Por Anna Beris
.
Diversos elementos deberán ser tomados en conta cando se chegue a unha decisión sobre Xerusalén. Haberá que pensar no futuro con claridade. Pero será inevitable ter presente o pasado.
Non sorprende que na reunión do Consello de Europa levada a cabo o martes 8 de decembro, os membros da Unión Europea expresaran a opinión de que Xerusalén deberá servir de capital de Israel e dun futuro Estado palestino independente. O tema de Xerusalén foi desde un principio uno dos puntos na axenda do proceso de paz e a posición de Europa -ou polo menos da maior parte dos seus países- sobre a súa eventual división, non ten nada de novo. Pero é importante destacar que contrariamente á posición que pretendía promover o Chanceler de Suecia, exhortando xa á división da cidade e á determinación de que Xerusalén oriental será a capital palestina, a resolución finalmente adoptada é moito máis corda e equilibrada.
Aínda que Israel aclara tamén que Xerusalén é a súa "capital eterna e indivisible", até o ministro de Exteriores Avigdor Liberman eloxiou a terminoloxía do texto europeo, que supedita todo ao resultado de negociacións directas entre Israel e os palestinos. Israel cometeu un erro cando, ao reunificar Xerusalén tras liberar a Cidade Vella na Guerra do Seis Dias, non se limitou a anexar esa zona, conquistada por Xordania na guerra de 1948, senón que anexou dez veces máis dese territorio. Con iso, agregou ao perímetro municipal da súas capital
barrios árabes que nada teñen que ver coa historia xudía que tanto simboliza Xerusalén, e afectou o equilibrio de poboación na cidade. Ademais, hai que ter extremo coidado na instalación de familias xudías en zonas poboadas exclusivamente por árabes, cando de fondo hai moitas sensibilidades a flor de pel. A intención debe ser tratar de atopar solucións negociadas, non crear situacións que leven a maiores conflitos. Ao mesmo tempo, como exemplo do complexo da situación, é imposible esquecer que nalgunhas desas zonas, que os palestinos chaman hoxe Niveis o Amud e que para Israel é Ir David, a Cidade de David, foron atopados xustamente importantísimos vestixios da época bíblica que reafirman a condición e presenza xudía na cidade desde hai milenios. Como combinar entre a conciencia da historia sen a cal non existiría Israel, e a necesidade de adaptarse aos desafíos futuros? Non hai por certo unha variña máxica que o explique. Pero aínda si esta claro que parece inevitable achar eventualmente unha fórmula política que solucione o tema de Xerusalén -Israel mesmo di que se deberá resolver na mesa de negociacións- hai algúns puntos que resulta imperioso aclarar. 1) Xerusalén non foi xamais capital dos palestinos, nin de ningún país árabe nin de ningún imperio foráneo. Só o pobo xudeu converteuna na súa capital, tanto na antiguedade como ao recuperarse a soberanía nacional xudía na era moderna. Para outros foi provincia afastada, a miúdo totalmente abandonada.
2) Xerusalén non naceu dividida. Era unha soa cidade na que xudeus e árabes vivían tanto na parte occidental como na oriental. Foi a guerra de 1948 que estalou cando os árabes atacaron a Israel apenas declarou a súa independencia, o que creou eses termos: Xerusalén Oeste e Xerusalén Este. Os xudeus que vivían no barrio situado dentro das murallas da Cidade Vella (parte oriental por certo) tiveron que abandonalo, ao ser ocupado o lugar pola Lexión Xordana.
3) Poucos meses antes da creación de Israel, a xa moi coñecida resolución 181 das Nacións Unidas, recomendou a partición de Israel en dous Estados, un xudeu e outro árabe. Para Xerusalén destinábase un estatuto especial: corpus separatum, ser unha entidade separada, baixo réxime internacional. Dez anos despois, faríase un referendo entre os habitantes da cidade, para decidirse baixo que soberanía quedarían. O liderado sionista aceptou a fórmula proposta, comprendendo que a alternativa era quedar sen nada. Os países árabes rexeitárona. Atacaron a Israel, atacaron tamén a Xerusalén e a cidade quedou dividida.
