Por Benny Morris
National Interest
"Israel existirá ate que o Islam o destrúa, do mesmo xeito que destruíu a outros antes que el [unha referencia aos reinos cruzados medievais]", afirma a Carta Fundacional de Hamas de 1988 -ou a constitución dos fundamentalistas musulmáns-, a organización que goberna a Franxa de Gaza e é posíbel que obteña o apoio da maioría dos palestinos. E sen dúbida algunha, durante as últimas dúas semanas o Islamismo estreitou o cerco sobre o Estado xudeu, despedindo aos embaixadores de Israel nos dous principais estados de Oriente Medio cos que mantiña boas relacións, Turquía e Exipto. Por suposto, as circunstancias de cada caso foron diferentes (a historia ten esa capacidade de darnos unha variedade infinita). En Ankara, o goberno expulsou ao embaixador por mor da negativa de Israel a pedir desculpas por facer efectivo o seu bloqueo da Franxa de Gaza, desde onde, durante a última década, foron disparados miles de foguetes e mísiles contra cidades e pobos do sur de Israel. No Cairo, foi a multitude, desatada pola chamada "primavera árabe" e sen un freo por parte do goberno militar interino do país, a que invadiu e destruíu a Embaixada de Israel, obrigando aos diplomáticos de Israel e ás súas familias a fuxir para salvar as súas vidas. Pero en ambos os casos foi o islamismo, que eliminou progresivamente o secularismo e derrubado aos gobernos máis pragmáticos e prudentes na rexión, quen provocou a saída dos diplomáticos dos seus cargos, prefigurando o que o Islam, segundo a visión de Hamas, desexa facer e fará co propio Israel, esa última presenza "estranxeira", e manifestación do "Outro", "no seu" Oriente Medio.
Durante meses, fascinados polo espectáculo da caída dos ditadores e por unha serie de mozas e competentes portavoces que utilizando o inglés confesaban o seu anhelo de democracia, os occidentais fixéronse a ilusión de que os levantamentos populares que sacudían ao mundo árabe presaxiaban un novo rexurdimento da liberdade. E no lapso dun século ou dous, quen sabe?, talvez unha auténtica democracia desenvolveríase no Cairo, Sa e Damasco. Pero a curto e medio prazo, ou sexa, no transcurso das nosas vidas, o que parece evidente é que ese tumulto é unha mostra da ruína dun suposto goberno responsábel e do reinado do caos nas rúas do Cairo ese venres pola noite, cando as turbas, ademais de destruír a embaixada de Israel, saquearon o Ministerio do Interior, estacións de policía e infinidade de edificios públicos e privados, nunha onda que posiblemente anticipe a toma final do poder polo islamismo radical. E ao final do túnel, moi posiblemente, unha continuación da guerra contra Israel. Despois do sucedido ese venres pola noite, o primeiro ministro israelí Benjamin Netanyahu prometeu que, a pesar do ataque da súa misión diplomática, Israel defendería a paz con Exipto (poucos días antes dixo algo similar, limpándose a saliva da cara, por tratar de manter relacións cordiais con Ankara).
Pero os desexos de Israel poden ser insuficientes. Durante décadas, os islamitas de Exipto, representados principalmente polos Irmáns Musulmáns (a organización matriz dos palestinos de Hamas), e tamén os salafistas máis extremistas (dos que xurdiu Ayman al-Zawahiri, o sucesor de Bin Laden na xefatura de Al-Qaeda), predicaron a necesidade da destrución de Israel e a anulación do Tratado de Paz entre Israel-Exipto de 1979, ademais do desarraigamento de toda influencia e valores occidentais das terras do Islam (véxase as diatribas antisemitas e anti-occidentais de Said Qutb, o ideólogo da Irmandade). A paz entre Exipto e Israel non deixou de desfacerse estes últimos meses. O mes pasado houbo o ataque terrorista por parte dun grupo armados islamista, composto de exipcios e palestinos, desde o Sinaí exipcio e contra o tráfico ao longo dunha estrada ao norte de Eilat, acto que os medios de comunicación exipcios (como case sempre falsamente) limitáronse a describir posteriormente como unha violación israelí do tratado de paz ao invadir estes o chan exipcio e matar por erro a uns soldados exipcios. Durante a semana, o protagonista foi o débil e vacilante réxime exipcio (o seu xefe, o xeneral Tantawi, durante os sucesos do venres, simplemente negouse a recibir chamadas dos líderes de Israel e Estados Unidos), inclinándose ante a ira da "rúa árabe" e deixando que a turba perseguise o seu obxectivo (aínda que no último minuto, baixo a presión do presidente Obama, os militares finalmente enviaron a comandos e rescataron ao seis gardas de seguridade israelís dos locais da embaixada asediada).
