Mir Meir, secretario xeral do Movemento Kibbutziano conversou coa publicación da esquerda xudía arxentina "Nueva Sión". Contou acerca dos conflitos económicos que manteñen co Estado, e dos procesos de transformación que veñen producindo. Negou a idea de que houbese un proceso de privatización dos kibutzim e destacou que: "A pesar dos cambios, os terreos, as fábricas e outros espazos seguen sendo colectivos, de todos" e que "se un membro do kibbutz mañá rompe a perna e non pode traballar, todos fanse cargo del".
O dirixente destacou que cos cambios recentes empezou a chegar moita poboación nova aos kibbutz e que hoxe existe unha demanda moito maior á capacidade de recibir novos integrantes. Á súa vez, puxo de relevo a "grande variedade de formas de pensamento" que coexisten hoxe no movemento. "O noso kibbutz máis novo, Itav, está á beira de Jericó, en Cisxordania", e cando Nueva Sión preguntoulle se isto non terminaba avalando a ocupación, respondeu: "O noso enfoque non é estamos aquí para ficar para sempre" Esas cartas son territorio para renunciar no futuro. O Movemento Kibbutziano proporciónalle a Israel cartas de negociación cos seus veciños".
Entrevista de Gustavo Efron e Kevin Ary Levin
-Cal é a súa lectura da situación do movemento kibbutziano hoxe?
-Desde unha perspectiva económica e social, o movemento kibbutziano está no momento máis forte da súa historia. A grande crise que atravesaron os kibbutzim na década de 1980 levou á bancarrota ao 75% deles. Foi o resultado dun cambio na política do Estado, que deixou de darlles o seu pleno apoio. Comezou entón un proceso no que estiven involucrado para adaptalos á nova realidade e realmente tivemos moito éxito. Con todo, eu sabía que unha vez que atravesáramos ese proceso e saísemos máis fortes, o Estado pasaríanos a factura. Nese momento atopámonos agora. Isto significa para nós unha serie de problemas que buscamos resolver.
-Cales son os principais desafíos que buscan superar?
-Un é a pregunta pola propiedade sobre a terra. Cando eu me criei no kibbutz, sabía que todo o que había alí era meu. A Autoridade de Terras de Israel ten hoxe a potestade sobre o terreo e espera que se lle pague para construír novas casas, a pesar de que en kibbutzim como no que eu crecín, as nosas familias comprárono cos seus propios aforros e cedérono ao Estado. Isto xera que decenas de miles de mozos estean a esperar hoxe que se resolva este problema para poder ter a súa casa nos kibbutzim.
O segundo problema ten que ver co método de recadación impositiva. Antes, o kibbutz manexábase ante o Estado, como unha gran familia, pagando colectivamente os seus deberes. Cando os kibbutzim cambiaron e cada un pasou a ter o seu propio soldo, isto modificouse: dos 287 kibbutzim que existen hoxe en Israel, 48 mantéñense co sistema tradicional, mentres que o resto pasou esencialmente de ser unha comuna a ser unha cooperativa asemblear, e en resposta, o Estado buscou maximizar os seus ingresos. Tivemos que negociar co Estado ate chegar a un modelo que recoñeza a responsabilidade mutua que segue existindo entre os integrantes do kibbutz mesmo cando estes modificaron o seu sistema de soldos, permitindo ao Estado obter ingresos pero protexendo a identidade dos kibbutzim.
Un terceiro problema é agrícola. Hoxe os kibbutzim representan a 1% da poboación israelí, pero xera o 42% da produción agrícola. O Estado vén golpeando constantemente ao sector agrícola: o último destes ataques foi o encarecemento da auga utilizada para o campo por unha nova lei. Se non resolvemos isto loxicamente, todo o norte do país secarase e destruirá a agricultura israelí. Isto non é consecuencia de falta de auga, que xa non é un problema en Israel, senón un tema de decisión política: como non estamos no poder, non se preocupan por nós. A pesar destes problemas, os kibbutzim continúan existindo e están en termos xerais en moi bo estado. Con todo, o noso obxectivo nunca foi simplemente existir: crin e creo que sempre debemos preguntarnos que é o que queremos ser, e redefinir obxectivos.
-Entre estes obxectivos está unha migración parcial do kibbutz rural ao urbano?
-Decidimos abrir un Departamento de Obxectivos e Integración coa sociedade israelí, nun esforzo de saír do campo e ter presenza na sociedade urbana. O Estado de Israel non necesita novos asentamentos: é por iso que durante o meu mandato non construiremos novos kibbutzim. Buscaremos afortalar os que xa temos e axudar aos que están en situación máis feble. Mentres tanto, construiremos o modelo do kibbutz urbano. Xa existen kibbutzim urbanos, pero non contan aínda cun modelo económico. Son xente nova que forman comunas e traballan coa sociedade israelí, especialmente en proxectos educativos e coas poboacións máis vulnerables. Eles non son parte hoxe do noso movemento. Teñen dous problemas esenciais para resolver cos que os podemos axudar: o problema da vivenda e o da xubilación que lles asegure o seu benestar na vellez. Só nós podemos acompañalos nisto, porque ao Estado non lles interesa esta experiencia. Desenvolveremos a estratexia para a súa continuidade e sumarémolos ao movemento se lles interesa ser parte.
-Que elementos fan que os kibbutzim que modificaron o vello modelo colectivista sigan sendo considerados kibbutzim?
