Por Shlomo Ben Ami
O problema da sucesión nas repúblicas árabes laicas pon de relevo as circunstancias nas que abordan a transición a unha fase post-revolucionaria, porque a sucesión nos réximes que non constrúen institucións fortes sempre ten o perigo de desencadear unha crise do sistema. Aínda que a decisión dalgúns de recorrer á sucesión dinástica parece pouco democrática, non carece por completo de vantaxes. Pódese dicir que equivale a escoller a modernización económica, o fin da política do conflito e, co tempo, un cambio político positivo. A sucesión dinástica nas repúblicas árabes laicas non carece de vantaxes A transición non seguirá un modelo occidental nin a imporá EE UU Os anos de autoritarismo represivo apoiado por Occidente cortaron de raíz calquera posibilidade de desenvolvemento dunha alternativa liberal aos réximes árabes existentes e converteron a celebración repentina dunhas eleccións nun perigoso exercicio de democracia islámica. Unha democracia que produce Gobernos dirixidos por Hamás, Hezbolá ou os Irmáns Musulmáns ten que ser inevitablemente antioccidental e oporse a un "proceso de paz" con Israel de inspiración estadounidense. Siria xa intentou garantir a continuidade do réxime mediante unha sucesión hereditaria e case monárquica, entre Hafez el Assad e o seu fillo Bashar. Existen sinais de que Exipto vai imitar o seu exemplo e o fillo de Hosni Mubarak, Gamal, herdará o poder. En Libia, a Muammar el Gaddafi pode sucederlle o seu fillo Seif el Islam. Estes réximes nacionalistas laicos, saídos de revolucións militares, non souberon dotarse dunha xenuína lexitimidade popular e tiveron que recorrer ás tradicións de sucesión dinástica que practicaban os réximes que derrocaron. A importancia da sucesión hereditaria na procura da paz e
a estabilidade ficou patente cando Hafez el Assad aprobou uns xestos de boa vontade sen precedentes co fin de arrastrar ao Goberno israelí de Ehud Barak a un acordo de paz. O Assad, un home vello e enfermo, que ía morrer meses despois, actuou co desexo urxente de lograr un acordo que liberase ao seu fillo inexperto de ter que loitar pola recuperación dos Altos do Golán. Bashar Assad mantense fundamentalmente leal ao legado do seu pai. Do mesmo xeito que as políticas nucleares desafiantes de Corea do Norte e Irán, a pertenza de Bashar ao "eixo do mal" da rexión é un chamamento a negociar con Estados Unidos, non unha invitación á invasión, e a lograr un acordo con Israel, non a entrar en guerra. En Exipto, Mubarak deu as costas á retórica da revolución de Gamal Abdel Nasser e os seus grandiosos plans estratéxicos. O punto central do seu pensamento é a estabilidade. Por iso é polo que non puidese aceptar os estraños plans de Estados Unidos para promover a democracia. Pero si estivo máis que disposto a encabezar o apoio diplomático árabe á conferencia de paz de Annapolis. Á fin e ao cabo, a paixón que suscita a situación dos palestinos entre os exipcios é unha fonte de inestabilidade moi perigosa. A sucesión de Mubarak está levándose a cabo dunha forma especialmente elaborada. A ascensión do seu fillo, a diferenza da de Bashar en vésperas da morte do seu pai, non está nada clara. Con todo, ao permitirlle que adquira lexitimidade popular e unha gran aceptación dentro do aparello político, como motor dos preparativos do partido para a era post-Mubarak, estase dando a Gamal a situación estratéxica necesaria para competir á hora da verdade pola presidencia. Moitos atribúenlle o mérito de establecer as prioridades do país e ser o motor das reformas económicas liberais que, desde 2004, supuxeron un salto cualitativo para a economía exipcia. É posible que, como din os detractores do presidente Mubarak, o titubeante proceso de democratización reflicta o intento de obstaculizar a todos os posibles rivais de Gamal. Pero co declive do nacionalismo laico e o ascenso do islamismo, o poder electoral oculto dos Irmáns Musulmáns representa unha ameaza mortal para o réxime e a súa alianza estratéxi
ca con Occidente. Por conseguinte, o réxime négase a correr riscos. Tampouco a decisión de Muammar el Gaddafi de deixar de ser un paria internacional está completamente desvinculada do seu desexo de legar ao seu fillo un Estado que viva en paz co mundo. O seu desastroso historial en materia de dereitos humanos non cambiou, pero o extravagante Guía da revolución deixou de coquetear coas armas de destrución masiva e o terrorismo mundial a cambio do fin das sancións e a rehabilitación internacional. Gaddafi, un home enfermo cuxo poder se enfronta a adversarios integristas no seu propio país, decidiu que o ostracismo internacional e os problemas internos eran unha combinación demasiado explosiva para o seu fillo, un playboy malcriado. Alxeria é un caso especialmente difícil. O presidente Abdulaziz Buteflika debe idear aínda unha sucesión que acabe coa guerra civil no seu país. A democracia plena podería desembocar nunha vitoria dos islamistas, como sucedeu en 1991. A transición á democracia nos vellos réximes árabes revolucionarios non seguirá un modelo occidental, nin poden impola os F-16 estadounidenses. Pero, como quizais indican países como Exipto, Siria e Libia, a sucesión hereditaria non é un paso intrinsecamente reaccionario. Ao contrario, significa escoller unha transición controlada a unha fase post-revolucionaria na que a modernización económica e a integración internacional talvez anuncien un cambio político máis amplo no futuro.
