Por Charles Bybelezer
The Jerusalem Post - 03.10.2017
O pobo kurdo de Iraq fixo escoitar a
súa voz a pasada semana, votando abrumadoramente "si" á independencia
nun referendo polémico coa oposición da maioría da comunidade internacional. De
feito, o único país que expresou o seu apoio ao movemento foi o minúsculo estado
xudeu, co primeiro ministro Benjamin Netanyahu o mes pasado describindo aos
kurdos a unha ampla delegación de congresistas norteamericanos coma "un
pobo valente e prol-occidental que comparte os nosos valores”.
Con todo, dende entón, o primeiro
ministro pareceu retroceder, ao parecer restrinxindo aos seus membros do
gabinete de comentar sobre o resultado do voto debido á "sensibilidade"
da cuestión. Segundo a Dra. Gallia Lindenstrauss, investigadora do Instituto de
Estudos de Seguridade Nacional de Israel, "Xerusalén ten interese na
formación dun estado kurdo independente, pero hai unha cuestión importante
sobre cal é a mellor maneira de apoiar esta causa: encuberta ou dando apoio
manifesto, ou algunha combinación das dúas maneiras”.
"Creo que Israel identificou correctamente
que os kurdos seguirían adiante co referendo e que hai certas condicións no
sistema internacional de hoxe que poden conducir á independencia kurda, por
tanto debía expresar o seu apoio", explicou a The Media Line. "O
inconveniente é que iso ofrece un terreo fértil para aqueles que se opoñen á
independencia kurda para acusalo de ser unha conspiración sionista-Occidental para
debilitar aos árabes".
De feito, houbo retrocesos, mesmo
dalgúns funcionarios kurdos que dixeron á axencia de noticias Reuters que as
declaracións de Netanyahu eran prexudiciais."Os nosos inimigos atácannos
como un segundo Israel na rexión e este tipo de discursos israelís contribúen a
iso", dixo un funcionario anónimo.
Neste sentido, o vicepresidente
iraquí Nouri al-Maliki publicou unha declaración antes do referendo que incluía
unha referencia á resistencia de Bagdad a "a creación dun segundo Israel
no norte de Iraq". O goberno iraquí implementou desde entón unha
prohibición de voos na rexión do Kurdistán e ameazou con despregar tropas na
cidade rica en petróleo de Kirkuk, unha cidade disputada actualmente polas
tropas kurdas.
Con todo, o país máis descontento
coa posición de Israel é Turquía, co presidente Recep Tayyip Erdogan ameazado a
semana pasada para deter a normalización das relacións diplomáticas co Estado
xudeu, que se tensaron desde 2010, cando nove turcos morreron nun operativo das
forzas israelís mentres tentaba interceptar o buque Mavi Marmara que tentaba
rachar o bloqueo naval a Faixa de Gaza.
"Se Israel non reconsidera o
seu apoio á independencia kurda, Turquía non pode ter ningun acordo con Israel",
afirmou Erdogan a semana pasada; isto a pesar da clara distinción de Netanyahu
entre o apoio ao KRG (Goberno Rexional do Kurdistán) e o PKK (Partido dos
Traballadores do Kurdistán), o último dos cales é designado por Ankara coma un
grupo terrorista e leva décadas realizando unha insurxencia en Turquía. en case
40.000 persoas asasinadas.
O primeiro ministro israelí, aínda
que confirmou que Xerusalén "ve ao PKK coma unha organización
terrorista", con todo, resaltou o que considera como a enorme hipocrisía
de Ankara debido ao seu "apoio á organización terrorista Hamas".
A guerra de palabras renovouse
durante o fin de semana, con Xerusalén rexeitando as afirmacións conspirativas
de Erdogan de que o Mossad interfería no voto da independencia. "Israel
non xogou ningún papel no referendo", salientou Netanyahu, "á parte
da nosa simpatía natural, profunda e duradeira que o pobo xudeu ten polo pobo
kurdo e as súas lexítimas aspiracións".
Segundo o parlamentario israelí e
líder do Partido centrista Yesh Atid, Yair Lapid, crítico declarado de Turquía
e defensor da independencia kurda, "O goberno debe deixar claro ao Sr.
Erdogan que non levamos a cabo a nosa política exterior dacordo ás ameazas e
demandas súas".
Nunha declaración dada a The Media
Line, afirmou que Israel "debe estar ao carón do pobo kurdo, é moral e
estratexicamente o correcto, lembramos o que é loitar pola súa patria e non
debemos permitir que os kurdos para enfrontarse ás ameazas de Turquía e Irán
".
A situación é, con todo, delicada,
xa que pon a Xerusalén en desacordo cos EE.UU, que foi obxecto de forte controversia
polo seu antagonismo co voto kurdo. Antes da votación, o Departamento de Estado
expresou unha "forte oposición" ao referendo, mentres que o
Secretario de Estado Rex Tillerson posteriormente reforzou que "o voto e
os resultados carecen de lexitimidade".
Con todo, a posición de Washington é
potencialmente máis fluída que as de Ankara e Teherán (a última das cales ten
unha tremenda influencia sobre Bagdad e tamén ten unha gran minoría kurda que
podería, á súa vez, buscar unha maior autonomía na República Islámica). Neste
sentido, o líder demócrata da minoría do Senado, Chuck Schumer, pediu a semana
pasada ao goberno Trump que apoie a independencia kurda. "Debemos xa
manifestar ao mundo, que Estados Unidos apoia de xeito inmediato un proceso
político para facer fronte ás aspiracións dos kurdos".
É certo que para os norteamericanos
a cuestión é complexa. Por unha banda, os kurdos están á vangarda dos esforzos
encabezados por Estados Unidos para erradicar ao Estado islámico de Iraq e
Siria. As milicias kurdas de YPG, que constitúen o groso das Forzas
Democráticas Sirias, foron a forza de combate máis eficiente en Raqa, a capital
do autoproclamado "califato" de ISIS, que xa foi case totalmente
liberado.
Ao mesmo tempo, Washington debe ter
en conta os intereses dos seus aliados no Medio Oriente, ademais da súa propia
política a longo prazo de promover un Iraq unificado, que foi pago tanto en
sangue coma en cartos desde a invasión militar estadounidense de 2003. "Se
os kurdos con todo son persistentes, é inevitable que Estados Unidos cambie no
futuro a súa política e sexa un forte partidario da entidade independente kurda",
dixo a Dra. Lindenstrauss, tamén Visiting Fellow do Bipartisan Policy Centre
Washington, DC, afirmou a The Media Line. "Un Kurdistán independente será
un estado prol-occidental e axudará a frear o crecente dominio iraniano na
rexión".
Como tal, tanto o goberno kurdo coma
o israelí teñen intereses políticos e de seguridade sobrepostos, mentres que desde
o punto de vista relixioso e social os kurdos son moderados e identificados coa
loita histórica do pobo xudeu como unha minoría perseguida no Medio Oriente. Os
kurdos, por tanto, ven a Israel coma un modelo para lograr a súa propia
independencia e, de feito, as bandeiras israelís foron levadas con orgullo aos
actos electorais pro-kurdos en todo o mundo, mesmo en Erbil, antes do
referendo. Mentres que Israel parece estar a protexer a súa aposta, a maioría
dos analistas coinciden en que un Kurdistán forte e independente sería moi ben
recibido por Xerusalén coma un novo importante aliado. E en canto a aqueles
países que poderían opoñerse a devandita alianza, Israel podería sinalar o caos
rexional prevaleciente á evidencia de que a formación dun "segundo
Israel" sería, en contraste, un desenvolvemento positivo.
Comentarios