 |
| Einat Wilf |
Por Einat Wilf
Ex-deputada laborista israelí
The Tower - 15.12.2016
Israel ten un problema clamoroso: un timing terrible. A maior parte dos problemas obvios de Israel, e desde logo os que os seus críticos sinalan, proveñen da súa constante incapacidade para estar en sincronía cos estados de ánimo imperantes no mundo. Pero a paciencia ten a súa recompensa: co tempo, cando se ve que as dificultades ás que se enfrontou resultan ser globais no canto de locais, os fallos de Israel resultan ser moito menores, se é que son fallos.
Consideremos, para empezar, o pequeno pero notablemente molesto asunto da seguridade aeroportuaria. Na década dos 90 traballei en varios proxectos para unha firma de consultoría global con intereses en Israel, e os socios maioritarios da empresa viñan aquí a pasar dous ou tres días para facer supervisión. Chegaban invariablemente irritados. Botando fume, en realidade. "Que é esta chifladura coa seguridade que tedes nos aeroportos? Como se atreven a mirar na miña maleta? Como esperades ser algunha vez parte da economía global se vos comportades así?". Os que eramos israelís baixabamos a cabeza avergoñados, desculpándonos profusamente e murmurando algo sobre a necesidade e o terrorismo.
Saltemos ao 11-S. Saltemos ao terrorista do zapato. Saltemos aos plans de atentados con líquidos. Acumulando, desde 2011, centos de horas de espera en controis de seguridade de aeroportos de todo o mundo, podo afirmar sen temor a equivocarme que o aeroporto Ben Gurión de Tel Aviv é o máis sensato. Non fai falta quitarse os zapatos nin o cinto. Non hai que andar con botellas minúsculas para os líquidos. O Aeroporto Ben Gurión ten un sistema de seguridade perfeccionado ao longo de décadas de loita contra o terrorismo e deseñado ao mesmo tempo para permitir a existencia dunha sociedade aberta.
De feito, tomemos unha perspectiva máis ampla da loita antiterrorista: durante gran parte da súa existencia, Israel non só se tivo que enfrontar ao terrorismo, tamén ás constantes críticas á excesiva man dura con que o abordaría, e a que sería demasiado propenso á resposta "desproporcionada". A Lei Patriótica e as guerras en Iraq e Afganistán deberían bastar para acabar con tales críticas, pero a min fíxome falta unha experiencia de preto co terrorismo no estranxeiro para valorar mellor a resposta de Israel. Hai uns meses, en Francia, estiven a só uns metros do maior ataque terrorista xamais perpetrado por un único atacante: a matanza do Día da Bastilla en Niza. Un camión de 19 toneladas embestiu contra unha multitude de decenas de miles de persoas, matando a familias ao longo de dous quilómetros sen atopar obstáculos. Mentres os mortos xacían no chan, en todo o paseo marítimo había familias gozando da festa porque se non se lles informou do inminente perigo.
En resposta á matanza, Francia ampliou o estado de emerxencia, enviou ao seu Exército e a varios corpos de seguridade ás rúas e mesturou todo cunha estraña campaña de caza de mulleres que lucisen o burkini nas súas praias. Algúns funcionarios chegaron a escusar a pura incompetencia que permitiu a matanza preguntándose: "Durante canto tempo debe un país manter alta a garda?". Unha posible resposta era: "O Estado de Israel leva 68 anos, e sumando". De feito, ao ver a resposta de Francia, o único que quería era volver a Israel, e pronto. Quería volver a un país onde a xente sabe que se un camión enorme embiste a unha multitude, non é un accidente de tráfico, e que o condutor vai ser abatido ao instante. Tamén quería vivir nun país que loita contra o terrorismo mentres permite que a súa minoría musulmá vestirse como queira.
Consideremos por último a cuestión do nacionalismo. Durante anos, se non décadas, Israel foi obxecto de críticas pola súa insistencia supostamente retrógrada no mantemento e defensa dunha Estado-nación para o pobo xudeu. O nacionalismo xudeu, tamén coñecido como sionismo, foi constantemente vapuleado como idea singularmente depravada. Incluso as críticas máis benignas consideraban o sionismo e Israel como o último vestixio dun mundo pretérito, no que ás persoas aínda lles preocupaban as súas nacións e os seus pobos e estaban dispostas a sacrificar as súas propias vidas para defendelos. Bastantes críticas transmitían a impresión de que era moi desagradable - de mala educación, de feito - por parte dos fastidiosos xudeus insistir no seu dereito á autodeterminación nun Estado-nación propio. Nun mundo comprometido cunha visión universalista e posnacional, Israel destacaba como un espantallo.
Ao longo dos anos, alumnos das universidades máis punteiras do mundo preguntáronme por que en Israel seguimos insistindo nesta idea desfasada da Estado-nación. A miña resposta foi que, por moito que comparta o seu desexo de vivir algún día nun mundo ao John Lennon, sen relixións nin países e onde todos os pobos vivan como un só, empezo a sospeitar e póñome un pouco nerviosa cando se pide aos xudeus que pasen eles diante primeiro.
Resulta que non só as nacións do mundo non están a adoptar a visión lennonista, senón que ocorre todo o contrario. Chámeselle nacionalismo populista, nacionalismo económico ou o retorno da sociedade pechada, non hai dúbidas de que esta é a tendencia global en auxe. Desde Asia a Oriente Medio, Europa e Estados Unidos, é cada vez máis evidente que, ante a globalización, a inmigración e a incerteza económica, a xente sente unha necesidade maior de pertenza a algo, sexa unha tribo, un pobo ou unha nación. A necesidade básica de todos os pobos se pode expresar de formas variadas, tanto benignas como malignas, pero cando se ignora, ou mesmo se denigra, é máis probable que se manifeste baixo formas supremacistas e racistas.
Neste contexto, o nacionalismo xudeu de Israel resulta razoablemente equilibrado: procura á xente un sentimento de pertenza específica a un pobo e unha nación, mentres aborda os problemas actuais relacionados coa inmigración, a integración e a existencia de grandes minorías que manteñen, no mellor dos casos, actitudes ambivalentes cara ao nacionalismo xudeu. Décadas de manexo destes enormes desafíos ante a ollada inquisitiva do mundo, sendo obxecto de críticas mordaces e a miúdo sinistras, significan, en todo caso, que Israel e o pobo xudeu están en condicións de prover un modelo de nacionalismo relativamente benigno. Non é que Israel non exhiba expresións desagradables de nacionalismo; non son motivo de orgullo, pero xa non se poden seguir considerando un motivo de vergoña específica. Non hai nada na necesidade de pertenza dos xudeus que a faga intrinsecamente mellor ou peor que a doutros pobos, tribos e nacións do mundo.
En última instancia, se hai algo particularmente israelí ou xudeu no relacionado co Estado de Israel é que, cando Israel aborda un fenómeno global, faino cun pouco de kvetch [queixa] xudía e de improvisación israelí. Os que critican a Israel coma se houbese algo inherentemente equivocado no que fan os xudeus, o sionismo e o propio Israel esquecen o feito de que o noso único fallo ten que ver co timing, e que todo o que nos pasa chegará antes ou despois ás súas pantallas.
Comentarios