Por Monica Fokkelman / Sal Emergui
Viena / Jerusalem
Coa madeira da leira, expoliada a unha familia hebrea, o antisemita austriaco Haider pagou a súa carreira política. Agora é tamén a súa tumba. Localizamos en Israel á verdadeira herdeira do Val dos Osos. No Val dos Osos, unha leira de 1.600 hectáreas que os Haider posúen na sureña provincia de Carintia (Austria), xa non haberá cámaras nin flashes. Daquela, Jörg Haider trouxera un impoñente oso, de nome Kenny, co que pousou diante da porta da súa casa, encandeando a medio país coa súa bravura. Atrás quedaron os tempos de risas e xolda, de reunións familiares e alboroto político. Até a capela de San Miguel, situada nun recuncho da leira, parece máis feble que nunca. Desde onte garda as cinzas do que foi o seu amo, Jörg Haider, 58 anos, o líder da extrema dereita austriaca que se matou hai oito días cando conducía bébedo o seu Volkswagen Phanton a máis de 140 Km/h. Non é a primeira vez que o Bärental -como chama a este val alpino de 6,5 quilómetros de lonxitude- chora a perda dun dono. A primeira foi en 1938, cando a anexión de Austria ao Terceiro Reich. O xudeu romanés Giorgio Roiser, a súa esposa Matilde e os seus tres fillos fixeran desta fermosa leira o seu fogar, adquirida alá polos anos 20 do século pasado. Noemi, filla de Giorgio, recordaba tempo atrás os apracibles días de xogos infantís ao amparo os Alpes. Ate que chegaron os nazis, expropiaron a facenda e obrigaron aos Roiser a marcharse das súas terras. Mentres a familia fuxía ao exilio, aquel paraíso pasaba a mans do ario Wilhelm Webhofer, do partido nazi. Sábese que pagou 300.000 marcos alemáns de entón, unha cantidade ridícula que de ningún modo correspondía ao valor real da leira. Finalizada a II Segunda Guerra Mundial, Matilde Roiser, xa viúva, pediu que lle devolvesen as súas terras. Fracasou. Nin a mediación do Congreso Mundial Xudeu puido torcer o destino. Tan só logrou recibir unha compensación económica de 120.000 dólares que foille entregada en 1954 por Wilhelm Webhofer, un tío-avó afastado do ultradereitista recentemente falecido tras estrelar o seu coche contra un muro. Morreu multimillonario. Herdara, en 1983, o Val dos Osos, as terras compradas, facía 28 anos, polo seu tio-avó. A pesar da longa sombra do espolio xudeu -as leis nazis prohibían aos xudeus posuír terras ou inmobles- aquelas terras alpinas convértense no santuario dos Haider. Aínda que nunca houbo paz entre os antigos donos do Val dos Osos e os novos amos ultras. Noemi Merhav, filla daquel xudeu-romanés ao que os nazis lle roubaron a leira, xamais perdeu a esperanza de recuperar as terras dos seus antepasados. El Mundo localizouna na súa casa da cidade norteña de Haifa (Israel). «Que Haider morreu? Non teño nada que comentar», solta de entrada a xudía de 81 anos, fráxil de saúde pero lúcida de mente.
A FUXIDA
A anciá, aínda que tenta esquecer, non pode. «O meu pai comprou aquel bosque, onde había un gran serradoiro. Comerciaba con madeira desde a cidade italiana de Pisa, na que viviamos. Tras a súa morte e ante o auxe do nazismo alemán e o fascismo italiano, a miña nai [Matilde Roiser] levounos a Israel, que entón era Palestina baixo mandato británico». Coa venda daquela madeira dos Roiser, o ultradereitista Haider financiou anos despois boa parte da súa fulgurante carreira política. Pero Noemi non garda rancor. séntese vitoriosa. Non pola morte de Haider, senón por sobrevivir. «Roubáronme pero non me mataron. Conseguín formar unha familia, traballar e vivir en Israel. Toda unha vitoria contra os nazis e o seu plan de exterminio», remacha orgullosa a anciá desde a súa residencia no Monte Carmelo. Lonxe daquela leira familiar na que ela xogaba de pequena, valorada en 15 millóns de euros, onde hoxe descansa o antisemita e xenófobo Haider.
CUMPREANOS INFELIZ
O que máis lle gustaba á súa esposa Claudia era facer de anfitrioa no Val dos Osos. Os poucos intres que ela e Jörg pasaban xuntos transcorreron sempre na leira da súa alma, onde Haider dirixíase o pasado sábado, 11 de outubro, en vésperas dunha festa familiar con motivo do 90 aniversario da súa nai, Dorothea Rupp. ía ao volante do seu coche oficial. Con tres veces máis alcol nas veas do permitido. Inxerírao durante unha intensa velada festiva na discoteca "Cabaret", non moi lonxe do seu destino. Catro litros de cervexa e 142 Km/h fixeron o resto. «Derrubouse o sol en Carintia», dixo un dos seus compañeiros de fatigas ao decatarse da súa morte. Paradoxalmente, a Haider ninguén lle prohibiu subirse ao seu coche a pesar da súa bebedeira. Moitas voces calan pero a rumoroloxía segue o seu curso. Algúns mesmo chegaron a insinuar un atentado do Mossad, os servizos secretos de Israel. Hai silencio no Val dos Osos. Claudia, 51 anos, administradora da leira á que se dirixía o seu defunto marido, terá a partir de agora máis cosas que calar. Dela sábese que sempre foi moi dada a relatar a lendaria historia do val desde o Medievo até os nosos días. Verdade a medias. Durante as súas visitas guiadas pola leira, omitiu sempre a lúgubre penumbra do espolio. No seu lugar, preferiu destacar a «bondade» do seu esposo, Haider, por manter intacto o paraíso roubado. Unha verniz que funcionou que dá xenio entre a poboación austriaca máis reaccionaria, que vía ao ultra como unha especie de antidepresivo. Un camaleón que cambiaba de chaqueta segundo ditáballe o instinto. Un día presentábase como a encarnación de Margaret Thatcher e ao seguinte como a icona da extrema dereita europea. «Non sei como un pode chamarse Ariel [en referencia a Ariel Muzicant, presidente da Comunidade Xudía de Austria], tendo tanta merda nas mans», foi unha das súas numerosas e históricas proclamas que lograron sacar aos austriacos do seu letargo político. Esa era o Haider do que a anciá Noemi Nerhav non quere ouvir falar. O home que alcanzou fama polas súas críticas á globalización, polos seus agravios xenófobos e por ese peculiar instinto de animal político que demostrou ter sobre todo no seu Carintia adoptiva, onde era presidente rexional, lonxe daquelas terras de Alta Austria onde mamou o discurso nazi do seu pai. «Que Haider morreu? Non teño nada que comentar», repite unha vez máis a octoxenaria quen sendo nena arrebatáronlle a infancia e unha herdanza que xa dá case por perdida. Porque a Noemi Merhav só lle quedan os recordos. A súa leira xudía herdarana os fillos do seu inimigo: Ulrike, de 31 anos, e Cornelia, de 28. Falta saber se eles, a diferenza dos seus pais, serán capaces algún día de axustar contas co pasado.
El Mundo - 19.10.2008
Comentarios