Por Ana Jerozolimski
Desde Jerusalem
Semanario Hebreo. Uruguai
Desde Jerusalem
Semanario Hebreo. Uruguai
.
Quixese comezar esta nota cunha revelación política persoal. Non me gusta o goberno de Benjamin Netanyahu, non o votei e discrepo con gran parte das súas decisións políticas. Non é afín a min, nin o seu estilo nin a ideoloxía de gran parte dos seus compoñentes. Xamais votei a ningún partido ou candidato á dereita do partido laborista e en máis dunha oportunidade fíxeno inclusive máis á súa esquerda. Fíxeno convencida de que o futuro de Israel será mellor sen controlar territorios de poboación maiormente árabe, non só polos dereitos palestinos senón polo carácter que quero preservar para o estado de Israel: xudeu e democrático. Considero que foi un erro construír asentamentos e críspame saber que a municipalidade de Jerusalem aprobou instalación de xudeus en barrios árabes como Silwan e Sheikh Jarrah, algo que nin sequera o Primeiro Ministro Menajem Begin, a quen víase como "ultraduro", aprobou xamais.
Pero todo ésto non significa que estea cega ou que poida permitirme descoñecer a historia -nin a antiga nin a recente- no relacionado ao conflito israelo-árabe e ao errado proceso de paz entre Israel e os palestinos.
Un dos temas máis cargados emocionalmente, sobre os que se opina a destra e sinistra, é Jerusalem, presentando moitos como evidente que cando Israel constrúe en zonas conquistadas en 1967, está a facelo en "territorio palestino ocupado" que debería ser non só parte do futuro Estado palestino independente, senón a súa propia capital. O que me parece clave ao escribir sobre este tema -e non porque dada a miña condición xudía Jerusalem me resulte primordial- é compartir co lector tamén os antecedentes da situación actual.
Os territorios que Israel anexou a Jerusalem tras a guerra defensiva de xuño de 1967, non son "territorios palestinos ocupados". A súa poboación é si maiormente palestina, pero nunca estiveron baixo soberanía palestina, porque nunca houbo un Estado palestino independente. Cando a Asemblea Xeral das Nacións Unidas aprobou o 29 de novembro de 1947 a resolución 181 que determinaba a Partición da entón chamado Mandato Brita´nico de Palestina entre "un estado xudeu e outro árabe", o liderado xudeu, sionista, aceptouna. Os árabes non só a rexeitaron senón que declararon a guerra ao estado xudeu apenas naceu, violando así a resolución da ONU.
Pois ao rexeitar aquela resolución, tamén botaron pola borda o carácter internacional que se destinou a Jerusalem: un estatuto de corpus separatum, cuxo destino definitivo ía ser definitivo en base ao que votasen todos os seus habitantes dez anos despois. Pero Xordania atacou ao entón nacente Israel, atacou tamén Jerusalem, tomou control de toda a Cidade Vella amurallada, inclusive do Muro Occidental, sacro para os xudeus, expulsou a todos os habitantes do barrio xudeu da parte antiga e ao destruír a prestixiosa sinagoga Hurva, o comandante da Lexión Arabe dixo alto e claro: "por primeira vez en mil anos, non hai nin un xudeu na cidade Vella de Jerusalem".
Pero todo ésto non significa que estea cega ou que poida permitirme descoñecer a historia -nin a antiga nin a recente- no relacionado ao conflito israelo-árabe e ao errado proceso de paz entre Israel e os palestinos.
Un dos temas máis cargados emocionalmente, sobre os que se opina a destra e sinistra, é Jerusalem, presentando moitos como evidente que cando Israel constrúe en zonas conquistadas en 1967, está a facelo en "territorio palestino ocupado" que debería ser non só parte do futuro Estado palestino independente, senón a súa propia capital. O que me parece clave ao escribir sobre este tema -e non porque dada a miña condición xudía Jerusalem me resulte primordial- é compartir co lector tamén os antecedentes da situación actual.
Os territorios que Israel anexou a Jerusalem tras a guerra defensiva de xuño de 1967, non son "territorios palestinos ocupados". A súa poboación é si maiormente palestina, pero nunca estiveron baixo soberanía palestina, porque nunca houbo un Estado palestino independente. Cando a Asemblea Xeral das Nacións Unidas aprobou o 29 de novembro de 1947 a resolución 181 que determinaba a Partición da entón chamado Mandato Brita´nico de Palestina entre "un estado xudeu e outro árabe", o liderado xudeu, sionista, aceptouna. Os árabes non só a rexeitaron senón que declararon a guerra ao estado xudeu apenas naceu, violando así a resolución da ONU.
Pois ao rexeitar aquela resolución, tamén botaron pola borda o carácter internacional que se destinou a Jerusalem: un estatuto de corpus separatum, cuxo destino definitivo ía ser definitivo en base ao que votasen todos os seus habitantes dez anos despois. Pero Xordania atacou ao entón nacente Israel, atacou tamén Jerusalem, tomou control de toda a Cidade Vella amurallada, inclusive do Muro Occidental, sacro para os xudeus, expulsou a todos os habitantes do barrio xudeu da parte antiga e ao destruír a prestixiosa sinagoga Hurva, o comandante da Lexión Arabe dixo alto e claro: "por primeira vez en mil anos, non hai nin un xudeu na cidade Vella de Jerusalem".