O embaixador de Israel aínda pode volver ao Cairo e a embaixada aínda podería renovar as operacións normais despois de todo. Washington vai exercer presión, e o exército exipcio depende das subvencións estadounidenses e das súas pezas de reposto. Pero nuns meses, "o exército estará do noso lado", e a poboación exipcia, educada nos xeonllos do Islam e desde 1948 nun incesante odio a Israel, irá ás urnas e elixirá a un goberno civil. O resultado máis probable será a instalación dun goberno islamita ou, polo menos, un goberno de coalición cun importante compoñente islamita. Entón, o tratado de paz con Israel sufrirá unha morte lenta ou brusca, e a miña conxectura é que grande parte da clase media secular de Exipto terá que partir aos outeiros (é dicir, tratará de emigrar a América do Norte e a Europa). Con todo, Israel non pode emigrar, e non terá máis remedio que prepararse e fortalecer a súa fronteira con Exipto antes pacífica. Desgraciadamente, os acontecementos en Exipto forman parte dun patrón máis amplo, un deses episodios que alimentan e anticipan os seguintes. En grande medida, isto púxose xa en marcha en 1979 coa vitoria da revolución islamita en Teherán (ironicamente, o ano en que Israel e Exipto asinaron o tratado de paz). Desde entón, a maior parte da furia anti-Israel e as operacións que se organizaron na rexión na súa contra, foron estimuladas nunha forma ou outra por Teherán. Na praza Tahrir, na manifestación de masas do venres - esa que terminou coa "conquista" das oficinas da Embaixada de Israel -, unha das pancartas dicía: "Turquía, un modelo de virilidade". A referencia cara a alusión á iniciativa diplomática de Ankara durante a semana anterior: o deterioro das relacións con Israel até o nivel dos segundos secretarios de embaixada (de feito, a expulsión do embaixador de Israel) e a suspensión de todos os contratos de defensa entre os dous países.
Os turcos presentaron a súa decisión como resultado da negativa de Israel a pedir desculpas polo asalto armado o ano pasado á flotilla turca que se dirixía a romper o bloqueo da Franxa de Gaza. De feito, a disolución gradual dos lazos de Turquía con Israel xa se prevía como un dos obxectivos do Partido do Desenvolvemento e da Xustiza (AKP) de Recep Erdogan cando alcanzou o poder en 2002. Pero os turcos xogaron esa partida coidadosa e lentamente, para non irritar a Washington e á UE. Agora que Erdogan intimidou á súa oposición interna e aos altos mandos do exército turco, estabilizando a posición internacional de Turquía (ao tomar a medida á política de Obama con respecto ao mundo musulmán), os islamitas de Ankara permitiron que os seus profundos sentimentos antiisraelíes saian a luz abertamente. A semana pasada, Erdogan ameazou con enviar buques de guerra turcos para acompañar a unha nova flotilla que tratase de romper o bloqueo de Gaza. Unha ruptura completa das relacións turco-israelís e exipcio-israelís é só unha cuestión de tempo. Estes procesos tamén poden desencadearse nas próximas semanas ante a posible declaración unilateral de independencia de Palestina e a violencia coa que inevitablemente virá acompañada. E o máis probable é que estes feitos non se limitarán a Palestina, Exipto e Turquía: o empuxe, o peso do Islam e da rúa árabe probablemente conducirán a maiores sancións contra Israel no Oriente Medio.
Comentarios