SON XUDEU?

En homenaxe póstumo a Carlos Semprún Maura (1926-2009)

.

Son xudeu?

Por Carlos Semprún Maura

.

"Advertimos que detrás de cada tirano escóndese un xudeu". Carlos Marx (1)

.

Foi lendo "El laberinto español" de Gerald Brenan, traducido e publicado por "Ruedo Ibérico" (París, 1962) como me decatei de que era xudeu. Escribe o autor: "Maura era con todo un home de honra e íntegro, que en certos aspectos destaca sobre todos os demais políticos do reinado de Alfonso XIII (....) a pesar da súa orixe xudía (era pola súa familia un chueta das Illas Baleares) foi o único español a quen o rei non trataba de ti". (p. 26). Outros historiadores, como Hugh Thomas, coinciden ou repiten esta afirmación: os Maura son de orixe xudía, ou "chueta" de Mallorca, e até Valle Inclán, nunha das súas obras de teatro, "Luces de Bohemia", se mal non recordo, insúltalle ao meu avó materno como reaccionario e chueta. Hainos, claro, que o negan, sobre todo na familia Maura, declarando que é un infundio malévolo, un insulto facilón, dos seus inimigos políticos. Porque os termos de "chueta" e máis universalmente "xudeu", foron termos insultantes desde hai séculos e hoxe vólveno ser, talvez máis que nunca. Para terminar con esta historia familiar, dun interese moi relativo, houbo evidentes cruces, e a nai da miña nai Susana, filla menor de don Antonio, era unha Gamazo, familia perfectamente "goy", polo visto.

.

Estas cruces son frecuentes en España e o "sangue puro" é difícil de demostrar cientificamente. O caso é que ao ler estas liñas do labirinto español, en 1962, sentín unha estraña alegría e, sen perder un segundo, telefonei ao meu, hoxe defunto, irmán Paco, para darlle a boanova. Él tamén se alegrou, e desde entón presumiamos do noso marranismo, sobre todo ante antisemitas, incluíndo, non faltaba máis, membros da nosa propia familia. Isto constituía unha ruptura inxenua, infantil case, coa tradición familiar sempruniana, perfectamente católica, apostólica e romana, na cal o peor insulto que de nenos nos botabamos en cara, á menor manifestación de egoísmo, por parte dalgún dos irmáns, era precisamente o de "xudeu!, xudeu!, xudeu!", e ademais cuspindo para manifestar o noso noxo. Pero vaiamos a cousas máis serias. Resulta que de nenos e adolescentes vivimos na Francia ocupada polos nazis e que eu vin a primeira estrela amarela na solapa dunha señora, vestida de gris e aparentemente tímida, na cola dun mercado de Saint-Leu a Forêt, arrabaldes de París, en 1942. Vin florecer esas sinistras estrelas nas solapas, e desaparecer as solapas e as persoas que as levaban.

.

Sempre lembrarei a violenta impresión que me procurou esa primeira estrela amarela e como ao volver a casa pedín explicacións ao meu pai e como non mas deu, atafegándome con referencias históricas, vagas e confusas, e, as cousas como son, bastante antisemitas, para concluír declarando que era unha guerra tremenda, e que, comparada cos bombardeos e os seus miles de vítimas, cos mortíferos combates nas frontes e aos demais desastres da guerra, esa estrela amarela, era, desde logo, unha humillación, pero nada máis. En ningún momento fixo a menor relación, nas súas parrafadas, entre esa "humillación" e a masacre de inocentes. é certo que, por aqueles anos -1942-43-, non se coñecían exactamente os detalles do xenocidio. Aquilo se soubo, punto por punto, e para todo o mundo, ao finalizar a guerra, en 1945. Lamento ter que recoñecer que, en moitas das súas "explicacións", o meu pai aludía a unha suposta culpabilidade "histórica" dos xudeus, cousa moi presente non fai tanto, e aínda hoxe, na tradición católica, e o meu pai era católico de "comuñón diaria", como se dicía. O cal ten bastante de aquelarre se se pensa que Xesucristo era xudeu, e que as bases da relixión católica constitúen algo así como un cisma da relixión hebrea, a primeira das tres relixións monoteístas. Pero esa é outra historia, e eu non son monoteísta, senón ateo. Aínda que se comezaron a coñecer bastantes datos, desde 1944, na Francia liberada (ou en Italia, poñamos), e os testemuños dos xudeus que lograran escapar ás redadas da policía de Vichy, ou dos nazis, así como os das organizacións caritativas e/ou de resistencia, que denunciaban a participación moi activa das autoridades de Vichy, na xigantesca deportación dos xudeus en Francia, como en toda Europa ocupada polos nazis. Por entón, en 1944, coñecíase esa monstruosidade: miles de familias, por ser xudías, eran detidas e desaparecían.

