Shirin Ebadi, Xurista iraniana e Premio Nobel da Paz de 2003
"Un Goberno iraniano responsable paralizaría o programa nuclear"
Por Andrea Rizzi
Rostro levemente pintado, sen veo, o símbolo da Lexión de Honra apuntada no seu elegante tailleur, a premio Nobel da Paz de 2003, Shirin Ebadi, fala sen reviravoltas do retroceso das liberdades civís que experimenta Irán, país no que naceu hai 60 anos e no que segue vivindo.
"A situación da muller empeorou moito durante o último ano" Ebadi, que foi xuíz antes da Revolución Islámica e exerce actualmente a avogacía, controla como poucos o pulso da represión, ao defender persoalmente a moitas das activistas encarceradas. "Hai unha involución con respecto ao anterior Goberno [de Mohamed Jatamí]. Con todo, ese retroceso só concierne a actuación do Goberno. Na sociedade civil, o movemento que pide un cambio das cousas aumentou de intensidade. O feminismo, como o movemento universitario, como o dos traballadores".
Pregunta. Que ocorre no clero iraniano? Cal é o estado de saúde da súa á moderada?
Resposta. Afortunadamente temos reformistas nas filas do clero en Irán. Penso no aiatolá Sanei, en Bunjurd, en Yuseffi Eshkavari. Poden ter un papel importante, poden demostrar que o Goberno está facendo unha interpretación errónea do islam.
P. E na dimensión política, ve aos reformistas en condicións de gañar as próximas eleccións?
R. Os reformistas deben ser moito máis firmes. Se actuasen de xeito máis firme, non cabe dúbida de que habería un cambio. Pero en Irán as eleccións non son libres. Os candidatos teñen que ser previamente aprobados polo Consello de Gardiáns, e este censura a calquera que critique o Goberno. Este poder de veto é inconstitucional. Nestas condicións, eu nin sequera vou votar. Pero se se lograse afirmar a inconstitucionalidade dese poder, iso abriría a porta a eleccións libres, ao cambio.
P. Irán é un país cunha poboación moi nova. A represión do réxime está inhibindo a vontade de cambio entre eles?
R. ¡Ao contrario! En lugar de debilitar, fortalece. Nos últimos 25 anos fíxose moito percorrido. Agora estamos traballando para recoller un millón de firmas de persoas que queiran expresar o seu desacordo coa tremenda discriminación que sofre a muller. Desafortunadamente, esa pacífica forma de protesta equivale a un "atentado contra a seguridade do Estado", segundo a xustiza iraniana. Esa, polo menos, é a acusación que se dirixiu a varias activistas que recollían firmas. A xustiza iraniana non é independente. Pero as detencións non debilitan, fortalecen o movemento feminista.
P. As sancións contra Irán e as acusacións de EE UU reforzan ao Goberno en clave interna, incrementan o apoio do que goza?
R. Ahmadineyad accedeu ao poder prometendo mellorar as condicións económicas, a calidade de vida, pero a xente é cada vez máis pobre. A inflación é impresionante, sitúase ao redor do 20%. A xente distánciase. As sancións empeoran a situación económica. Eu creo que un Goberno responsable debería intentar gañarse a confianza da comunidade internacional, paralizando temporalmente o programa nuclear. Iso melloraría as relacións internacionais, e levaría a levantar as sancións. É a única ocasión na que, durante a entrevista, Shirin Ebadi dá a impresión de preferir unha resposta indirecta. Na conferencia de prensa anterior á entrevista, contestara a preguntas sobre o grao de apoio ao Goberno de Ahmadineyad na sociedade iraniana enumerando as precarias condicións económicas nas que versa a poboación. Nese momento orientou as súas críticas contra a incoherencia da política exterior estadounidense ("ate hai 20 anos, EE UU apoiaba aos grupos radicais islámicos para frear á URSS") e tamén cara ás compañías europeas. "As empresas da UE esquécense por completo dos dereitos humanos cando asinan contratos".
El País. 15.01.08
Comentarios