a estabilidade ficou patente cando Hafez el Assad aprobou uns xestos de boa vontade sen precedentes co fin de arrastrar ao Goberno israelí de Ehud Barak a un acordo de paz. O Assad, un home vello e enfermo, que ía morrer meses despois, actuou co desexo urxente de lograr un acordo que liberase ao seu fillo inexperto de ter que loitar pola recuperación dos Altos do Golán. Bashar Assad mantense fundamentalmente leal ao legado do seu pai. Do mesmo xeito que as políticas nucleares desafiantes de Corea do Norte e Irán, a pertenza de Bashar ao "eixo do mal" da rexión é un chamamento a negociar con Estados Unidos, non unha invitación á invasión, e a lograr un acordo con Israel, non a entrar en guerra. En Exipto, Mubarak deu as costas á retórica da revolución de Gamal Abdel Nasser e os seus grandiosos plans estratéxicos. O punto central do seu pensamento é a estabilidade. Por iso é polo que non puidese aceptar os estraños plans de Estados Unidos para promover a democracia. Pero si estivo máis que disposto a encabezar o apoio diplomático árabe á conferencia de paz de Annapolis. Á fin e ao cabo, a paixón que suscita a situación dos palestinos entre os exipcios é unha fonte de inestabilidade moi perigosa. A sucesión de Mubarak está levándose a cabo dunha forma especialmente elaborada. A ascensión do seu fillo, a diferenza da de Bashar en vésperas da morte do seu pai, non está nada clara. Con todo, ao permitirlle que adquira lexitimidade popular e unha gran aceptación dentro do aparello político, como motor dos preparativos do partido para a era post-Mubarak, estase dando a Gamal a situación estratéxica necesaria para competir á hora da verdade pola presidencia. Moitos atribúenlle o mérito de establecer as prioridades do país e ser o motor das reformas económicas liberais que, desde 2004, supuxeron un salto cualitativo para a economía exipcia. É posible que, como din os detractores do presidente Mubarak, o titubeante proceso de democratización reflicta o intento de obstaculizar a todos os posibles rivais de Gamal. Pero co declive do nacionalismo laico e o ascenso do islamismo, o poder electoral oculto dos Irmáns Musulmáns representa unha ameaza mortal para o réxime e a súa alianza estratéxi
ca con Occidente. Por conseguinte, o réxime négase a correr riscos. Tampouco a decisión de Muammar el Gaddafi de deixar de ser un paria internacional está completamente desvinculada do seu desexo de legar ao seu fillo un Estado que viva en paz co mundo. O seu desastroso historial en materia de dereitos humanos non cambiou, pero o extravagante Guía da revolución deixou de coquetear coas armas de destrución masiva e o terrorismo mundial a cambio do fin das sancións e a rehabilitación internacional. Gaddafi, un home enfermo cuxo poder se enfronta a adversarios integristas no seu propio país, decidiu que o ostracismo internacional e os problemas internos eran unha combinación demasiado explosiva para o seu fillo, un playboy malcriado. Alxeria é un caso especialmente difícil. O presidente Abdulaziz Buteflika debe idear aínda unha sucesión que acabe coa guerra civil no seu país. A democracia plena podería desembocar nunha vitoria dos islamistas, como sucedeu en 1991. A transición á democracia nos vellos réximes árabes revolucionarios non seguirá un modelo occidental, nin poden impola os F-16 estadounidenses. Pero, como quizais indican países como Exipto, Siria e Libia, a sucesión hereditaria non é un paso intrinsecamente reaccionario. Ao contrario, significa escoller unha transición controlada a unha fase post-revolucionaria na que a modernización económica e a integración internacional talvez anuncien un cambio político máis amplo no futuro.
Comentarios