.

O seu destino constituía unha incógnita, e o peor pesimismo resultou ser un realismo, pero os detalles dese horror absoluto, cualifíquese como Shoáh, Holocausto ou, máis sinxelamente, exterminio, coñecéronse cando foron liberados os campos nazis, en 1945, e desde o punto de vista informativo, recordo as reportaxes en directo, alucinantes, dos cámaras do Exército norteamericano. Un deles era Samuel Fuller, logo cineasta hollywoodiano, cuxa obra non me entusiasma pero ao que coñecín en París, pouco tempo antes da súa morte, e que xamais logrou esquecer o que vira entón, en 1945, en Alemaña e Polonia. Tras o escándalo xigantesco producido pola revelación da Shoáh, con probas, datos, fotos, documentais, arquivos e centos de miles de cadáveres ambulantes, que morrían nos hospitais, cando chegaban a eles, o antisemitismo, vella tradición das relixións católica, ortodoxa, e doutras tradicións populares e políticas, e até literarias, topouse cunha histórica censura, un tabú: non se podía seguir sendo antisemita sen arriscarse a pasar por ser nazi, e iso, desde logo, non estaba ben visto naqueles momentos de euforia "democrática", que vencera o mal absoluto, o nazismo. E era o mal absoluto. Escritores tan diferentes como Georges Bernanos ou Henry Miller, antisemitas, declararon que despois de Auschwitz non podían seguir séndoo.

.

É só un exemplo. Esa era a fachada, a versión oficial, pero inmediatamente despois da vitoria aliada, o antisemitismo -que non morrera, só se disimulara- comezou a lanzar sutís rumores nas conversacións privadas, nalgún artigo ou libro, etc. Os dous temas centrais destes rumores antisemitas, que calquera que teña o extravagante privilexio de ser vello coñece dabondo, foron os seguintes: a propaganda filosemita (en Francia non se utilizaba entón o termino de "lobby xudeu") esaxera moitísimo, non houbo tantos mortos nos campos nazis, e esa infamia contable, ía aos poucos reducindo o número de vítimas inocentes; non foron 6 millóns, foron 5, logo 4, logo 3, e hai uns dez anos, en Barcelona, vin por televisión a xa non recordo, nin me importa, o nome dun "negacionista" español, declarar, irónico: "Vouvos a dar unha boa noticia, os xudeus que morreron nos campos nazis, só foron un millón". Coma se un millón de mortos fose o mesmo que acender un cigarro e tirar a cabicha, algo sen a menor importancia. Claro, detrás desa mentira, apenas se esconde a propaganda racista: os xudeus e os seus arrexuntados, menten en canto ao número de mortos, porque sempre menten, e sempre mentiron, e contra máis mortos invéntense, máis diñeiro poderán roubar aos Gobernos cohibidos.

.

