Por Andre Glucksmann
Ante un conflito, a opinión se divide entre os incondicionais, que xa decidiron quen ten e quen non ten razón, e os circunspectos, que consideran esta ou aquela acción como oportuna ou inoportuna en función das circunstancias, sen prexuízo de manter certa reserva até estar máis informados. O enfrontamento en Gaza, por sanguento e terrible que sexa, deixa asomar, con todo, unha luz de esperanza que as imaxes dramáticas moitas veces ocultan. Por primeira vez no conflito de Oriente Próximo, o fanatismo dos incondicionais parece minoritario. O debate entre os israelís (é o momento?, até onde?, até cando?) desenvólvese como é habitual nunha democracia.
O sorprendente é que hai un debate similar a micrófono aberto entre os palestinos e os seus partidarios, até o punto de que, mesmo despois de que comezasen as operacións israelís de castigo, Mahmud Abbas, xefe da Autoridade Palestina, tivo o valor de achacar a Hamás a responsabilidade inicial do sufrimento da poboación civil en Gaza, por romper a tregua. Por desgraza, as reaccións da opinión pública mundial -medios de com
unicación, diplomáticos, autoridades morais e políticas- parecen ir con atraso respecto da evolución dos directamente afectados. É obrigatorio destacar a palabra que triunfa e cimenta un terceiro tipo de incondicionalidade, que condena urbi et orbi a actuación de Xerusalén por considerala "desproporcionada". Ás imaxes de Gaza baixo as bombas engádese, por consenso universal e inmediato, o subtítulo de que Israel actúa de maneira desproporcionada. Ás veces, as reportaxes e comentarios engaden palabras como "matanzas" e "guerra total". Afortunadamente, até agora evitouse o vocábulo "xenocidio". Será talvez que o recordo do "xenocidio de Yenín" (60 mortos), repetido machaconamente e despois esquecido, paraliza o exceso de excesos? No entanto, a avalancha de opinións réxese pola condena incondicional, a priori, da desmesura xudía. Consultemos o primeiro dicionario a man: desproporcionado é o que está fóra de proporción, ben porque a proporción non existe, ben porque se rompeu, tense transgredido. Esta segunda acepción é a que se utiliza para fustigar as represalias israelís, que se consideran excesivas, incongruentes, discordantes, que superan os límites e as normas.
unicación, diplomáticos, autoridades morais e políticas- parecen ir con atraso respecto da evolución dos directamente afectados. É obrigatorio destacar a palabra que triunfa e cimenta un terceiro tipo de incondicionalidade, que condena urbi et orbi a actuación de Xerusalén por considerala "desproporcionada". Ás imaxes de Gaza baixo as bombas engádese, por consenso universal e inmediato, o subtítulo de que Israel actúa de maneira desproporcionada. Ás veces, as reportaxes e comentarios engaden palabras como "matanzas" e "guerra total". Afortunadamente, até agora evitouse o vocábulo "xenocidio". Será talvez que o recordo do "xenocidio de Yenín" (60 mortos), repetido machaconamente e despois esquecido, paraliza o exceso de excesos? No entanto, a avalancha de opinións réxese pola condena incondicional, a priori, da desmesura xudía. Consultemos o primeiro dicionario a man: desproporcionado é o que está fóra de proporción, ben porque a proporción non existe, ben porque se rompeu, tense transgredido. Esta segunda acepción é a que se utiliza para fustigar as represalias israelís, que se consideran excesivas, incongruentes, discordantes, que superan os límites e as normas.
