Por Enrique Valiente Noailles
A medida que pasan os anos, van morrendo aquelas persoas que viviron a Segunda Guerra Mundial e en poucas décadas xa non quedará ningunha. Despois de que morra o derradeiro, a historia ficará a expensas das imaxes e testemuños escritos que non terán como correlato a testemuñas vivas. O paso do tempo ten como efecto a perda de vividez da historia e a súa conversión en algo crecentemente abstracto. Dalí a importancia de contar con testemuños en primeira persoa de quen tiveron a experiencia do ocorrido, cousa que se propuxo o proxecto Remembering World War II: First Person Accounts, cuxos vídeos poden descargarse gratuitamente en iTunes. Algúns minutos dun relato directo en vídeo poden ser máis reveladores que varios manuais de estudo. Un dos relatos, de entre máis de 30, é o de Bruno Bienenfeld, quen conta a súa experiencia de neno no campo de concentración de Jasenovic, Croacia, en 1943. O seu testemuño condensa en tres minutos e corenta segundos todo aquilo do que é capaz o home: a crueldade extrema, o amor extremo.
Bruno chegou en tren ao campo, ante os ladridos dos cans e as metralletas alemás. Un dos cans, que non ladraba, evocáballe aos que el deixara atrás. Desembarcou xunto aos seus avós a quen logo da separación inicial nunca máis volveu ver. E foi encerrado xunto á súa nai e pai nunha barraca rodeada de arames de púa, nun sitio que foi catalogado algunha vez como o epítome do horror. Todos os días recibían unha soa comida, consistente primariamente nun anaco de pan. Pasados uns días, Bruno preguntoulle á súa nai se quedaba pan, porque tiña fame. Bruno evoca a pena e a dor nos ollos da súa nai cando lle contestaba: "Non hoxe, talvez mañá". Unha noite, logo do rezo habitual, a súa nai pediulle que buscase debaixo da súa almofada de palla, e ante a súa sorpresa, atopou un segundo anaco de pan. Cando Bruno preguntoulle como chegara alí ese pan, ela contestoulle: "Foi un anxo, contestando o teu rezo". "Hai anxos xudeus?" preguntou Bruno. "Hai anxos para todas as persoas na Terra", díxolle ela.
O tempo pasou e Bruno notou que era o único no campo que obtiña dous anacos de pan diarios. Mentres tanto, a súa nai debilitábase día tras día, ate que, logo de dous meses, morreu. Esa mesma noite, logo de rezar, Bruno buscou o seu pan, como sempre, pero xa non estaba. Entón díxolle ao seu pai: "O anxo non puxo o pan baixo a miña almofada hoxe." O seu pai abrazouno e díxolle: "Si, seino. É que estaba demasiado ocupado levando á túa nai ao ceo". Bruno Bienenfeld vive agora en Israel. Alguén escribiulle, buscándoo nunha dirección atopada por Internet, dicíndolle que non podía ver ese testemuño sen conmoverse unha e outra vez. Ao que, logo duns días, o Bruno de hoxe, o Bruno de onte, o que non estará mañá, respondeu: "Si, son eu. Tamén choro, a pesar de que pasaron 67 anos. A estraño moito". Hai zonas nas que o tempo non pasa. Coinciden ás veces coas que a historia non debe deixar pasar.
A medida que pasan os anos, van morrendo aquelas persoas que viviron a Segunda Guerra Mundial e en poucas décadas xa non quedará ningunha. Despois de que morra o derradeiro, a historia ficará a expensas das imaxes e testemuños escritos que non terán como correlato a testemuñas vivas. O paso do tempo ten como efecto a perda de vividez da historia e a súa conversión en algo crecentemente abstracto. Dalí a importancia de contar con testemuños en primeira persoa de quen tiveron a experiencia do ocorrido, cousa que se propuxo o proxecto Remembering World War II: First Person Accounts, cuxos vídeos poden descargarse gratuitamente en iTunes. Algúns minutos dun relato directo en vídeo poden ser máis reveladores que varios manuais de estudo. Un dos relatos, de entre máis de 30, é o de Bruno Bienenfeld, quen conta a súa experiencia de neno no campo de concentración de Jasenovic, Croacia, en 1943. O seu testemuño condensa en tres minutos e corenta segundos todo aquilo do que é capaz o home: a crueldade extrema, o amor extremo.
Bruno chegou en tren ao campo, ante os ladridos dos cans e as metralletas alemás. Un dos cans, que non ladraba, evocáballe aos que el deixara atrás. Desembarcou xunto aos seus avós a quen logo da separación inicial nunca máis volveu ver. E foi encerrado xunto á súa nai e pai nunha barraca rodeada de arames de púa, nun sitio que foi catalogado algunha vez como o epítome do horror. Todos os días recibían unha soa comida, consistente primariamente nun anaco de pan. Pasados uns días, Bruno preguntoulle á súa nai se quedaba pan, porque tiña fame. Bruno evoca a pena e a dor nos ollos da súa nai cando lle contestaba: "Non hoxe, talvez mañá". Unha noite, logo do rezo habitual, a súa nai pediulle que buscase debaixo da súa almofada de palla, e ante a súa sorpresa, atopou un segundo anaco de pan. Cando Bruno preguntoulle como chegara alí ese pan, ela contestoulle: "Foi un anxo, contestando o teu rezo". "Hai anxos xudeus?" preguntou Bruno. "Hai anxos para todas as persoas na Terra", díxolle ela.
O tempo pasou e Bruno notou que era o único no campo que obtiña dous anacos de pan diarios. Mentres tanto, a súa nai debilitábase día tras día, ate que, logo de dous meses, morreu. Esa mesma noite, logo de rezar, Bruno buscou o seu pan, como sempre, pero xa non estaba. Entón díxolle ao seu pai: "O anxo non puxo o pan baixo a miña almofada hoxe." O seu pai abrazouno e díxolle: "Si, seino. É que estaba demasiado ocupado levando á túa nai ao ceo". Bruno Bienenfeld vive agora en Israel. Alguén escribiulle, buscándoo nunha dirección atopada por Internet, dicíndolle que non podía ver ese testemuño sen conmoverse unha e outra vez. Ao que, logo duns días, o Bruno de hoxe, o Bruno de onte, o que non estará mañá, respondeu: "Si, son eu. Tamén choro, a pesar de que pasaron 67 anos. A estraño moito". Hai zonas nas que o tempo non pasa. Coinciden ás veces coas que a historia non debe deixar pasar.
Comentarios