O segundo rumor é talvez peor, porque segundo lin, bastantes xudeus polo ancho mundo participaron en difundilo: os xudeus como borregos deixáronse deportar sen resistencia. Comparto totalmente o sentido do universal berro: Nunca máis!, cando significa que hai que facer o posíbel, loitar con uñas e dentes para que non volva existir un novo Auschwitz en Iraq, Siria ou Arabia Saudita, desde logo. Pero iso non significa a condena das familias de artesáns, xastres, comerciantes, universitarios ou banqueiros, quen, ilusos ou inxenuos, e sobre todo para a inmensa maioría deles, sen posibilidade de emigrar a Estados Unidos, Arxentina, ou onde fose, quen unha madrugada se espertan coa Gestapo, ou as policías nacionais, chamando á porta, as pistolas, os fusís, as metralletas apuntadas, e lévanlles, en Francia, ao tristemente celebre Vel d'Hiv, a Compiegne, e logo a Polonia -é sabido que os nazis instalaran os seus principais campos de exterminio en territorio polaco. Se alguén se atreve a criticar a un pai de familia que só pecou de inxenuo, ou que non puido irse, na maioría dos casos por non resistir", quen profiren tales infamias ou son antisemitas e utilizan o "borreguismo" na súa propaganda, ou xamais viviron nun país totalitario. Ademais, os xudeus resistiron. Non hai un só movemento de resistencia anti nazi sen xudeus, o ghetto de Varsovia de sublevou, houbo sanguentas revoltas de xudeus nalgúns campos de exterminio nazis, etcétera. O argumento de que os xudeus se deixaron deportar como borregos", non pasa de ser unha das facetas do antisemitismo, mesmo cando son xudeus quen o afirman, ou o lamentan. Co paso dos anos, nos medios de extrema esquerda e de esquerda fóronse afirmando opinións segundo as cales se "tanto se falaba da deportación dos xudeus, era para ocultar a deportación dos comunistas, e outros "revolucionarios". Falar da masacre de xudeus empezaba a considerarse como "de dereitas" para ocultar o sufrimento dos de esquerda. Pois, en todo caso en Francia, o discurso oficial gaullocomunista, xamais "falou tanto" dos xudeus, ao revés, insistíase nas barbaridades dos nazis contra os patriotas resistentes. E, en Polonia, as autoridades comunistas fixeron desaparecer toda pegada da Shoáh, e até os cemiterios xudeus. Pero bo, no ambiente xeral, nas conversas privadas, na prensa, o antisemitismo, por aqueles anos da posguerra, estaba mal visto. A loita das organizacións xudías contra o Imperio británico, a aventura do "Exodus", todos eses episodios a miúdo sanguentos, mirábanse desde Europa con simpatía, e aparecían ás nosas desinformadas opinións -incluíndo a miña, claro- como formando parte da loita internacional socialista contra o imperialismo. A postura da URSS, encargando aos seus satélites, como Checoslovaquia, axudar concretamente, con armas e explosivos, ás organizacións sionistas, daban aos entón potentes PC francés e italiano, unha careuta aparentemente "prosionista", e a resolución da ONU, "creando" o Estado de Israel, foi amplamente saudada en Europa, como un acto de xustiza, e un acto progresista, que, até certo punto, tentaba, se non borrar, tarefa imposíbel, polo menos reparar un poquitín o horror da Shoa. Pero a URSS, a partir do momento en que existiu Israel e que todos os estados árabes estaban en contra, abandonou "a causa do pobo xudeu", como abandonara "a causa do pobo español", e converteuse no máis potente aliado das ditaduras árabes. Falo de Europa, onde se acolleu relativamente ben o nacemento de Israel, porque, efectivamente, no mundo árabe as cousas eran radicalmente diferentes.

.

A ONU, ben sabido é, decidira a creación de dous estados: un, que xamais existira, o estado palestino; e outro, israelí, que xa estaba, ou existiran, posto que foron dous, o reino de Judea e o de Israel. Pero iso as organizacións e os estados árabes non o aceptaron, non aceptaron ningún dos dous estados, nin o xudeu, nin o palestino (que era Palestina senón unha provincia xordana?) e os seus exércitos abalanzáronse para destruír o feble e recentemente nado estado de Israel. Os heroicos colonos xudeus recentemente chegados a Israel, como os "sabras", a pesar do seu pobre armamento, derrotaron aos exércitos árabes, salvo á Lexión Árabe, composta esencialmente por tropas xordanas, ao mando da cal estaba un oficial inglés Glubb Pacha (Sir John Bagot Glubb), quen chegou até Xerusalén Este (e por iso, dise, aínda hoxe, que é a parte árabe da cidade, cando en realidade non existía unha tal fronteira, creouna a guerra, como outras). Pero, sendo ante todo dun oficial británico e ao votar o Reino Unido xunto con outros países a resolución da ONU, déronlle a Glubb Pacha a orde de deterse e obedeceu, interrompendo a súa ofensiva. Un pouco antes (1945/46), celebrouse en Nuremberg, o famoso proceso contra os crimes e criminais de guerra nazis. Ninguén, que eu saiba, puxo en cuestión ese Tribunal de Nuremberg, que aparece aínda coma se establecese as Táboas da Lei, as bases eternas do Ben e do Mal, os fundamentos do Estado de Dereito, e a condena dos crimes contra a Humanidade. Pois xa é hora de falar en serio sobre o tema. Como non son do todo inxenuo, non me vai a estrañar que os vencedores desa tremenda guerra mundial 1939/1945, impuxesen aos vencidos e ao mundo enteiro os seus criterios sobre o Ben e o Mal, sobre o sentido da Historia, sobre o castigo aos vencidos, etcétera. Sempre ocorreu así e, sen remontarse á prehistoria, o Tratado de Versalles impuxo á vencida Alemaña tan drásticas condicións que favoreceron o posterior xurdimento do nazismo.

