Unha entrevista de Henrique CymermanLa Vanguardia - 23.09.2011
Jerusalem
.
O paso de Mahmud Abas de acudir á ONU é moi arriscado, xa que case convida ao veto norteamericano ao Estado palestino. O líder palestino faino porque estáselle acabando o tempo político e espera que sexa algo constituínte na historia palestina: algo parecido á resolución da ONU sobre a partición de Palestina en 1947 para Israel", afirma Shlomo Ben Ami, historiador israelí e vicepresidente do Centro Internacional Toledo pola Paz. "Ninguén sabe exactamente o que ocorrerá, nin os palestinos teñen unha folla de ruta clara". O laborista Ben Ami foi ministro de Exteriores durante o cumio de Camp David do 2000 e as negociacións de Taba do 2001. "Abas di que virán tempos difíciles. EE.UU. tentará evitar o veto no Consello de Seguridade, pero se ao final opta polo veto será moi mal interpretado no mundo árabe. Israel, coa axuda dos palestinos, está a arrastrar ao seu aliado norteamericano, fronte á totalidade do mundo árabe", afirma.
-En Israel e Cisxordania hai alerta de seguridade. Hai perigo dunha terceira intifada?
-Haberá bastante frustración nos territorios palestinos. Os palestinos levántanse pola mañá e aínda ven soldados israelís, postos de control e asentamentos. Agora de súpeto todo o planeta recoñece ao Estado palestino e mañá non ocorre nada. Se non se retoman rapidamente as negociacións pode producirse unha explosión de violencia, aínda que esa non sexa a intención dos líderes palestinos. Estes víronse obrigados a ir á ONU por dúas razóns. A primeira é a convicción de que a paradigma de Oslo (negociacións directas nun proceso gradual) está esgotado e é xa hora de cambiar a través da internacionalización do conflito e do proceso de paz. A segunda é a estrutura marcadamente nacionalista da coalición de Netanyahu. Despois de rexeitar as propostas de paz de Barak, os parámetros de Clinton e as propostas de Olmert, Abas preguntábase que é o que verdadeiramente podía esperar de Netanyahu.
-Vai a UE a dividirse no voto sobre Palestina na ONU?
-Acho que si. Xa pasou con Kósovo. Alemaña, Holanda, Italia e algúns países do leste están dun lado e do outro, Francia, Gran Bretaña e España. De feito, nin Francia nin Inglaterra parecen na mesma postura que España. Os europeos seguen buscando unha fórmula que os una. Oxalá o logren porque Europa ten un peso moi especial na cuestión palestina. Non sería bo que non poida ter un papel: é o veciño máis inmediato e tería que ser capaz de substituír a EE.UU., que vive unha crise de debilidade na rexión.
-Que vai cambiar se hai un veto norteamericano no Consello de Seguridade pero Palestina é recoñecida como Estado non membro, como o Vaticano?
-Pouco mudará. A realidade do palestino de a pé non se vai a alterar, pero a presión sobre Israel para achegarse a un proceso de paz serio vai ser imperativa porque a percepción internacional pasa a ser a dun Estado baixo ocupación. A comunidade internacional recoñece que as súas fronteiras son as de 1967 e que, por tanto, os asentamentos son unha violación do dereito internacional. Será necesario un cambio de Goberno en Israel.
-As revolucións no mundo árabe van cara a democracias, cara a gobernos islamitas ou quizais cara a ambos, segundo o modelo turco?
-As revolucións árabes foron unha derrota da opción yihadista de Al Qaeda. Probouse que a revolución democrática é o mellor camiño para a liberdade, non a violencia, como pensaban os islamitas de Al Qaeda e no pasado tamén os Irmáns Musulmáns. Estas revolucións serán tema para longos anos, ate que se saiba cara a onde van. Vai ser o gran torneo do século XXI. É un océano de estados e de nacións árabes, non son todas iguais. Como historiador sei que nunca unha revolución terminou como empezou: os que a fan raramente son os que a lideran despois. --Será a xeración Tahrir a que porá o seu selo final?
-En Israel e Cisxordania hai alerta de seguridade. Hai perigo dunha terceira intifada?
-Haberá bastante frustración nos territorios palestinos. Os palestinos levántanse pola mañá e aínda ven soldados israelís, postos de control e asentamentos. Agora de súpeto todo o planeta recoñece ao Estado palestino e mañá non ocorre nada. Se non se retoman rapidamente as negociacións pode producirse unha explosión de violencia, aínda que esa non sexa a intención dos líderes palestinos. Estes víronse obrigados a ir á ONU por dúas razóns. A primeira é a convicción de que a paradigma de Oslo (negociacións directas nun proceso gradual) está esgotado e é xa hora de cambiar a través da internacionalización do conflito e do proceso de paz. A segunda é a estrutura marcadamente nacionalista da coalición de Netanyahu. Despois de rexeitar as propostas de paz de Barak, os parámetros de Clinton e as propostas de Olmert, Abas preguntábase que é o que verdadeiramente podía esperar de Netanyahu.
-Vai a UE a dividirse no voto sobre Palestina na ONU?
