Unha entrevista de Ana Beris
Pablo Lefler, agricultor e membro do kibbutz Ein Hashloshá, fai o seu resumo do primeiro aniversario da operación "Chumbo fundido" levada a cabo por Tzáhal na Franxa de Gaza. Pablo (52), casado e pai dun fillo, chegou de Uruguai a Israel en xaneiro de 1981 e instalouse no kibbutz Ein Hashloshá. Traballa hai anos nos campos lindantes coa Franxa de Gaza, o cal fixolle protagonizar varias situacións complexas. Este é o seu testemuño.
- Shalom Pablo, este 27 de decembro cumpriuse un ano desde o inicio da guerra en Gaza, resposta de Israel a oito anos de disparos de mísiles desde alí cara ao sur do país no cal vos vives. Cal é hoxe o teu resumo nesta data?
-Antes da guerra, facía varios anos que nós sufriamos caídas constantes de mísiles Kassam e morteiros nos campos do kibbutz e preto das casas. Na guerra mesma e no ano anterior houbo caídas tamén dentro do kibbutz e a xente estaba moi angustiada. Nos días da guerra houbo casas danadas. Caeron morteiros na corte cando estaban ordeñando vacas e nos campos tiñamos o problema de francotiradores. Despois da guerra a situación tranquilizouse. Hai caídas esporádicas de mísiles, moi de cando en vez. Por calquera ruído forte a xente aínda salta e mira para todos lados. É suficiente un camión que salta nun buraco no camiño e fai ruído como para que a xente levante a cabeza e vexa que está a pasar, para que os nenos se asusten. Pero a situación está bastante tranquila e nos campos traballamos con relativa normalidade.
-Que quere dicir "relativa" normalidade? Entendo que non é normalidade absoluta...
-Hai medio ano que devolvemos os chalecos antibalas e os cascos. Non sei onde hai agricultores que saian aos campos con chalecos antibalas, pero esa era a situación aquí en Ein Hashloshá.
-Como era traballar antes con eses chalecos e cascos?
-Para traballar en todos os campos que están a un quilómetro da fronteira, primeiro había que avisar ao exército polo menos un día antes, pedir permiso para ir traballar. Ou sexa que de seu, cada traballo alí era problemático. Había que organizarse ben de antemán e si che daban un tempo, de tal hora a tal hora, había que tratar de facer todo nese período que nos permitían. Saiamos ao campo con chalecos antibalas. Hoxe tamén seguimos neses campos en contacto co exército, avisamos un día antes, pero todo aparenta ser menos perigoso. Non tivemos problemas de que nos disparen. De todos xeitos, de cando en vez, aínda hai disparos na zona.
-Ou sexa que calma total non é...
-Non, non é calma total, pero non houbo incidentes de disparos directos cara aos agricultores. No último ano tamén recibimos tractores blindados. Dous meses antes da guerra mandamos tractores a facerlles blindaxes e vidros antibalas, e máis que nada nos organizamos para que nos campos onde pode ser problemático traballar pola proximidade á fronteira, saian só os tractores blindados.
-Supoño que aos lectores non lle será fácil imaxinar que significa traballar no campo baixo fogo...
-Quere dicir que hai que planificar moi ben o traballo de antemán e garantir o contacto coa xente do exército na zona, aínda que iso non garante que no momento que queira saír ao campo poida saír. En máis dunha ocasión sucedeu que estabamos prontos cos equipos para saír e dixéronnos que tiñamos que esperar, porque había disparos na zona.
-Pero refírome ao momento mesmo en que estás no campo e empezan os disparos...
-O problema é que polo xeral, o que está no tractor, non escoita nada, polo cal, xunto ao tractor, estabamos un ou dous máis no coche de vixiantes, polas dúbidas.
-Para poder avisar...
-Si, para estar alerta e poder avisar si pasa algo. Tratabamos de ir en horas que podían ser máis cómodas, como no mencer, cando temos o sol ás nosas costas, o cal significa que os palestinos en Gaza téñeno de fronte, e entón é máis difícil que nos disparen.
-Xa teñen todo analizado...
-Si; aínda que sería máis propio de cowboys no Far West, non de agricultores no campo. A indicación a todo o persoal que traballaba no campo era que si escoitan disparos, deixen de inmediato o que están a facer e se deiten debaixo do tractor, no piso, ate que veñan a sacalos de alí. Pasou varias veces que tivemos que ir de urxencia a rescatar xente do campo.
-E iso foi o que pasou xustamente hai uns dous anos cando morreu un voluntario ecuatoriano, Ramón Mosquera...
-Así é. Estabamos a traballar con tres tractores nun campo. Mentres o tractor está en movemento, todo anda máis ou menos ben. Pero un tractor atascouse no barro e fomos con outro a tiralo cunha cadea; foi aí que empezaron a dispararnos. Eramos un branco fixo e por tanto máis fácil. Pero estaba todo preparado porque os disparos dos francotiradores eran moi exactos. Ademais, vimos logo unha filmación que os propios palestinos fixeran de como nos disparaban. E non eramos un branco militar senón agricultores que sacabamos un tractor atrancado no barro.