.

Pero Nuremberg foi diferente porque, ademais dese aspecto tradicional, segundo o cal os vencedores impoñen as súas esixencias aos vencidos, alí decretouse unha orde moral, a condena absoluta do nazismo, do fascismo, pero tamén do antisemitismo e os seus campos de exterminio, e exaltáronse os valores democráticos do Estado de dereito, da democracia, etcétera. Quen pode estar en contra? Eu non, en todo caso. Pero resulta que entre os xuíces, os fiscais, os maxistrados, con dereito ademais, xa que formaban parte dos vencedores, estaba a URSS, totalitarismo tan ou máis sanguento que o nazismo, co seu Gulag, a súa intolerancia radical, a súa represión cotiá. Ese réxime, tan monstruoso como o nazi, xulgaba a estes segundo criterios que, evidentemente, non eran os seus, precisamente no momento en que na URSS, Stalin, desencadeaba unha das máis violentas campañas antisemitas da súa historia. Encuberta, como sempre, non se deportaba ou asasinaba os xudeus por selo, senón porque se lles declaraba "inimigos do comunismo". Aos poucos, nos sectores da esquerda europea, veuse instalando unha repelente esquizofrenia totalmente contaminada do virus soviético: todo antisemita que, mesmo de forma estrafalaria, expresa opinións que poden considerarse "de dereitas", e poderían "demostrar" simpatía, ou polo menos benevolencia, co nazismo, vese condenado furiosamente, sempre segundo os supostos criterios de Nuremberg, mentres que todo antisemitismo, disfrazado ou non, de antisionismo, pero de absoluta condena a Israel, perde o seu carácter racista e convértese en progresista. Evidentemente, "os extremos tócanse". Non teño espazo para analizar as patoloxías individuais de tantos xudeus que consideran que Israel ten que ser un país xusto, perfecto, e sobre todo pacífico, por ser xudeu, que non debería ter en conta as agresións árabes, nin o terrorismo palestino, que debería dar un exemplo evanxélico ao mundo, e convidar a quen queren destruírlle á paz eterna, sen condicións, e ao constatar que non é así -nin pode selo-, envórcanse a favor da "causa palestina", coma se só como vítimas puidesen seguir sendo xudeus. Eu penso que a conversión masiva da esquerda ao antisemitismo comeza coa descolonización e o tercermundismo militar, máis que militante.

.

