A dignidade do 'Mozart do fútbol' Matthias Sindelar, lenda de Austria Viena, negouse a xogar coa Alemaña nazi en 1938 e morreu en estrañas circunstancias xunto á súa dona.
Por José Sámano
El Pais - 16/06/2008
Unha fría noite vienesa do 23 de xaneiro de 1939, o fútbol perdeu para sempre a un heroe, a un home cuxa dignidade superou con fartura as súas extraordinarias calidades deportivas. Aquela perruna noite, Mathias Sindelar, o mellor deportista austriaco do século XX, segundo votación popular, foi atopado morto na cama do seu apartamento xunto á súa muller, Camila Castagnola, unha xudía de orixe italiana. Sindelar, xudeu tamén, negouse a xogar coa Alemaña nazi, de cuxos dirixentes se mofou durante un partido, tras a anexión austriaca de 1938, unha ofensa para o III Reich, que lle perseguiu para sempre. A súa morte aínda esperta grandes receos entre os historiadores. Os forenses oficiais mantiveron que a morte se produciu pola inhalación do monóxido de carbono dunha estufa, a pesar de que algúns investigadores revelaron que esta non tiña danos e que no apartamento non cheiraba a gas. Uns sosteñen que foron delatados por un ex compañeiro de Sindelar na selección austriaca. Outros apuntan a un suicidio polo réxime de terror. Sindelar, fillo duns pobres emigrantes checos, naceu o 10 de febreiro de 1903 en Moravia, na fronteira con Bohemia, na República Checa. Deu os seus primeiros balonazos nas rúas do vienés distrito obreiro de Favoriten, un dos máis deprimidos barrios xudeus da capital austriaca. O seu pai, albanel, faleceu en 1917 na Primeira Guerra Mundial e aquel espigado e desgarbado raparigo que xamais se separaba da pelota criouse xunto á súa nai, que lavaba roupa, e as súas tres irmás. A súa habilidade co balón fíxolle moi popular na barriada, onde se lle alcumou Papierene [home de papel]. A causa: a súa extraordinaria habilidade para filtrarse entre as defensas inimigas. O eco da súa destreza fixo que aos 15 anos fora fichado polo Hertha Viena. Cinco anos máis tarde, tras aprender o oficio de cerraxeiro e quedar no paro, enrolouse nun dos grandes clubs da cidade, o Austria Viena, unha institución ligada á comunidade xudía vienesa, á que fixo campion de Copa nas súas tres primeiras tempadas. Co Austria Viena anotou 600 goles en 700 partidos, unha estatística impresionante para un futbolista que, a pesar da súa posición de dianteiro, gozaba máis como organizador. Segundo os cronistas da época, prefería un caneo que un gol. En 1926 debutou coa selección austriaca e marcou o segundo tanto da vitoria ante Checoslovaquia (2-1). Aí comezou a súa lenda futbolística, unha carreira dramaticamente interrompida cando Sindelar, coñecido tamén como o Mozart do fútbol, rexistraba 27 goles en 44 partidos internacionais. O seu desgarro, deportivo e persoal, estaba por chegar. Austria, do mesmo xeito que moitas outras seleccións europeas, rexeitou acudir ao Mundial de Uruguai de 1930, unha expedición tan cara como fatigosa. Por entón, o Wunderteam, [o equipo marabilla], non tiña rival. En maio de 1931 marcou un fito ao ser a primeira selección que derrotaba a Escocia a domicilio (0-5). A admiración pola máquina austriaca estendeuse por toda Europa. Deixaba pegadas indelebles ao seu paso: 4-0 a Francia, 6-0 a Alemaña, 8-2 a Hungría... A figura de Sindelar resultou tan impactante que o Manchester United tentou a súa fichaxe. Pero o xogador tiña un acentuado apego ás súas raíces e no seu país era tan popular que se converteu nun das primeiros iconos comerciais do fútbol. Achegábase o Mundial de Italia de 1934 e o favoritismo austriaco era unánime. Sindelar, un goleador maiúsculo, e os seus compañeiros recibiron o primeiro azoute político das súas desgarradoras carreiras. Mussolini manipulou o torneo e na semifinal ante Italia, Austria, impotente tras ver como lle anulaban varios goles, perdeu 1-0. Catro anos despois do espolio de Mussolini, a Alemaña nazi ocupou Austria. Hitler, do mesmo xeito que o fascista italiano, estaba ao corrente do poder hipnótico do fútbol entre o pobo, un reduto propagandístico perfecto. De feito, o Führer xa retorcera para a causa os Xogos de Berlín de 1936. Co Mundial de Francia do 38 á vista, Alemaña seleccionou a todo o Wunderteam, que ao non ser xa un país -senón a provincia alemá de Ostmark-, non podía competir internacionalmente. Antes, para celebrar a súa conquista, Alemaña, con algúns dos seus nacionalizados austriacos, organizou un amigable contra Ostmark. Sindelar negouse a xogar cos nazis e alegou que aos 35 anos o seu corpo estaba moi castigado. A súa dignidade impedíalle enfundarse unha camiseta coa esvástica e logo levantar o brazo durante o himno. Días despois retratouse: Sindelar, que primeiro se burlou dos nazis ao fallar varios goles intencionadamente, marcou finalmente un de vaselina. Ostmark venceu 2-0 para humillación do seu invasor e, tras o seu gol, Sindelar bailou ante o palco dos xerarcas nazis. Comprobado o seu rendemento, o seleccionador alemán, Seep Herberger, tentou outra vez a súa fichaxe. Mathias negouse. Herberger declararía tempo despois que Sindelar non quería identificarse cos invasores. A negativa resultou fatal para o xogador e a súa compañeira xudía, que quedaron sen o seu principal sustento, condenados polo réxime ao ostracismo e máis tarde perseguidos. Algúns compañeiros de Sindelar, como o ex capitán da selección austriaca, Nausch, tiveron máis sorte. Cando foi obrigado a divorciarse da súa esposa xudía, logrou fuxir con ela a Suíza. Sindelar, que chegou a rexentar un café en Viena, non o conseguiu e estivo oito meses refuxiado xunto a Camila. Os nazis ofreceron unha forte recompensa pola súa captura, á vez que se multiplicaba a cazaría xudía. As noticias sobre a depuración nazi, os campos de exterminio e as cámaras de gas sucedíanse. O cerco sobre Sindelar estreitábase, ate que a policía informou da súa morte. Un día despois faleceu Camila nun hospital. O que non puideron impedir os nazis foi o extraordinario tributo popular que recibiu Sindelar, convertido nun símbolo da resistencia antinazi. Prohibiuse calquera manifestación de duelo, e aínda así 40.000 persoas asistiron ao funeral no medio de grandes medidas de seguridade. Amontoáronse miles de telegramas de pésame e os servizos de correos atascáronse. A rúa na que vivía, Laaerberg pasou a chamarse Sindelarstrasse. Hoxe, o Alemaña-Austria evoca a figura de alguén que se atreveu a desairar a un monstro, aínda que iso lle cortase de raíz unha carreira extraordinaria que o escritor Friedrich Torberg relataba así: "Xogaba como ninguén, puña graza e fantasía, xogaba desenfadado, fácil e alegre, sempre xogaba e nunca loitaba". Cando o fixo, custoulle a vida.
Comentarios