-É importante recalcar que non existiu privatización nos kibbutzim. A pesar dos cambios, os terreos, as fábricas e outros espazos seguen sendo de colectivos, todos. O que mudou foi o sistema de distribución de ganancias. O principio de responsabilidade colectiva segue imperando: se un membro do kibutz mañá rompe a perna e non pode traballar, todos fanse cargo por el. Isto non cambiou nunca. Os kibutzim renovados teñen un sistema de caixa colectiva que permite que os que máis gañan achegar ao kibbutz para axudar aos que menos gañan e aos que non poden traballar na actualidade. Considero que non podemos renunciar a este principio fulcral de solidariedade.
-Hai algúns meses existiu un debate no seo do Movemento Kibutziano respecto diso dunha celebración planeada polos 50 anos da colonización do Golán, territorio en disputa conquistado na guerra de 1967. Algúns membros de kibbutzim opuxéronse á celebración afirmando que esta se opón á identidade progresista do movemento.
-A queixa non ten lóxica. Está ben ser idealista, pero non idiota. Por unha banda, o tres movementos kibbutzianos que se fusionaron para crear o actual Movemento Kibbutziano (Kibutz Hameujad pertencente ao Dror, Kibutz Artzí de Hashomer Hatzair e Ijud Hakvutzot Ve Hakibutzim) construíron asentamentos no Golán. Por que agora pasan a ser ilexítimos?
Doutra banda, habería que preguntarse a quen consideran que lle pertence o Golán hoxe coa situación en Siria. Cando Rabin e Barak durante os seus respectivos gobernos buscaron chegar a un acordo con Siria, non nos opuxemos como movemento. Con quen deberiamos negociar agora? Con ISIS?
Finalmente, estamos a falar da zona máis perigosa da fronteira israelí hoxe en día, máis aínda que a rexión lindera a Gaza, aínda que isto non saia nos xornais. Todos os días reciben disparos como produto da guerra en Siria. Necesitamos apoiar aos seus residentes.
Con todo, todos teñen dereito a expresarse e que quede rexistrada a súa oposición
-Cre que isto reflicte unha falta de unidade ideolóxica ao interior do movemento?
-O noso movemento inclúe unha grande variedade de formas de pensamento. Temos unha moi grande presenza da esquerda e tamén asentamentos no Val do Jordán e ao norte do Mar Morto, que son considerados colonos. Son tamén kibbutznikim, e ate que non haxa outra decisión, alí están. O noso asentamento máis novo, Itav, está á beira de Jericó, en Cisxordania.
-Pero isto non termina avalando a ocupación?
-O noso enfoque non é "estamos aaquí para ficar por sempre". Rabin apoiou a construción de asentamentos mesmo mentres falaba con Siria, coa idea de que ao entrar a unha negociación necesítanse cartas para negociar co outro lado. Esas cartas son territorio para renunciar a futuro. O Movemento Kibbutziano proporciónalle a Israel cartas de negociación cos seus veciños. Esa é a diferenza entre nós e os colonos: a súa presenza busca evitar un acordo, non axudalo. Cando se asinou a paz con Exipto, que implicaba a evacuación de asentamentos no Sinaí, moitos membros do Likud opuxéronse. O Partido Laborista votou a favor. Esa decisión levou varios asentamentos vinculados ao laborismo e á esquerda. Iso evidencia a nosa disposición a tomar as medidas necesarias para a paz.
Antes, os kibbutzim eran como escolas jasídicas laicas. Os líderes (Itzjak Tabenkin, Berl Katzenelson ou Meir Iaari e Yaakov Hazan, dependendo do movemento) eran os "rabinos laicos" que pensaban en nome de todos, dicíndolles o que estaba ben ou mal. Que é a unidade ideolóxica? Por que todos pensaban igual? Porque na realidade, os kibbutznikim executaban e os líderes pensaban. Se alguén pensaba diferente ao kibbutz, por exemplo votando a outro partido ou apoiando á Unión Soviética cando isto deixou de estar ben visto, expulsábano. Chegaron a expulsar a comunidades enteiras desta forma. Hoxe cremos que as persoas son autónomas e teñen a súa propia lectura da realidade. Non existe hoxe a unidade ideolóxica. A pesar disto, a gran maioría dos kibutznikim aínda votan desde o Laborismo á máis a esquerda.
-Dado o achegue histórico dos kibutzim a Israel: Por que representan hoxe só ao 1% da poboación, chegando ao seu máximo histórico de 4% hai 70 anos, e parecerían ter unha influencia limitada na sociedade? Débese a un cambio cultural na sociedade israelí?
-Non creo que haxa un cambio cultural. A principal causa é que o home é un ser egoísta. Moitos kibbutzim, fundados por inmigrantes e membros do Palmaj, perderon aos seus fundadores cos anos, porque para ser un kibutznik feliz é necesario renunciar a algunhas necesidades e a maioría da xente non está disposta.
Os kibbutzim orixinais esixían demasiadas renuncias e por iso debían cambiar. Unha vez que se implementaron eses cambios, empezaron a convocar máis e máis xente. Por iso hoxe temos unha demanda moito maior que a nosa capacidade de recibir novos integrantes. Ademais, é necesario que as capacidades económicas crezan de forma equilibrada xunto ás bocas que alimentar. Como dixo Martín Buber, o kibutz é un "non-fracaso exemplar". A pesar dos nosos logros, fracasamos porque non conseguimos crear ao novo home que soñabamos. A nosa ambición era que a nosa educación kibutziana levase á formación dun novo ser humano, altruísta, traballador, intelixente e bo, pero todos terminamos sendo seres humanos normais, e as persoas non cambiamos tan rápido.
Comentarios