-Acho que si. Xa pasou con Kósovo. Alemaña, Holanda, Italia e algúns países do leste están dun lado e do outro, Francia, Gran Bretaña e España. De feito, nin Francia nin Inglaterra parecen na mesma postura que España. Os europeos seguen buscando unha fórmula que os una. Oxalá o logren porque Europa ten un peso moi especial na cuestión palestina. Non sería bo que non poida ter un papel: é o veciño máis inmediato e tería que ser capaz de substituír a EE.UU., que vive unha crise de debilidade na rexión.
-Que vai cambiar se hai un veto norteamericano no Consello de Seguridade pero Palestina é recoñecida como Estado non membro, como o Vaticano?
-Pouco mudará. A realidade do palestino de a pé non se vai a alterar, pero a presión sobre Israel para achegarse a un proceso de paz serio vai ser imperativa porque a percepción internacional pasa a ser a dun Estado baixo ocupación. A comunidade internacional recoñece que as súas fronteiras son as de 1967 e que, por tanto, os asentamentos son unha violación do dereito internacional. Será necesario un cambio de Goberno en Israel.
-As revolucións no mundo árabe van cara a democracias, cara a gobernos islamitas ou quizais cara a ambos, segundo o modelo turco?
-As revolucións árabes foron unha derrota da opción yihadista de Al Qaeda. Probouse que a revolución democrática é o mellor camiño para a liberdade, non a violencia, como pensaban os islamitas de Al Qaeda e no pasado tamén os Irmáns Musulmáns. Estas revolucións serán tema para longos anos, ate que se saiba cara a onde van. Vai ser o gran torneo do século XXI. É un océano de estados e de nacións árabes, non son todas iguais. Como historiador sei que nunca unha revolución terminou como empezou: os que a fan raramente son os que a lideran despois. --Será a xeración Tahrir a que porá o seu selo final?
-Oxalá, pero non está moi claro. As masas querían a revolución e o exército deu un golpe de estado contra Mubarak e aínda controla o país. A ver cara a onde vai; espero que cara a unha democracia real.
-Hai pouco Israel tiña relacións estratéxicas con Turquía e decenas de diplomáticos en Ammán e no Cairo. Agora escoitanse tambores de guerra por primeira vez en moitos anos e raíña gran tensión.
-Parte da explicación é a primavera árabe. Exipto segue tendo interese na paz con Israel, ten problemas domésticos colosais e unha fronteira problemática con Libia e outra con Sudán. Iso non quere dicir que non haberá relacións tensas. A política exterior farase respondendo á voz popular, que non ten moito amor por un Israel que controla os territorios palestinos. Haberá unha paz tensa mentres non se resolva o problema palestino. E aínda entón o que haberá será unha tensa carreira pola hexemonía rexional.
-E Turquía? O seu líder, Erdogan, ameaza a Israel, a miúdo con gran contundencia.
-Turquía, afastada xa do soño europeo, ve a Oriente Medio como espazo natural para a expansión da súa economía e as súas aspiracións estratéxicas. O liderado de Exipto no mundo árabe é incontestábel, a pesar das aparencias. O Cairo ve con sospeita as aspiracións de Erdogan. Pero para Israel nada cambia. A alianza con Turquía, que naceu a finais dos anos corenta do século XX, fíxose sobre a base de que non había paz entre Israel e o mundo árabe. Foi unha alianza para evitar a paz, porque Turquía estaba enfrontada ao mundo árabe. Hoxe é ao revés: a paz cos árabes é a única maneira de recuperar a alianza con Turquía.
-Hai pouco Israel tiña relacións estratéxicas con Turquía e decenas de diplomáticos en Ammán e no Cairo. Agora escoitanse tambores de guerra por primeira vez en moitos anos e raíña gran tensión.
-Parte da explicación é a primavera árabe. Exipto segue tendo interese na paz con Israel, ten problemas domésticos colosais e unha fronteira problemática con Libia e outra con Sudán. Iso non quere dicir que non haberá relacións tensas. A política exterior farase respondendo á voz popular, que non ten moito amor por un Israel que controla os territorios palestinos. Haberá unha paz tensa mentres non se resolva o problema palestino. E aínda entón o que haberá será unha tensa carreira pola hexemonía rexional.
-E Turquía? O seu líder, Erdogan, ameaza a Israel, a miúdo con gran contundencia.
-Turquía, afastada xa do soño europeo, ve a Oriente Medio como espazo natural para a expansión da súa economía e as súas aspiracións estratéxicas. O liderado de Exipto no mundo árabe é incontestábel, a pesar das aparencias. O Cairo ve con sospeita as aspiracións de Erdogan. Pero para Israel nada cambia. A alianza con Turquía, que naceu a finais dos anos corenta do século XX, fíxose sobre a base de que non había paz entre Israel e o mundo árabe. Foi unha alianza para evitar a paz, porque Turquía estaba enfrontada ao mundo árabe. Hoxe é ao revés: a paz cos árabes é a única maneira de recuperar a alianza con Turquía.
Comentarios