O sobrentendido é quizais que existe un estado normal no conflito entre Israel e Hamás e que o belicismo de Tsahal (o Exército israelí) o desequilibra, coma se o conflito non fose -como todo conflito serio- desproporcionado desde a súa propia orixe. Cal é a proporción xusta que hai que respectar para que Israel conte cunhas opinións favorables? Que o Exército israelí non utilice a súa superioridade técnica e se limite a empregar as mesmas armas que Hamás, é dicir, a guerra dos imprecisos mísiles Grad, as pedras, a estratexia dos atentados suicidas a discreción, as b
ombas humanas e a selección deliberada das poboacións civís como obxectivos? Ou, mellor aínda, conviría que Israel espere pacientemente a que Hamás, grazas a Irán e Siria, "equilibre" a súa potencia de fogo? A non ser que se trate de equilibrar non só os medios militares, senón os fins que se perseguen. Xa que Hamás - en contra da Autoridade Palestina - obstinase en non recoñecer o dereito de existir do Estado xudeu e soña coa aniquilación dos seus cidadáns, ¿Quereriamos que Israel imite ese radicalismo e proceda a unha xigantesca limpeza étnica? ¿De verdade queremos que Israel reflicta "de forma proporcional" os desexos exterminadores de Hamás? Cando profundamos nos sobrentendidos do reproche biempensante sobre a "reacción desproporcionada", descubrimos que Pascal ten razón e que "quen quere pasar por anxo, vólvese unha besta". Todos os conflitos, xa estean latentes ou en ebulición, son por natureza "desproporcionados". Se os adversarios chegasen a un acordo sobre o uso dos seus medios e os fins que reivindican, deixarían de ser adversarios. Onde hai un conflito, hai unha falta de entendemento, polo que cada bando se esforza en utilizar as súas vantaxes e explotar as debilidades do contrario. Tsahal non renuncia a iso e "se aproveita" da súa superioridade técnica para escoller os seus obxectivos. E Hamás tampouco, porque utiliza á poboación de Gaza como escudos humanos sen ter en conta os escrúpulos morais nin as obrigas diplomáticas do seu adversario.
ombas humanas e a selección deliberada das poboacións civís como obxectivos? Ou, mellor aínda, conviría que Israel espere pacientemente a que Hamás, grazas a Irán e Siria, "equilibre" a súa potencia de fogo? A non ser que se trate de equilibrar non só os medios militares, senón os fins que se perseguen. Xa que Hamás - en contra da Autoridade Palestina - obstinase en non recoñecer o dereito de existir do Estado xudeu e soña coa aniquilación dos seus cidadáns, ¿Quereriamos que Israel imite ese radicalismo e proceda a unha xigantesca limpeza étnica? ¿De verdade queremos que Israel reflicta "de forma proporcional" os desexos exterminadores de Hamás? Cando profundamos nos sobrentendidos do reproche biempensante sobre a "reacción desproporcionada", descubrimos que Pascal ten razón e que "quen quere pasar por anxo, vólvese unha besta". Todos os conflitos, xa estean latentes ou en ebulición, son por natureza "desproporcionados". Se os adversarios chegasen a un acordo sobre o uso dos seus medios e os fins que reivindican, deixarían de ser adversarios. Onde hai un conflito, hai unha falta de entendemento, polo que cada bando se esforza en utilizar as súas vantaxes e explotar as debilidades do contrario. Tsahal non renuncia a iso e "se aproveita" da súa superioridade técnica para escoller os seus obxectivos. E Hamás tampouco, porque utiliza á poboación de Gaza como escudos humanos sen ter en conta os escrúpulos morais nin as obrigas diplomáticas do seu adversario.
Para traballar a favor da paz en Oriente Próximo, é necesario fuxir das tentacións da incondicionalidade, que perseguen non só aos fanáticos dispostos a todo, senón tamén ás almas anxélicas que soñan cunha sacrosanta "proporción" que equilibre de maneira providencial os conflitos asasinos. En Oriente Próximo, non se loita só para facer respectar unhas regras do xogo, senón para establecelas. Está ben debater libremente sobre a oportunidade desta ou daquela iniciativa militar ou diplomática, pero sen considerar que o problema está resolto de antemán pola man invisible da boa conciencia mundial. Querer sobrevivir non é desproporcionado.
Comentarios