Por Abraham.B. Yehoshua
Hai dez anos, durante o 50 aniversario de Israel, o proceso de paz iniciado polos acordos revolucionarios de Oslo, concluídos entre Israel e a Autoridade Palestina no 1993, establecían a lexitimidade nacional dos dous pobos na súa patria compartida sobre a base dun compromiso territorial. Todos entón tiñan a impresión de que ese longo conflito estaba en fase de resolución. Desgrazadamente, os dez últimos anos estiveron marcados por un severo fracaso en numerosos ámbitos. Se os individuos e os pobos son capaces de resistir as probas cando teñen o sentimento de que o porvir será mellor e os conflitos finalmente resoltos, unha inesperada regresión pode levarlles á desesperación, a que nós experimentamos hoxe. Como é posíbel que conflitos máis complexos có conflito israelí-árabe, como o apartheid en Africa do Sur, a partición de Alemaña, ou o derrubamento da Unión Soviética, parecen ter sido resoltos, xeralmente sen derramamiento de sangue, mentres que o conflito do Oriente Medio despois de máis dun século suma vítimas cada día. Unha das razóns é que este conflito é único na historia da humanidade. Non hai outro exemplo 
dunha nación que regrese tras 2.000 anos de ausencia a un territorio que non cesou xamais de considerar e reivindicar a súa patria. Xa que logo, nada de sorprendente o que os árabes, sobre todo os palestinos, continuen sendo incapaces de comprender, nin sequera de forma existencial ou moral, o que lles sucedeu. O retorno dos xudeus a Israel non foi froito do colonialismo, contrariamente ao que pensaban os árabes. Non só os xudeus non tiñan unha “nai patria”, senón que en Europa tiñan un estatuto de nación estranxeira, o que provocaralles expulsións e exterminios. Os xudeus non viñeron para explotar os recursos de Palestina, nin para someter aos seus residentes a fin de transferir os beneficios económicos obtidos a outros lugares. Tampouco viñeron, como os colonos americanos ou australianos, para construír unha nova identidade e asimilar aos autóctonos. O sionismo tiña como fin renovar e profundar unha identidade antigua. Desde o principio, a intención non foi de ningún xeito perxudicar a identidade dos árabes de orixe, ou mesturala coa identidade xudía tradicional. Como os árabes non dispoñían dun modelo histórico do cal aprender como identificar ese fenómeno que lles sobrepasara, trataron de interpretar o sionismo coma unha forma de colonialismo, e pensaron que o combate doutras nacións contra o colonialismo daríalles un modelo de resistencia.
dunha nación que regrese tras 2.000 anos de ausencia a un territorio que non cesou xamais de considerar e reivindicar a súa patria. Xa que logo, nada de sorprendente o que os árabes, sobre todo os palestinos, continuen sendo incapaces de comprender, nin sequera de forma existencial ou moral, o que lles sucedeu. O retorno dos xudeus a Israel non foi froito do colonialismo, contrariamente ao que pensaban os árabes. Non só os xudeus non tiñan unha “nai patria”, senón que en Europa tiñan un estatuto de nación estranxeira, o que provocaralles expulsións e exterminios. Os xudeus non viñeron para explotar os recursos de Palestina, nin para someter aos seus residentes a fin de transferir os beneficios económicos obtidos a outros lugares. Tampouco viñeron, como os colonos americanos ou australianos, para construír unha nova identidade e asimilar aos autóctonos. O sionismo tiña como fin renovar e profundar unha identidade antigua. Desde o principio, a intención non foi de ningún xeito perxudicar a identidade dos árabes de orixe, ou mesturala coa identidade xudía tradicional. Como os árabes non dispoñían dun modelo histórico do cal aprender como identificar ese fenómeno que lles sobrepasara, trataron de interpretar o sionismo coma unha forma de colonialismo, e pensaron que o combate doutras nacións contra o colonialismo daríalles un modelo de resistencia.Por iso, a lexitimidade do dereito á existencia de Israel permanece coma unha cuestión aberta. Xamais nunca antes a cuestión da lexitimidade fora tan fulcral nun conflito entre nacións. Aínda que o recoñecemento da nacionalidade israelí sexa cada vez máis estendida, incluso entre as nacións do Oriente Medio, permanece bloqueada por dúas nocións, perigosa e estreitamente ligadas. A primeira é a tendencia crecente, no Oriente Medio e noutras zonas, de pasar do rexeitamento da lexitimidade de Israel ao rexeitamento da lexitimidade do sionismo. A segunda tendencia, igualmente crecente entre os palestinos, noutros árabes e en numerosos europeos, é preferir un estado israelí-palestino binacional á solución orixinal de dous estados para dous pobos. A voceira de Hamas non fala de “israelís” senón de sionistas imitando ao presidente iraniano Mahmoud Ahmadinejad.
