Por Gabriel Albiac
Envexo aos vampiros, cuxa elexía tecera Bram Stoker en torno ao arquetipo poético do Conde Drácula. O vampiro é aquel ao cal estalle vetado ver a súa faciana no espello. Ou é iso, mellor, un anxo? Poucas metáforas dan tan no corazón do desasosego humano. Poucas son máis intemporais. Desde aquel século terceiro, no cal un fiel discípulo dá razón do último mestre grego: non é tortura dabondo soportar o rostro propio como para ir dando tumbos entre os seus reduplicacións?
Certa boutade psicoanalítica ironiza que non vemos cos ollos, senón coa lingua. E iso sábeo todo aquel que se para un instante -pero é tan incómodo- a interrogarse e a pedirse contas do que nas súas palabras circula coa tenue indiferenza dunha amistosa moeda de relevo gastado. Vemos o mundo tal como o noso previo relato do mundo nolo esixe. De cando en cando, parámonos a meditar ate que punto esa esixencia nos fala, non dunha realidade cuxo choque tememos, senón do duro desexo ao cal énos tan doce ceder sempre. Amamos o engano. E damos nome de realidade a unha corografía de pantasmas.
Apenas pasaron unhas semanas. Non é sequera preciso recorrer ao encerro paciente nas hemerotecas. As páxinas, primeiras páxinas, que evoco están na memoria de cada un. Foron repercutidas en cada nó desa infinita Rede que é hoxe un calco do ilusorio mundo, en cada informativo radiofónico, en cada telexornal: o exército de Israel bombardeara unha escola da ONU en Gaza; decenas, talvéz centos, de pobres xentes refuxiadas alí morreran. Todo pareceu, a un tempo, normal e horrible. Co normal horror que corresponde ao satánico. Non houbo -como non o hai por norma- dúbida na visión común do alí sucedido: un xenocidio, díxose. É a certeza común que circula, como circula a amistosa moeda que desgastou o tempo, sen distinguir entre xuíces e iletrados.
Hai moi poucos días, a ONU fixo público un informe oficial sobre os feitos. Ningún proxectil impactou dentro do edificio; ningunha baixa se produciu nos seus locais; nin das pobres xentes refuxiadas nin dos seus funcionarios. E esa nota oficial ficou perdida nas páxinas interiores da prensa de todo o mundo. Pero dá igual, non nos enganemos. Aínda que ocupase os mesmos titulares de primeira plana que foron no seu día os da noticia falsa, resultaría igual de invisible: non encaixa no relato, na lenda a través de cuxa sentimentalidade amamos recoñecernos só alá onde o contraste do diabólico ponnos no lado bo: o lado non xudeu. Os feitos non son nada. Só escusa para exhibir gratas mitoloxías.
De todas cantas tarefas morais agardan ao home do século que comeza -e que, debo dicir, non é xa o meu século-, a máis áspera e tamén a máis urxente se me antoxa esta xigantomaquia fronte a rede engañosa de palabras que están aí coa función precisa de facer de cada un de nós servo. Servo do peor: basta con ler a meditación de Victor Klemperer sobre as redes de linguaxe e evidencia na Alemaña hitleriana para atisbar ate que punto a compracencia é homicida, ate que punto o horror sen precedente histórico do século vinte foi inseparable da súa capacidade para producir lingua, máscara e convicción: conciencia á medida.
Sacudido na tempestade que varre o último decenio do século XVIII, un xovencísimo seminarista de Tubinga escribe sobre as rosas que impiden aos homes ver as súas cadeas. E el non sabe que está xa anticipando a lírica lucidez de Bram Stoker.
Comentarios