Por Juan Luis Pulido Begines*
La Voz Digital - 08.01.2011
.
Na prensa conservadora europea de finais do XIX e principios do XX aparecían con certa recurrencia mencións aos "Protocolos dos Sabios de Sión". Con iso buscábase garantir a veracidade das acusacións antisemitas que trataban de convencer aos cidadáns da existencia dunha conspiración xudía para conquistar o mundo, unha de cuxas primeiras accións prácticas sería a revolución bolxevique en Rusia. Estas publicacións eran o síntoma claro de que o antisemitismo «de dereitas», baseado no odio racial e no rampante nacionalismo, estaba a alcanzar o punto álxido de eclosión, desbordado pouco despois cos prógroms de Ucraína e Rusia e, sobre todo, co holocausto nazi. Hoxe, este antisemitismo é maioritariamente rexeitado pola sociedade occidental, en moitos de cuxos países constitúe un delito. Pero desde o século XIX existiu tamén un antisemitismo de esquerdas, moito menos palpable, formado por un desprezo irreflexivo cara á relixión xudía -á que se atribúe a orixe do cristianismo- e por un resentimento non menos visceral cara ao poder económico alcanzado polos banqueiros e empresarios xudeus.
.
Esta variante do antisemitismo, larvada durante moitos anos, conviviu, discretamente temperada, cos postulados de esquerdista, desde a conclusión da Segunda Guerra Mundial até finais do setenta. Pero a partir da Guerra do Seis Días, cando Israel perde, aparentemente, o status de nación agredida para converterse en agresora, o antisemitismo de esquerdas recobra un auxe renovado e perde o pudor de mesturarse co discurso fascista do antisemitismo racial que, lonxe de desaparecer, florece de novo en Europa. Aquela guerra supuxo un punto de inflexión na valoración que os partidos de esquerda europea facían de Israel, marcando un xiro radical que nalgúns aspectos é moi difícil de comprender. Para quen fomos adolescentes de esquerdas no oitenta, pasar unha tempada nun kibbutz era o soño por antonomasia; o colectivismo israelí representaba a única experiencia práctica exitosa do socialismo. A visión de Israel era a dun Estado exemplar, democrático e laico, levantado a pesar da dificultade extrema de atopase no medio dun contexto hostil de pobos árabes que vivían en sistemas políticos errados, sometidos a réximes teocráticos e ditatoriais.
.
Por iso, moitos non dubidabamos sobre a nosa posición na pugna de Palestina, aínda cando a Unión Soviética fose o máis firme apoio político da causa árabe, e a EE UU defendesen a Israel. Con todo, a finais do oitenta todo mudou. Israel deixou de ser exemplo e ocupou a posición do "malo oficial", a besta negra de todo movemento de esquerda. Aparentemente, as razóns deste cambio residen na modificación da política israelí respecto dos palestinos. Desde logo, moitas das medidas tomadas neste sentido polos gobernos de Israel durante o últimas tres décadas son criticábeis e deben ser rexeitadas. Pero, a pouco que profundamos, podemos ver que nin eses cambios foron tan radicais, nin esa política xustifica o odio acérrimo que hoxe profesa cara a Israel a inmensa maioría dos cidadáns de esquerda. Tras a caída do muro de Berlín, perde sustancia a dicotomía URSS-EE UU que nutrira os perfís ideolóxicos dos cidadáns de occidente. Uns e outros buscan substitución para o papel estelar de «malo oficial» e, concretamente, para a esquerda, o novo chibo expiatorio é Israel. Quen antes comprendía a súa necesidade de defenderse e propugnaba a existencia de dous Estados, nos termos acordados en 1948 polas Nacións Unidas, agora apoiaba sen andrómenas a organizacións como Hamás, comprometida na loita terrorista pola desaparición do Estado de Israel e a expulsión dos xudeus ao mar.
.
Coa precaria simplicidade que hoxe se aplica á política, a incoherencia desta postura esquerdista dexenerou en moda. Si, está de moda ser antiisraelí e o contrario faille a un sospeitoso de "fascista". No colmo da estulticia, chegamos a escoitar como se tacha de nazi a quen non se adhire sen reservas a «a causa palestiniana», o que faría partirse de risa ao mesmo Hitler. Como sinalaba Saul Bellow: «Se un aspira a que o queira todo o mundo, máis lle vale non falar da política israelí». Por incríbel que pareza, volve ser necesario superar o maniqueísmo medieval que converten aos xudeus en malvados en estado puro, sen mestura de ben nin razón, e aos árabes en inocentes cordeiros. No conflito de Oriente Medio ambas partes teñen a súa parte de culpa. Coa mesma contundencia debe esixirse que Israel devolva os territorios ocupados e que os seus veciños recoñezan a lexitimidade do Estado de Israel e o seu dereito a existir dentro dunhas fronteiras seguras. Os israelís teñen motivos para desconfiar duns veciños que non perden ocasión de manifestar o seu desexo de exterminalos, non só en conversacións de café mantidas entre cidadáns do montón, senón en foros de alta política e por parte de líderes como Ahmadineyad ou Nashralah. Por iso, debe comprenderse que esixan garantías de seguridade antes de dar ningún paso na dirección que o Dereito internacional reclama. A nosa contribución á resolución deste conflito non é posíbel sen entender a dificultade de convivir coa ameaza da aniquilación. Hoxe conflúen en contra de Israel tanto o antisemitismo racial da dereita, como o ideolóxico da esquerda, e esta coincidencia suma máis razóns que nunca para o pesimismo, porque o illamento que provoca reforza inevitablemente as posturas extremas en ambos bandos. O conflito palestino ten mal prognóstico e é probable, oxalá me equivoque, que nel nos esteamos xogando o futuro tamén os europeos. Nas areas de Palestina non só se confrontan dous pobos que loitan por un mesmo territorio, senón dúas formas antagónicas e excluíntes de estar no mundo e entender a convivencia humana.
* Catedrático de Dereito Mercantil na Universidade de Cádiz
Comentarios