Por Gabriel Albiac
Trista escanos para o Likud. 24, laboristas. 11, os laicos. 13, os árabes. Detrás, os outros. Até dez partidos. Gobernarase en coalición. Nada novo. Nunca, na historia de Israel, un partido obtivo maioría absoluta. A lei electoral busca evitalo: o pobo xudeu sabe, por tráxica experiencia, até que punto para a liberdade son preciosas as minorías.
En calquera país europeo, asentar unha lei electoral sobre a proporcionalidade pura, veríase como insensatez. Europa prima a estabilidade sobre calquera criterio. Un parlamento sen partido hexemónico e enlosetado nun crebacabezas de dez grupos, sería considerado inoperante. E, nunha hipotética conxuntura bélica, suicida.
O máis extraordinario da democracia israelí é que un país que soporta xa 67 anos de guerra en todas as súas fronteiras, e no cal o horizonte dunha relación normal cos países veciños é ciencia ficción, haxa perseverado nese criterio que dá representación a todos: incluídos os partidos árabes (13 escanos), cuxa razón de ser é a destrución do Israel a cuxa lei se acollen. E que impide que ningún partido maior poida impor o seu imperio excluínte sobre os pequenos. En Israel non goberna o partido que máis escanos consegue: porque eses escanos serán sempre poucos para imporse aos demais: Netanyahu obtivo un resultado excelente; pero nin aínda sumando os escanos de Likud e laboristas alcanzaríanse os 61 da maioría absoluta. Goberna o que logra selar suficientes alianzas transitorias. E que non pode, así, caer en tentacións monopólicas sen ser descabalgado.
Nin iso impediu a Israel alzar a forza militar máis operativa do Próximo Oriente, nin trabou a iniciativa dun país cuxa economía está hoxe entre as máis innovadoras do planeta. Tampouco ten erosionado a forte identificación coa súa identidade nacional e a vontade de resistencia fronte ao asedio que caracterizan á cidadanía israelí. Nisto nunca houbo alí incompatibilidade crítica entre esquerda e dereita.
O socialismo de Ben Gurión foi peza primordial do sionismo no Israel nacente de 1948. A súa hexemonía prolongouse até 1977, cando a chegada do Likud de Menahem Begin ao poder, que os apocalípticos europeos quixeron ver como un desastre, acabou por culminar as fráxiles tentativas de paz e por selar un primeiro tratado de fronteiras con Exipto. Entrouse, a partir de aí, nun xogo de convencional alternancia entre laboristas e conservadores, sempre atenuado polo peso deses pequenos partidos, con frecuencia formados e extintos en prazos breves.
A decepción que seguiu ao fracaso da máis forte aposta de paz con Palestina, a do laborista Barak en 2000, está nas orixes do longo tramo de hexemonía conservadora culminada pola vitoria de Netanyahu antonte. Que nada cambia; que abre, de novo, o labirinto de alianzas. Pero en condicións máis sólidas que nunca para o Likud.
Visto de lonxe, a paisaxe israelí pode aparecernos exclusivamente saturado pola guerra. O milagre de Israel é que non sexa así. Non só. A guerra, a defensa nacional para ser precisos, xera unha unanimidade básica, transversal aos partidos: de esquerda ou de dereita todo israelí sabe que será exterminado polos seus veciños árabes se fraquea. Non hai diverxencia niso. Pero as eleccións xóganse tamén sobre cousas máis humildes. E máis próximas. E máis como as de calquera país europeo: prestacións sociais, vivenda, emprego... Non só épica. Política.
Comentarios