Pódense tamén escoitar discusións sobre unha “desionización” de Israel nas universidades do mundo enteiro e incluso entre algúns xudeus. No propio Israel tamén existe xente –certamente moi pouco numerosa– que se cualifica a se mesma como “postsionista” ou “non-sionista”. Sen embargo, a única expresión práctica do sionismo hoxe en día é a Lei de Retorno, que non é unha lei racista senón moral. Cando as nacións do mundo se declararon a favor dun estado xudeu independente, non o concibiron exclusivamente para os 600.000 xudeus que vivían alí nese momento. Contaban máis ben con que Israel axudaría a resolver o problema xudeu en todas as partes do mundo, permitindo a todos os xudeus que desexaban abandonar a diáspora poder facelo establecéndose alí. O concepto dun estado israelo-palesti
no binacional encarna a perigosa ilusión de que dous pobos totalmente diferentes en termos de lingua, relixión, cultura e historia, divididos por unha profunda fosa económica e unidos aos seus respectivos mundos e marcos exteriores –os palestinos ao mundo árabe e os israelís ao resto da comunidade xudía mundial– poidan estar asociados no marco dun só estado. Trátase ademais, de dous pobos que estiveron involucrados dunha maneira moi intensa nun conflito insoluble e sanguento durante o último século. Os palestinos como os israelís, entrementres que nacións distintas, merécense o seu propio estado. É necesaria unha nítida fronteira entre os dous. En Israel, unha minoría árabe-palestina ten a plena cidadanía israelí, incluso se aínda queda moito por facer para asegurarlles unha plena igualdade social e económica. É tamén posible que puidese existir, xa no estado palestino, unha pequena minoría xudía, formada por aqueles colonos de Cisxordania cuxo apego á terra bíblica é tan intenso que incluso aceptarían vivir sob control palestino –sempre que os palestinos lles concederan a plena cidadanía palestina. No curso dos primeiros anos do sionismo, o gran erudito xudeu Gershom Scholem, nado en Berlin, declaraba que os xudeus se embarcaban por medio de ese difícil viaxe de regreso nun retorno á historia. Noutros termos, os xudeus, que na diáspora facían recaer a súa identidade sobre unha memoria mitolóxica e no tempo, regresaban no presente aos seus elementos específicos: un territorio definido por unhas fronteiras e unha comprensión cronolóxica detallada da súa propia historia. Sesenta anos máis tarde, o conflito israelí-árabe lémbranos que a viaxe de retorno á historia dos xudeus non terminou aínda.
no binacional encarna a perigosa ilusión de que dous pobos totalmente diferentes en termos de lingua, relixión, cultura e historia, divididos por unha profunda fosa económica e unidos aos seus respectivos mundos e marcos exteriores –os palestinos ao mundo árabe e os israelís ao resto da comunidade xudía mundial– poidan estar asociados no marco dun só estado. Trátase ademais, de dous pobos que estiveron involucrados dunha maneira moi intensa nun conflito insoluble e sanguento durante o último século. Os palestinos como os israelís, entrementres que nacións distintas, merécense o seu propio estado. É necesaria unha nítida fronteira entre os dous. En Israel, unha minoría árabe-palestina ten a plena cidadanía israelí, incluso se aínda queda moito por facer para asegurarlles unha plena igualdade social e económica. É tamén posible que puidese existir, xa no estado palestino, unha pequena minoría xudía, formada por aqueles colonos de Cisxordania cuxo apego á terra bíblica é tan intenso que incluso aceptarían vivir sob control palestino –sempre que os palestinos lles concederan a plena cidadanía palestina. No curso dos primeiros anos do sionismo, o gran erudito xudeu Gershom Scholem, nado en Berlin, declaraba que os xudeus se embarcaban por medio de ese difícil viaxe de regreso nun retorno á historia. Noutros termos, os xudeus, que na diáspora facían recaer a súa identidade sobre unha memoria mitolóxica e no tempo, regresaban no presente aos seus elementos específicos: un territorio definido por unhas fronteiras e unha comprensión cronolóxica detallada da súa propia historia. Sesenta anos máis tarde, o conflito israelí-árabe lémbranos que a viaxe de retorno á historia dos xudeus non terminou aínda.
Comentarios