As liñas ás que chegou o exército xordano ao atacar a Israel e violar a resolución 181-mentres outros exércitos atacaban por outras frontes- son as liñas do armisticio de 1949. Esa é a fronteira non recoñecida que separou Jerusalem. O que quedou ao lado xordano, coñécese desde entón como "Jerusalem oriental" e o que quedou ao lado israelí, foi "Jerusalem occidental". Pero non existía iso do "lado palestino" e o "lado israelí". A ocupación orixinal que dividiu Jerusalem foi a dos árabes, cando Xordania apoderouse, co seu ataque, de parte de Jerusalem que tiña que ser corpus separatum. Israel defendeuse, tentou repeler o ataque, e así tomou control da parte occidental.
O Profesor Florentino Portero, experto en Historia Contemporánea da Universidade Complutense de Madrid, escribiu recentemente na publicación de estudos estratéxicos GEES que "os europeos sabemos ben por experiencia propia que as fronteiras son o resultado das guerras". Os árabes lanzáronse á guerra contra Israel en 1948 e perderon territorios que poderían estar baixo o seu control, terminando ademais co plan dun réxime internacional especial para Jerusalem. Fixérono novamente en 1967 e alí perderon máis aínda, ao lograr Israel non só conquistar a parte de Jerusalem que ocupaba Xordania senón tamén o territorio de Cisxordania, ou sexa a Marxe occidental do río Jordán.
Así analiza o Profesor Portero esta situación: "Benjamín Netanyahu ten toda a razón cando afirma que construír en "asentamentos" xa existentes na contorna inmediata de Xerusalén non é unha provocación, nin unha ilegalidade, nin nada polo estilo, porque eses enclaves son xa parte de Israel, da mesma forma que a antiga cidade de Koënisberg, onde se escribiron algunhas das páxinas máis transcendentais do pensamento alemán e europeo, é hoxe a cidade rusa de Kaliningrado. A República Federal de Alemaña asumiu o custo das súas derrotas e grazas a iso Europa puido ser reconstruída. Os palestinos non, e de aí os problemas que todos, uns en maior medida que outros, padecemos".
Ruth Lapidot, Profesora Emérita en Leis e Dereito Internacional da Universidade Hebrea de Jerusalem, sinala que é imposible facer caso omiso do feito que cando finalizou o Mandato Británico o 14 de maio de 1948, en Jerusalem quedou un baleiro de soberanía. "Os xudeus defendéronse en Jerusalem occidental e polo tanto tiñan dereito a tomar a soberanía. En 1967 Xordania foi novamente a que atacou, Israel actuou en defensa propia e polo tanto tiña dereito a tomar Jerusalem oriental", di citando inclusive a outros expertos, aínda que sen ocultar que hai posturas alternativas como as que sosteñen que debido á discusión política, é imperioso fixar o futuro da cidade en negociacións. Admite que non se recoñece soberanía como produto de guerra, pero que este caso foi diferente xa que non había un soberano anterior, dado que os británicos xa finalizaran o seu mandato.
A situación volveu cambiar en xuño de 1967, cando Israel tomou control da parte oriental, o cal para os israelís foi a liberación e reunificación da cidade e para os árabes, o comezo da ocupación. A pesar de que Israel advertiulle que non se sumara ao ataque exipcio, asegurándolle que ninguén a atacaría, o Rei Hussein de Xordania abriu outra fronte, atacando Jerusalem e finalmente, perdendo non só a parte da cidade que tiña baixo o seu control senón tamén toda a Marxe Occidental (Cisxordania).
Nos territorios contiguos a Jerusalem, Israel construíu novos barrios que para os palestinos son asentamentos en zona ocupada e para os israelís, parte da súa capital. A Profesora Lapidot explica: "O que tentaron facer en Jerusalem é determinar fronteiras estratéxicas polas que non sexa tan fácil volver atacala". E trae a colación un recordo persoal, como habitante de Jerusalem: "Eu estaba en Jerusalem, no refuxio subterráneo, cando os xordanos atacaron a Israel en 1967. O meu fillo maior estaba na escola, dúas estaban no xardín de infantes. Estalou a guerra e foi toda unha historia traer aos mozos ao refuxio. O meu home conseguiu que alguén o achegara pero tivemos que saír a buscar á miña filla, pegados á parede polos disparos. Foi unha guerra en serio. Atacáronnos, non era broma. Houbo aquí unha agresión ao lado xordano. Atacáronnos e creo que tiñamos dereito a ampliar as fronteiras, para que sexa máis fácil defender a esta cidade".
