 30.000 visados a xudeus para que puidesen entrar en España e pasar posteriormente a Portugal, sen seguir os trámites ordinarios esixidos desde Madrid. Esta situación provocou as queixas nazis ás autoridades españolas e finalmente, Ramón Serrano Súñer, ministro de exteriores e cuñado de Franco, decidiu transferir a Propper de Callejón a Larache (Marrocos) como cástigo por ter desairado aos alemáns. Angel Sanz Briz e o seu colega Giorgio Perlasca tiveron máis sorte. En 1944 o ministro do exterior era Francisco Gómez Jordana, o Conde de Jordana, e non se cobrou represalias porque nese momento ao réxime franquista, vendo a máis que probábel derrota alemá, interesoulle unha política máis neutral e un maior achegamento aos aliados. Que quede claro pois que a ditadura franquista non tivo como política oficial axudar aos xudeus durante a Shoah e só tratou de agochar o seu antisemitismo -sempre presente e latente- a partir da derrota dos nazis e os seus aliados a mediados dos anos corenta, co fin de conseguir o recoñecemento internacional da España franquista, obxectivo que finalmente alcanzou nos anos cincuenta. Para disimular o seu antisemitismo, o réxime franquista utilizou o filosefardismo, onde idealizabase ao xudeu sefardí e víaselle como a esencia do español no estranxeiro durante séculos. Ademais se lles desxudeizaba e así se cargaban os reproches antisemitas "só" aos xudeus de orixe asquenazíes. En palabras do xornalista Antonio José Chinchetru:
" Xa sinalamos que este filosefardismo en moitos casos está exento de xudeofobia e noutros é a escusa perfecta para o antisemita español. Pero hai un terceiro caso, que é un fenómeno con moitas décadas de vida no noso país. Trátase do que poderíase denominar como un esquizofrénico filosefardismo antisemita. Non resulta estraño atopar entre a extrema dereita española persoas que senten un sincero amor cara aos sefardíes á vez que odian ao conxunto dos xudeus. O mecanismo mental que permite esta contradición consiste en atribuír todos os males que o antisemita personifica nos xudeus aos asquenazíes (descendentes daqueles que vivían durante a Idade Media no centro e leste de Europa). Mentres que no sefardí incídese no seu carácter hispánico desposuíndoo da súa xudeidade. Esta esquizofrenia, se se nos permite a licenza de utilizar o devandito termo psiquiátrico, estivo xa presente en intelectuais falanxistas durante a Segunda República, como Ernesto Giménez Caballero. É despois, durante o franquismo, cando aparece por primeira vez o filosefardismo como escusa para negar o antisemitismo". (páxinas 185-186 do artigo de José Chinchetru "As Coartadas do antisemitismo: o mito do xudeu arqueolóxico).

En conclusión, a pesarres de que o Estado español tiña unha comunidade xudía moi minoritaría, o réxime frascista sempre coqueteou co antisemitismo e coas teorías de conspiración xudía mundial aínda que dependendo das circunstancias históricas fixo gala ou ben tento escondelo, disimulalo ou negalo. Esta circunstancia fixo que, actualmente, desde determinadas correntes da dereita española, nun proceso de revisionismo histórico e de rehabilitación pública do franquismo, téntase presentar ao réxime ditatorial non só como non antisemita senón como protector e defensor dos xudeus, especialmente dos sefardíes durante a Shoah. Con todo, as evidencias históricas demostran que neses momentos, tanto pola influencia da súa ideoloxía, mestura de fascismo, tradicionalismo ultracatólico e antiliberalismo, como pola súa afinidade cos réximes do Eixo, o réxime franquista non só non levou a cabo unha política oficial de apoio aos xudeus senón que tentou realizar a súa contribución á "solución final" nazi mediante a elaboración dunha listaxe dos xudeus que vivían en España para ser entregados aos nazis. Só tras a derrota das potencias do Eixo e en vista á súa aceptación internacional, o réxime franquista tentou esconder esa colaboración e presentarse como neutral no conflito e non antisemita. Neste senso, unha das estratexías utilizadas foi un suposto fílosefarditismo que en realidade escondía o seu profundo antisemitismo. De feito, o ditador Franco e os seus seguidores mantiveron ben vivas as teorías antisemitas dunha conspiración xudeo-masónica-comunista contra España ate os estertores do réxime e de feito a ditadura franquista nunca recoñeceu internacionalmente ao Estado de Israel. Ademais, durante a maior parte da ditadura o xudaísmo español foi un xudaísmo clandestino debido a que o réxime ditatorial tiña como relixión oficial do estado o catolicismo e un dos seus puntais ideolóxicos foi o Nacional-Catolicismo.

http://lafu-sion.blogspot.com/2011/09/franco-y-los-judios-antisemitismo.html