O movemento kurdo cara á independencia suscita preocupación con respecto ás consecuencias negativas para todo Oriente Medio da desintegración de Iraq.
O presidente do Kurdistán iraquí, Masoud Barzani, anunciou que finalmente se celebrará un referendo o vindeiro 25 de setembro para determinar se os kurdos permanecen ou se separaran de Iraq.
Barzani, nunha entrevista concedida á revista Foreign Policy o pasado 15 de xuño, subliñou que o referendo é pola independencia e que despois do referendo comezarán negociacións serias con Bagdad para independizarse pacíficamente. Respecto dos retos que poderían enfrontar os kurdos, Barzani salientou que "preferimos morrer de fame que vivir baixo a opresión e ocupación doutros".
O movemento kurdo cara á independencia suscita preocupación con respecto ás consecuencias negativas para todo Oriente Medio da desintegración de Iraq. Turquía describiu a decisión kurda como un "grave erro". Irán insistiu en que Bagdad rexeitará a decisión unilateral do Kurdistán (KRG). Pola súa banda, Estados Unidos, a pesar da súa simpatía polas aspiracións kurdas, subliñou que este paso "distraerá de prioridades urxentes (derrota do Daesh)".
Poderíamos preguntarnos entón por que a pesar de todas estas presións Barzani quere celebrar un referendo sobre a independencia. Cales son as razóns crave detrás desta decisión? En efecto, desde a incursión do Daesh en Iraq, as autoridades kurdas aceleraron os seus esforzos para afastarse de Bagdad, a pesar de pospor o referendo previsto desde 2014 por varias das razóns polas que Barzani insiste agora no camiño cara á independencia.
En primeiro lugar, desde 2003 os kurdos creron que permanecer no marco dun sistema democrático, secular e federal en Iraq podía permitirlles manter os seus intereses fundamentais, manifestados na solución do problema das áreas en disputa; Mellorar a súa rexión autónoma; Traer un verdadeiro poder compartido con Bagdad; E protexerse da subida ao poder en Iraq doutro ditador potencial.
Con todo, baixo o goberno de Maliki, Bagdad comezou a socavar a posición da rexión autónoma do Kurdistán e a devolver todo o poder transferido ao goberno central. Co fortalecemento da súa posición, as autoridades chiítas violaron a propia constitución iraquí, o principio de consenso e do poder compartido. As autoridades centrais rexeitaron a aplicación do artigo 140, negáronse a armar aos peshmergas kurdos e desafiaron cada paso do KRG no exercicio dos seus dereitos constitucionais sobre os seus recursos de petróleo e gas. E nunha decisión unilateral, Maliki, en 2014 cortou o orzamento do KRG impondo sancións económicas moi duras a rexión do Kurdistán de Iraq. Este patrón continúa, mesmo durante o mandato do primeiro ministro Haider Abadi.
Este comportamento do goberno central empuxou aos kurdos a seguir cada vez máis un camiño independente, alegando que a democracia en Iraq non é máis que un pretexto para a dominación chiíta e que estes nunca aceptarían ningunha asociación real cos kurdos. Como sostivo Barzani, "desde hai moito tempo teño o convencemento de que Bagdad non acepta unha asociación real e significativa connosco. E nós non queremos aceptar ser o seus subordinados ".
En segundo lugar, co xurdimento do Estado Islámico, a guerra sectaria rexional e a división de facto de Iraq e Siria, a paisaxe política no Medio Oriente mudou radicalmente e proporcionou unha grande oportunidade para as aspiracións históricas kurdas. Os kurdos non queren outra vez repetir o erro que cometeron despois da Primeira Guerra Mundial e na que foron os maiores perdedores no debuxo das fronteiras de Oriente Medio. Despois de case 100 anos, o Medio Oriente está a experimentar cambios significativos e existe unha alta posibilidade de que as fronteiras de Sykes-Picot sexan redeseñadas, en particular as relacionadas con Iraq e Siria. Por tanto, os kurdos queren aproveitar estas transformacións para crear o seu propio estado.
En terceiro lugar, a caída de Mosul, creou outra nova realidade que se manifesta no control de Kirkuk e outras áreas en disputa polos peshmerga, e por primeira vez na historia, os kurdos lograron controlar todo o seu territorio cos seus recursos naturais. Isto fortaleceu a posición do Kurdistán desde o punto de vista político e económico e deu máis incentivos a KRG para afastarse de Iraq.
Por último, en Iraq post ISIS, existe unha preocupación real de que Iraq poida aumentar a súa presión sobre a KRG, en particular nas zonas en disputa, algo do cal xa teñen os kurdos anteriores malas experiencias con Bagdad. Xa que logo, este movemento kurdo é un paso preventivo para evitar tal presión e mesmo evitar outra "guerra sanguenta" potencial con Bagdad, como afirmou Barzani nunha entrevista con France 24.
*Nawzad A.Shukri é profesor na Universidade de Salahadding-Kurdistán.
Comentarios