-Resumindo a situación: Cando se publican os números de mortos e feridos de ambas partes, e é tan grande a diferenza entre o lado israelí e o palestino, Israel ten un problema para explicar as súas razóns. Como o farías ti desde o terreo?
-Na época da guerra, nas poboacións e kibbutz da nosa zona, ao redor da Franxa de Gaza, sacamos a maior parte das mulleres cos nenos mozos a outros lugares máis ao centro do país. Só quedaba aquel que realmente o necesitaba para seguir mantendo os traballos do lugar. Iso pasou en todos lados e por iso houbo casas danadas e danos materiais, pero moi poucas vítimas. En Ein Hashlosha non houbo mortos, aínda que noutros lugares si. Pero hai outro elemento fundamental. Por desgraza, Hamás escóndese en barrios densamente poboados e dispara mísiles desde eles. Iso viuno todo o mundo; os soldados tiñan que meterse en barrios poboados para atacar a Hamás. O exército israelí non vén aquí en ningún momento a disparar desde as instalacións agrícolas ou desde localidades próximas á Franxa de Gaza.
-Pablo, recordo cando nunha das nosas conversas, antes da retirada israelí da Franxa de Gaza, falábasme das dúbidas, pero máis que nada das esperanzas de que chegue un futuro mellor, de paz. Sei tamén da decepción que sentiches, do mesmo xeito que moitos habitantes da zona, ao converterse Gaza en reino de Hamás, en lugar de negociar a paz. A pesar diso, dado que sei de onde vides, do teu transfondo como javer do Hanoar Hatzioni en Uruguai, do bagaxe co que crearon os kibbutzim quen chegaron dos movementos jalutzianos, quixera preguntar si por mor da guerra, ao ver todo o que pasou en Gaza, hai algo polo que te sentiches mal, incómodo...
-Non; realmente non quedei coa sensación de que Israel esaxerou. Desde os nosos campos vese a Franxa de Gaza. Vemos a cidade de Gaza, vemos Khan Yunes. Vemos barrios en pé que seguen vivindo. Hoxe en día, no horizonte, a cidade de Gaza é tan grande como Ashkelón, a só 10 kms unha cidade da outra...
-Pero iso non significa que vivan ben. Todos os testemuños desde Gaza falan dunha situación sumamente difícil...
-Por unha banda hai unha situación difícil, porque a xente alí non ten traballo. Iso era desde antes. Lembremos que durante moito tempo miles de palestinos viñan traballar na nosa zona e no centro do país. No últimos dez anos foron substituídos por tailandeses na agricultura, por chineses na construción. É unha poboación que vive da axuda que recibe de fóra, de doazóns. Iso é, por unha banda, o que fai que haxa problemas desesperantes.
-Paréceche que Israel ten parte da culpa por iso?
-Sinceramente, non. Xustamente antes do estalido das Intifadas, o nivel de vida nos territorios administrados por Israel era moito máis alto que o nivel de vida media nos países árabes limítrofes. Había un gran auxe económico. Nun momento, na Franxa de Gaza, hai dez anos, instalaran unha gran base de hoteles e estábanse preparando para un futuro mellor. Coa intifada, todo o que querían véuselles abaixo. Creo que a responsabilidade polo que pasa en Gaza cae en mans palestinas. Israel saíu de alí no 2005. Eles poderían tomar as rendas e facer algo independente si optasen por outro camiño.
-Vos tivestes traballadores palestinos de Gaza. Teñen algún contacto con eles?
-Cando empezou a Intifada, da pouco deixaron de vir porque había moitos días que as fronteiras estaban pechadas e empezaba a ser problemático. Eu estiven un tempo en contacto con eles. Pero cando empezou a subir o fundamentalismo islámico, xente coa que estaba relacionado por si precisaban algo, pedíronme que deixara de chamalos porque se os veciños os escoitaban falando en hebreo, corrían perigo de vida.
-Agora, combinando ese coñecemento persoal deses palestinos de Gaza, sabendo que viviron vostedes alí na fronteira e sendo consciente da situación e o rancor que hai hoxe en Gaza concibides a posibilidade de que se volva cara atrás recuperándose a mutua confianza, de cara ao logro da paz.
-Eu realmente creo que todo depende do goberno palestino, que queiran sentar a tratar de normalizar a zona. Lembremos que nestes momentos, en Cisxordania, o goberno israelí fixo un conxelamento das novas construcións de vivendas, pero parece que iso tampouco é suficiente como para sentar á mesa de negociacións.
-A situación que viviron alí volveu á xente en xeral máis escéptica verdade? Tamén a xente que sodes de esquerda...
-Sen dúbida. Tamén a xente de esquerda volvímonos máis escéptica. Doutra banda, o mundo é cada vez máis pequeno e hai presións dos dous lados, tanto dos norteamericanos a Israel como dos países árabes aos palestinos. Quero supor que nalgún momento esas presións farán efecto. Agardo que así sexa.
Paz Ahora - 02/01/2009.
Comentarios