Para Francia, a guerra de Alxeria, máis que outros conflitos noutros países, enfrontou a todos os anticolonialistas co antisemitismo tradicional dos seus "heroes revolucionarios", como o FLN alxerino. Algo parecido ocorreu nos EEUU, onde á fronte da asociación para os human rights atopábanse moitos xudeus liberais, pero cando o movemento negro se radicalizou, islamizouse, coas Panteras Negras e os Black Muslims, os seus avogados e amigos, militantes dos dereitos da minoría negra convertéronse, para o sector musulmán e terrorista desa minoría, nos seus peores inimigos, por mor de Israel. Ou máis ben, coa coartada de Israel. O antisemitismo inconsciente, dormente, de tantos mozos de esquerda que se consideraban revolucionarios, xustificouse de súpeto para eles, no "grande movemento anticolonialista dos pobos colonizados" cuxos inimigos eran o Occidente capitalista e Israel. Da crítica a Israel, "fenómeno colonialista", ao odio aos xudeus, o limiar cruzouse sen demasiados conflitos éticos. E é así como os máis extremistas da extrema esquerda apoiaron a Faurisson, o principal "negacionista" francés, e apoiáronlle cun militantismo agresivo, difundindo as súas teses a puñada limpa, sobre a inexistencia dos campos de exterminio e das cámaras de gas, sobre a "xigantesca estafa xudía" que consistía en pedir reparacións por uns crimes que xamais existiran. Como en Barcelona, pequena anécdota pero farto simbólica, os mesmos que protestaban contra unha libraría "fascistoide" e antisemita, á semana seguinte manifestábanse polas rúas berrando: Israel: nazi" e "Morran os xudeus!". Eu ví, en 1991, durante a guerra do golfo, rúa Goya, en Madrid, unha xigantesca pintada que puña: "Sadam: arrasa Tel Aviv!", e ía asinada coa A maiúscula nun círculo que é unha firma habitualmente anarquista. Porque os residuos anarquistas están particularmente afectados pola epidemia de antisemitismo de esquerdas. Evidentemente, esa pintada era totalmente irracional, Israel que participou en tantas, non participaba nesa guerra, a pesar de recibir mísiles Scud iraquís. Resulta que o antisemitismo é e sempre foi irracional, e os intentos de conceptualización resultan patéticos e trasnoitados. Para a esquerda, e moito máis aínda a extrema esquerda, a "causa palestina" converteuse no punto álxido da loita "antiimperialista". Ao triunfar amplamente o gran movemento de descolonización -con resultados catastróficos se se mira Alxeria, Mozambique e moitos outros países-, só queda a "causa Palestina". En realidade, a causa Palestina, é un pretexto, ninguén defende realmente a Arafat, pelele que baila ao son de quen lle paga, nin Hamás, nin a Jihad, nin as demais organizacións terroristas, salvo, pero hipócritamente, a socialburocracia europea, influente na UE e que lles subvenciona, e claro, os países árabes que utilizan aos "palestinos" para destruír a Israel. Limitándome a Francia, vexo unha diferenza importante entre a "axuda ao FLN alxerino" e a axuda moito máis fría, ideolóxica, aos palestinos. Pódese explicar en parte, porque nesa guerra de Alxeria os franceses estaban directamente comprometidos, e poida que para moitos a "causa palestina" apareza máis afastada, xa que non se lles mobiliza no Exército, non se lles detén, non se lles censura (ao revés), cando defenden aos "palestinos", como cando defendían aos alxerinos.

.