A pesar de todas estas situacións, co correr dos anos, houbo de feito disposición de Israel a negociar inclusive sobre Jerusalem. En xuño do 2000, no cumio de Camp David, o entón Primeiro Ministro Ehud Barak estaba disposto a posicións moi valentes, que incluían a división de Jerusalem. O líder palestino Yasser Arafat, hoxe xa falecido, non aceptou. Poucos meses despois, estalou a segunda intifada. Desde entón, moita auga correu baixo a ponte, achegando á mutua desconfianza.
Así se deron os feitos. E que non me gusten Netanyahu nin o seu goberno, non cambia a historia. Hai que saber os feitos, antes de xulgar.
O Profesor Florentino Portero, experto en Historia Contemporánea da Universidade Complutense de Madrid, escribiu recentemente na publicación de estudos estratéxicos GEES que "os europeos sabemos ben por experiencia propia que as fronteiras son o resultado das guerras". Os árabes lanzáronse á guerra contra Israel en 1948 e perderon territorios que poderían estar baixo o seu control, terminando ademais co plan dun réxime internacional especial para Jerusalem. Fixérono novamente en 1967 e alí perderon máis aínda, ao lograr Israel non só conquistar a parte de Jerusalem que ocupaba Xordania senón tamén o territorio de Cisxordania, ou sexa a Marxe occidental do río Jordán.
Así analiza o Profesor Portero esta situación: "Benjamín Netanyahu ten toda a razón cando afirma que construír en "asentamentos" xa existentes na contorna inmediata de Xerusalén non é unha provocación, nin unha ilegalidade, nin nada polo estilo, porque eses enclaves son xa parte de Israel, da mesma forma que a antiga cidade de Koënisberg, onde se escribiron algunhas das páxinas máis transcendentais do pensamento alemán e europeo, é hoxe a cidade rusa de Kaliningrado. A República Federal de Alemaña asumiu o custo das súas derrotas e grazas a iso Europa puido ser reconstruída. Os palestinos non, e de aí os problemas que todos, uns en maior medida que outros, padecemos".
Ruth Lapidot, Profesora Emérita en Leis e Dereito Internacional da Universidade Hebrea de Jerusalem, sinala que é imposible facer caso omiso do feito que cando finalizou o Mandato Británico o 14 de maio de 1948, en Jerusalem quedou un baleiro de soberanía. "Os xudeus defendéronse en Jerusalem occidental e polo tanto tiñan dereito a tomar a soberanía. En 1967 Xordania foi novamente a que atacou, Israel actuou en defensa propia e polo tanto tiña dereito a tomar Jerusalem oriental", di citando inclusive a outros expertos, aínda que sen ocultar que hai posturas alternativas como as que sosteñen que debido á discusión política, é imperioso fixar o futuro da cidade en negociacións. Admite que non se recoñece soberanía como produto de guerra, pero que este caso foi diferente xa que non había un soberano anterior, dado que os británicos xa finalizaran o seu mandato.
A situación volveu cambiar en xuño de 1967, cando Israel tomou control da parte oriental, o cal para os israelís foi a liberación e reunificación da cidade e para os árabes, o comezo da ocupación. A pesar de que Israel advertiulle que non se sumara ao ataque exipcio, asegurándolle que ninguén a atacaría, o Rei Hussein de Xordania abriu outra fronte, atacando Jerusalem e finalmente, perdendo non só a parte da cidade que tiña baixo o seu control senón tamén toda a Marxe Occidental (Cisxordania).
Nos territorios contiguos a Jerusalem, Israel construíu novos barrios que para os palestinos son asentamentos en zona ocupada e para os israelís, parte da súa capital. A Profesora Lapidot explica: "O que tentaron facer en Jerusalem é determinar fronteiras estratéxicas polas que non sexa tan fácil volver atacala". E trae a colación un recordo persoal, como habitante de Jerusalem: "Eu estaba en Jerusalem, no refuxio subterráneo, cando os xordanos atacaron a Israel en 1967. O meu fillo maior estaba na escola, dúas estaban no xardín de infantes. Estalou a guerra e foi toda unha historia traer aos mozos ao refuxio. O meu home conseguiu que alguén o achegara pero tivemos que saír a buscar á miña filla, pegados á parede polos disparos. Foi unha guerra en serio. Atacáronnos, non era broma. Houbo aquí unha agresión ao lado xordano. Atacáronnos e creo que tiñamos dereito a ampliar as fronteiras, para que sexa máis fácil defender a esta cidade".
A pesar de todas estas situacións, co correr dos anos, houbo de feito disposición de Israel a negociar inclusive sobre Jerusalem. En xuño do 2000, no cumio de Camp David, o entón Primeiro Ministro Ehud Barak estaba disposto a posicións moi valentes, que incluían a división de Jerusalem. O líder palestino Yasser Arafat, hoxe xa falecido, non aceptou. Poucos meses despois, estalou a segunda intifada. Desde entón, moita auga correu baixo a ponte, achegando á mutua desconfianza.
Así se deron os feitos. E que non me gusten Netanyahu nin o seu goberno, non cambia a historia. Hai que saber os feitos, antes de xulgar.
Comentarios