UN BRUTAL ANTECEDENTE HISTÓRICO


Este 24 de abril cumpriuse un novo recordatorio do Xenocidio armenio, probabelmente, un antecedente considerado polo nazismo para xerar a máquina de matar durante o Holocausto, a Shoáh do pobo xudeu. Un macabro ensaio xeral do que a maquinaria nazi aprendeu para optimizar os medios e así obter mellores "resultados" criminais. O primeiro detonante do Xenocidio armenio aconteceu na noite do 23 ao 24 de abril de 1915, cando foron detidos, deportados a Anatolia e asasinados uns 650 dirixentes armenios de Constantinopla. Máis aló das diferenzas históricas e coxunturais, o silencio das maiorías foi, en gran parte, o maior cómplice e artífice de semellantes matanzas. O que presentamos de seguido é unha síntese histórica extractada de www.genocidioarmenio.org


A estratéxica posición da meseta de Armenia, cruce de camiños das caravanas comerciais entre Oriente e Occidente, fomentou o interese dos pobos que a rodeaban, e foi determinante de que fora conquistada sucesivamente por persas, macedonios, romanos, máis tarde foi a dominación bizantina e logo a árabe. Cara a mediados do século XI aparecen na rexión os selyúcidas, nómades mongoles do Asia Central, logo os tártaros e máis tarde os turcomanos. Entre finais do século XVI e comezos do XVII, a rexión este de Armenia converteuse en área de conflito entre os turcos otománs, os persas e os rusos quen a partir de entón comezan a ter presenza na xeopolítica da rexión.


O Xenocidio armenio

Os primeiros pasos foron dados polo sultán Abdul Hamid (1876-1909). Entre 1884-1896 son masacrados aproximadamente 300.000 armenios. É derrocado o sultán Hamid o poder pasa a mans dos Mozos Turcos. O que en principio pareceu o inicio dunha época de paz e fraternidade, baseada na igualdade de dereitos, de vagar foise transformando no período máis escuro da historia armenia. Na nova orde elaborada polos Mozos Turcos, os armenios constituían un obstáculo. A Primeiro Guerra Mundial facilitou a concreción do seu obxectivo: transformar un imperio heteroxéneo nun estado homoxéneo fundado no concepto dun pobo, unha nación. "Unha das metamorfoses máis inesperadas e tráxicas da historia contemporánea armenia foi o proceso que se desenvolveu de 1908 a 1914, durante o cal os Mozos Turcos, de aparencia liberal, transformáronse en nacionalistas extermos, ávidos de crear unha orde nova e de suprimir a cuestión armenia, eliminando ao pobo armenio" (Richard Hovannisian "A question arménienne"). Do 23 ao 24 de Abril de 1915 foron detidos, deportados a Anatolia e asasinados uns 650 dirixentes armenios de Constantinopla. A partir de entón, deuse a orde de deportación da poboación civil, desde as zonas de guerra no Cáucaso, cara aos centros de reinstalación, nos desertos de Siria e Mesopotamia. O mesmo esquema de arresto e asasinato dos líderes e dos homes maiores de 15 anos, así como a deportación do resto da poboación -mulleres, anciáns e nenos-, cara aos desertos de Siria, repetiuse en todas as localidades armenias.


Esta longa marcha, que para moitos foi o camiño cara á morte, era acompañada de violacións, torturas e roubo do pouco que levaban consigo os deportados. Os poucos que lograron sobrevivir, foron trasladados a distintos puntos do Medio Oriente onde o fame e os andazos fixeron a súa parte. Os feitos descriptos foron encadrados dentro do concepto de XENOCIDIO. Este término foi creado por Raphael Lemkin e aplicado por vez primeira durante o xuízo aos principais responsábeis do brutal crime contra os xudeus, durante a Segunda Guerra Mundial. Helen Fein, quen prioriza a responsabilidade do estado no acto de xenocidio, afirma o seguinte: "as vítimas dos xenocidios premeditados do século XX -xudeus, armenios- foron asasinados para que os designios do estado en vista dunha orde nova fosen realizados. Nos dous casos, a guerra foi utilizada para transformar á nación co obxecto de adaptala ás concepcións da élite no poder, eliminando a grupos considerados estranxeiros, inimigos por definición".


A partir de entón, a emigración dos armenios foi case total. De 2.100.000 almas no Imperio Otomán, en 1912, de acordo coas estatísticas do Patriarcado Armenio de Constantinopla pasouse a 77.435, en 1927, concentradas especialmente en Estambul e aproximadamente 50.00 en 1993. Malia a política de negación que encarou o goberno turco, sobre todo a partir de 1920, os arquivos europeos e americanos, así como a análise dos feitos a partir dos testemuños dos sobreviventes, demostran que o Xenocidio armenio foi un feito premeditado, destinado á eliminación do pobo armenio por non renunciar á preservación da súa cultura.


O que veu despois

Mentres estes acontecementos sucedían no Imperio Otomán, a Armenia transcaucásica logrou a súa independencia en 1918. A capitulación turca ao finalizar a Primeiro Guerra fixo renacer a esperanza do retorno, acrecentada coa decisión da Conferencia do Paz de Paris, en xaneiro de 1919, de separar Armenia, Siria, Palestina e Mesopotamia do Imperio Otomán. En 1919, a armada francesa, facilitou o regreso dos sobreviventes armenios a Cilicia, baixo a súa protección, pero foi por pouco tempo. As rivalidades entre os aliados así como o interese destes por captar a simpatía do novo xefe turco, Mustafá Kemal, marcaron o destino final dos armenios. A retirada da armada francesa de Cilicia deixou aos armenios á súa sorte, dando lugar a novas matanzas. O xenocidio, feito traumático na historia armenia, determinou a conformación da gran diáspora, orixe das diversas comunidades armenias de Europa e de América. O recoñecemento do xenocidio armenio ten por dona á humanidade no seu conxunto. É a mesma humanidade a súa beneficiaria. Pero ten un inimigo concreto: a barbarie, o salvaxismo e a irracionalidade encarnadas naqueles Mozos Turcos que mutilaron, exterminaron, usurparon e blandieron o seu hacha contra a razón mesma. Malia todo, non é vinganza o que reclamamos, porque estamos a salvo das ínfimas paixóns. Pero se os nosos antepasados sufriron a forza irrefrenábel da brutalidade criminal e con todo seguiron predicando o amor..., a nosa obriga é non esquecer. Sabemos que o camiño é longo, pero o emprendemos con entereza, porque a moral está da nosa parte e porque o Dereito -o universal, o consuetudinario e o positivo internacional-, sostennos. Non propoñemos camiños equívocos nin solucións utópicas, só esiximos a aplicación plena e efectiva do Dereito, e o recoñecemento por parte do actual estado turco, lexítimo sucesor daquel imperio otomán, do sultan Hamid, dos Mozos Turcos, de Kemal Ataturk.

Comentarios

Finazio dixo…
congratulations for your blog