E desde logo os atentados suicidas contra a poboación civil israelí non entusiasman a todos. Tentan xustificalo, pero non logran entusiasmarse como se entusiasmaron coa "revolución alxerina", mesmo cando o FLN cometía atrocidades terroristas. Isto enténdese porque, mírese por onde se mire, non hai nada máis radicalmente monstruoso que eses sacrificios para matar o máximo de infieis. Sacrificio celebrabo por exquisitos intelectuais de esquerda, cuxa lista é demasiado longa para que poida citala aquí, e que con tal de lucirse como extremistas (subvencionados) son capaces de todo. Eros contra Tanatos, digan o que digan. Todo isto paréceme certo, pero eu vexo algo máis, paréceme que a "causa palestina" constitúe ante todo unha magnífica coartada para enmascarar o seu profundo, secreto, cohibido antisemitismo cos oropeles progresistas da loita antiimperialista. E non é unha casualidade se o estafador profesional José Bové, como Saramago e tantos outros, declaran que Israel é peor que a Alemaña nazi, e os "campos" palestinos (en realidade barriadas), peores que os campos de exterminio nazis. Facendo estas declaracións ultra reaccionarias poden presentarse como homes de esquerda e en efecto sono: a esquerda, hoxe, é reaccionaria e a extrema esquerda ultra reaccionaria. Cando se celebraron as, por agora, últimas negociacións de paz -patrocinadas polo presidente Clinton- o primeiro ministro israelí Barak fixo as máximas concesións aos palestinos. Arafat non só non asinou os acordos -o que Clinton lamentaba nun artigo recentemente- senón que lanzou nos "territorios" o que a prensa cualifica de "segunda Intifada" e que consiste, nada menos, que en enviar nenos, ás veces con menos de dez anos, contra os tanques israelís, esperando que algún morra para utilizalo na súa propaganda antiisraelí. Esta utilización salvaxe de inocentes criaturas, apenas se criticou, ao revés, a propaganda árabe funcionou que dá xenio, e deuse a "volta á tortilla": o exército israelí dedícase a matar nenos. Esta frase entrou nos manuais escolares, non só dos países árabes, senón tamén nas escolas francesas. Detrás, protexidos polos nenos sacrificados con cinismo, estaban os membros das organizacións terroristas palestinas, subvencionadas e armadas polos países árabes, pero tamén pola UE, mester é sinalalo. Pois Arafat non asinou, nin podía asinar eses acordos -os máis favorables até a data para a "causa palestina"- porque temía pola súa vida, "Se asino, mátanme", declarou varias veces, lembrando, sen dúbida, o asasinato de Anuar al Sadat, pero tamén porque sabía que non pasarían de ser papel mollado, porque nin Iraq, nin Siria, nin Arabia Saudita, nin outros países árabes tiveesen xamais aceptado a paz, xa que o seu único obxectivo é a destrución de Israel. Dino claramente, basta con ler a súa prensa. Desde esa "segunda Intifada", o antisemtisimo europeo desatouse e tirou á cuneta a máscara "antisionista", para aparecer como o que é: o vello, repugnante e cohibido antisemitismo de sempre. Evidentemente, o fracaso desas negociacións repercutiu negativamente en Israel para o partido laborista, ao meu modo de ver culpable sobre todo de inxenuidade. O Likud e Sharon gañaron as eleccións, e volveron gañalas, e entón toda a esquerda mundial explotou: "Israel está gobernado por un asasino de extrema dereita, por tanto Morra Israel" Sharon é o organizador da masacre de Shabrá e Chatila, afírmase, a propósito de que é falso, os asasinos eran membros das Falanxes cristiás libanesas, pero dá o mesmo, a mentira convértese en lenda. O mesmo ocorreu recentemente, coa suposta "masacre" en Yenin. Todos os que na esquerda europea, mentres gobernaba o Partido Laborista, esixíanlle que fixese a paz con quen non a querían, nin a queren, envorcáronse masivamente no campo de quen, de dereita ou de esquerda, consideran tranquilamente que a única solución é a destrución ou a desaparición de Israel. Como? Un novo Auschwitz? O antisemitismo, disfrazado ás veces de antisionismo, é talvez en España moito máis antigo e profundo que, por exemplo, en Francia. Lémbrese que hai uns 20 anos, cando se pasou por televisión a mediocre serie "Holocausto", todos os muros, de todas as cidades españolas cubríronse de pintadas denunciando a estafa sionista, porque "xamais houbo Holocausto".

.

Nada semellante ocorreu en Francia, porque viviu a ocupación nazi, pero desde fai dúas ou tres anos, o antisemitismo en Francia cobrou un carácter, digamos, de masas. Incendios, ou conatos, de sinagogas, agresións físicas e verbais contra xudeus, manifestacións nas que non só se berra -como en España- "Israel nazi!", senón -como en España- "Morran os xudeus!" e bastantes cousas máis. Talvez sexa particularmente inquietante, e moi ocultado, o feito de que hoxe, en Francia, en Colexios e Facultades -algunhas ademais esixiron o boicot das Universidades israelís- non se pode aludir aos campos de exterminio durante a Segunda Guerra Mundial, porque os estudantes protestan violentamente contra esa "propaganda sionista". Contoume un profesor de Historia que facendo un curso sobre a Revolución Francesa, ao chegar á proposta de Condorcet á Asemblea Constituínte, en 1791, de dar aos xudeus a cidadanía francesa, con plenos dereitos e deberes, a clase, apenas escoitou a palabra "xudeus", encabritouse e apupoulle. Vostedes diranme o que ten que ver Condorcet -matemático, filósofo, encarcerado polos jacobinos- con Sharon. Nada, desde logo, e todo. Ese todo é o antisemitismo que rezuma por todas as partes e do que só dei aquí, algún exemplo. Hai moitos máis. Para terminar como empezara -ou sexa, falando dos Maura-, é moi probable que segundo criterios relixiosos, de sangue puro, ou de raza, de tradición familiar, etcétera, non sexa eu un xudeu exemplar. En realidade, impórtame tres comiños. Podo afirmar, en cambio, que son un sionista absoluto. E iso a ver quen é o guapo que mo quita?

[1] Carlos Marx, A cuestión xudía, citado por Leon Poliakov na causalidade diabólica, Muchnik Editores, páx. 171.