4) Até ese momento, non había unha capital árabe e outra xudía, senón unha única Xerusalén.
5) Desde a división da cidade, a parte occidental quedou en mans de Israel que a declarou a súa capital, e a parte oriental en poder de Xordania. Noutras palabras: Israel ocupou o lado oeste, e pola ligazón especial de Xerusalén co pobo xudeu, converteuna na súa capital; Xordania ocupou a parte oriental, pero non a converteu en capital do reino nin tampouco a ofreceu por certo aos palestinos, que nunca tiveran soberanía nacional. Entre 1948 e 1967 - 19 anos - Xerusalén Este estivo en mans árabes, pero nunca foi declarada capital.
6) Xerusalén, mencionada miles de veces na Biblia, non aparece explicitamente mencionada no Corán, aínda que hai versículos que se interpreta que se refiren a ela. Para os xudeus é o sitio máis sacro do mundo; para os musulmáns, é a terceira cidade máis sacra, despois de Meca e Medina. Os xudeus oran en dirección a Xerusalén. Os musulmáns buscan a "qibla" (dirección da oración) de acordo á localización da Meca.
2) Xerusalén non naceu dividida. Era unha soa cidade na que xudeus e árabes vivían tanto na parte occidental como na oriental. Foi a guerra de 1948 que estalou cando os árabes atacaron a Israel apenas declarou a súa independencia, o que creou eses termos: Xerusalén Oeste e Xerusalén Este. Os xudeus que vivían no barrio situado dentro das murallas da Cidade Vella (parte oriental por certo) tiveron que abandonalo, ao ser ocupado o lugar pola Lexión Xordana.
3) Poucos meses antes da creación de Israel, a xa moi coñecida resolución 181 das Nacións Unidas, recomendou a partición de Israel en dous Estados, un xudeu e outro árabe. Para Xerusalén destinábase un estatuto especial: corpus separatum, ser unha entidade separada, baixo réxime internacional. Dez anos despois, faríase un referendo entre os habitantes da cidade, para decidirse baixo que soberanía quedarían. O liderado sionista aceptou a fórmula proposta, comprendendo que a alternativa era quedar sen nada. Os países árabes rexeitárona. Atacaron a Israel, atacaron tamén a Xerusalén e a cidade quedou dividida.
4) Até ese momento, non había unha capital árabe e outra xudía, senón unha única Xerusalén.
5) Desde a división da cidade, a parte occidental quedou en mans de Israel que a declarou a súa capital, e a parte oriental en poder de Xordania. Noutras palabras: Israel ocupou o lado oeste, e pola ligazón especial de Xerusalén co pobo xudeu, converteuna na súa capital; Xordania ocupou a parte oriental, pero non a converteu en capital do reino nin tampouco a ofreceu por certo aos palestinos, que nunca tiveran soberanía nacional. Entre 1948 e 1967 - 19 anos - Xerusalén Este estivo en mans árabes, pero nunca foi declarada capital.
6) Xerusalén, mencionada miles de veces na Biblia, non aparece explicitamente mencionada no Corán, aínda que hai versículos que se interpreta que se refiren a ela. Para os xudeus é o sitio máis sacro do mundo; para os musulmáns, é a terceira cidade máis sacra, despois de Meca e Medina. Os xudeus oran en dirección a Xerusalén. Os musulmáns buscan a "qibla" (dirección da oración) de acordo á localización da Meca.
Todo ésto non quita que os palestinos teñan vínculos hoxe en día coa cidade, non só polas mesquitas da Al-Aksa e o Domo da Roca, senón por ser para eles un centro neurálxico de actividade, fonte de traballo e centro comercial. Diversos elementos deberán ser tomados en conta cando se chegue a unha decisión sobre Xerusalén. Haberá que pensar no futuro con claridade. Pero será inevitable ter presente o pasado.
Comentarios