Wannsee


Por Josep-Lluis Carod-Rovira
24.01.2013
.
A casa con xardín sita no número 20 de Gross Wannsee é un lugar agradable. O día no que a visitei, uns raparigos xogaban na rúa, diante do edificio, facendo piruetas coas bicicletas, mentres os seus pais ollábanos satisfeitos e sorrían. O ambiente era plácido e o sol amable, cálido, acolledor. Era unha tarde desas na que a calma apodérase da contorna e todo ten unha atmósfera case paradisíaco, tocando como estabamos a beira mesma do lago Wannsee, nun barrio residencial, limpo, aseado, todo el de casas señoriais onde, no inverno, debe estarse moi ben, lendo Goethe e escoitando Wagner, ao calor do fogar, coa compañía crepitante das chamas. Estamos ao sueste de Berlín e nada fainos sospeitar, nin de lonxe, que foi xustamente aquí mesmo, onde agora hai 71 anos tivo lugar a denominada Conferencia de Wannsee, na cal os xerarcas nazis tomaron o acordo de levar á práctica a solución "final", termo acuñado por Adolf Eichman, alto funcionario do réxime hitleriano, que agochaba a decisión de exterminar a todos os xudeus de Europa, estiveran onde estiveran. Cada vez que, en Jerusalem, visito o Museo do Holocausto, uns calafríos percórreme todo o corpo ao ver a frialdade asasina, mecánica, con que, país por país, o plan chegaba até o detalle máis minucioso, co número exacto de xudeus que residían a cada estado, non fose o caso de que algún se fuxira. Non o sabemos, pero quizais aquela tarde, facía tamén un día de sol acolledor e había tamén nenos xogando na rúa, baixo a ollada protectora dos seus proxenitores. O auga era a mesma...

Foron as Nacións Unidas as que designaron o día 27 de xaneiro como Día Internacional de Conmemoración en Memoria das Vítimas do Holocausto, xornada que, en Catalunya, as institucións conmemoran hoxe día 23. No Estado de Israel, herdeiro moral do pobo ao que querían exterminar e que sufriu un xenocidio sen precedentes, dedica cada ano o recordo da xornada a un grupo específico de vítimas e, este ano, escolleu aos que denominan Xustos entre as Nacións. Trátase das persoas non xudías que puxeron en perigo as súas vidas para salvar xudeus. Algunhas acabaron arrastradas pola mesma onda de irracionalidade fanática, homicida e sanguinaria que arrasara tamén a aqueles cos quen se solidarizaban. En ocasións, puideron esquivar a represión, pero en todos os casos chegaron a situacións de valentía e heroicidade extrema. Felizmente, hai moitos casos así, por exemplo o do checo de orixe alemá Oskar Shindler, que salvou a preto de 1.200 xudeus e que hoxe está soterrado nun cemiterio de Xerusalén ou ben Angel Sanz Briz, diplomático español en Budapest, onde salvou da morte a preto de 5.000 xudeus, cunha coraxe incesante, por conta propia e á marxe do goberno que representaba, amparándose na condición de sefarditas dos perseguidos, condición que na maioría de casos era inventada.
.
A maioría das vítimas foron xudías, pero tamén houbo outros colectivos que sufriron a mesma desdicha: homosexuais, testemuñas de Jehová, xitanos. O salvaxismo e a amoralidade do réxime pretendía destruír todo aquilo que non encaixase na súa visión uniforme da realidade, todo aquilo que botase a perder o criterio da superioridade da raza aria. Ía escribir "obsesión enfermiza", para referirme ao seu comportamento, pero, ben mirado, tratalos de "enfermos" descargaría aos nazis da súa responsabilidade, porque máis que enfermos eran, simplemente, malas persoas, xente mala e fanática. Xente co suficiente poder como para arrastrar detrás seu a unhas masas dunha sociedade en crise económica a quen íalle moi ben poder sinalar a uns culpables co dedo e facelos marcar cun símbolo que, nos campos de exterminio, indicaban, segunda a cor, a súa pertenza a un pobo concreto, a súa orientación sexual ou ben a súa confesión relixiosa. Setenta e uns anos despois, cunha ollada aos medios de comunicación e á nosa realidade, á nosa contorna, é suficiente para ver como os grupos en cuestión continúan estigmatizados. Ante a palabra xudía ou ben Estado de Israel, saltan todas as alarmas e non son poucos os que se poñen en garda, posto que, ao instante, xudeus e Israel adquiren, de entrada, a condición de sospeitosos, polo que poida ser... A xudeofóbia, paradoxalmente, deixou de ser patrimonio da extrema dereita e hoxe aparece tamén entre a esquerda e campa a galope pola extrema esquerda. Só fai falta ver o contraste da reacción inmediata ante as mortes inxustas de palestinos, baixo balas israelís, e a pasividade internacional ante as decenas de miles de mortes ocasionados polo réxime do ditador sirio. As Testemuñas de Jehová, aos ollos de moita xente, non son máis que unha seita, vistos con receo por todas as outras confesións relixiosas, en particular por aquelas que se reclaman cristiás. Os homosexuais arríscanse coa pena de morte nalgúns países africanos e, en Europa mesmo, nunha potencia militar e política como Rusia, sofren unha legalidade represiva que agora aínda endureceu máis. E os xitanos, a pesar dos seus esforzos por saír da marxinalidade, a miúdo a través do cristianismo evanxélico da Igrexa de Filadelfia, incomodan aínda na sociedade onde viven e están arraigados, a miúdo desde hai séculos. Ser diferentes continúa pagándose caro, demasiado caro, nun mundo onde a uniformidade é a saída cómoda dos cidadáns sen conciencia crítica. Pero, felizmente, en todas as nacións continúa habendo moitos xustos...

Comentarios