COMBATENDO A HITLER CON DEBUXOS ANIMADOS

Por Yaacov Shavit
O 28 de xaneiro de 1934, Ze'ev Jabotinsky escribiu desde París a Shlomo Jacobi, un amigo de Londres, e díxolle que el e o seu fillo, Eri, decidiran comezar un negocio: "unha tenda de propaganda e de películas publicitarias con obxectivos comerciais." As películas serían en parte animadas, pero non serían nun comezo tan complexas como as historietas de Mickey Mouse. Jabotinsky explicou o seu plan e dixo que o seu papel sería idear argumentos. Un lector se podería preguntar, é sobre isto sobre o que se concentraba o líder do movemento Revisionista a principios de 1934, un ano despois de que os Nazis subisen ao poder en Alemaña, e, non comparar ambos, no medio da tempestade producida polo proceso de membros do seu movemento polo asasinato do líder sionista Laborista, Chaim Arlosoroff en Tel-Aviv? (Nunha carta a Stephen Wise, o 11 de maio, Jabotinsky comparou aquel proceso co desenvolvido polo incendio do Reichstag, o parlamento alemán, o 27 de febreiro de 1933.) Das poucas cartas acerca dos acontecementos en Alemaña (el estaba preocupado pola devolución a Alemaña da rexión do Saar, debido á ameaza que supuña para os xudeus da rexión), o lector deste volume de cartas podería concluír que a pesar do horizonte máis negro posible, como el dicía, había tempo para outros asuntos, como para as historietas (que tiveron como obxecto principal a propaganda contra Hitler e o seu réxime). É isto o que un esperaría dun líder nacional nun momento tan profético? Este é probablemente uns dos aspectos de Jabotinsky que o converteron dun líder dunha das partes do movemento Sionista a unha figura transnacional e imbuírono dunha imaxe dun político "dunha pasta diferente." Se ao principio da confrontación entre o movemento Laborista e o movemento Revisionista, Jabotinsky fose descrito como "unha bolboreta exótica", cuxa serie de cores reflectían múltiples carácteres e cubrían "a ausencia dun carácter único", máis de 70 anos despois é exactamente por esa diversidade pola cal admíraselle. Aquí hai un líder político para quen a política non era a súa esencia vital; unha persoa prodigiosamente talentosa que sempre atopaba tempo para escribir prosa e poesía, e polo tanto era incapaz de concentrarse nas loitas polo poder político e converterse nun líder nacional. Tense que subliñar que non hai ningunha conexión entre o feito de que Jabotinsky tivese "unha vida fóra da política" e o seu fracaso á hora de encabezar ao movemento Sionista; os motivos disto último non necesariamente estiveron relacionados coa súa personalidade. O Ministro de Educación Yuli Tamir, no seu labor oficial, contribuíu a este novo estado de opinión cando escribiu: "os escritos de Jabotinsky eran para min unha guía moral, social e humana." A expresión máis excepcional e máis seria do novo retrato de Jabotinsky é a colección de ensaios e artigos de investigación "Ish Be'árase" ("Iyunim Bitkumat Israel: No Ollo da Tormenta" 2004), publicado conxuntamente polo Instituto de Investigación Ben-Gurion, o Instituto Jabotinsky e outras institucións. Do mesmo xeito, a relación dos escritos de Jabotinsky sobre unha gran variedade de asuntos non pode senón provocar asombro. A nova e actualizada bibliografía, corrixida de xeito exemplar por Mina Graur (precedida por unha bibliografía corrixida hai 30 anos por Israel Yevrovitz) contén 2.467 artigos: libros, poemas, xogos, discursos, artigos, folletos e traducións publicadas en 20 linguas. Esta é unha obra sen precedentes, non só pola cantidade senón tamén pola súa ampla variedade de suxeitos, moitos dos cales - ate aqueles escritos logo de 1925, cando Jabotinsky se converteu no líder do movemento Revisionista - non teñen nada que ver coa política ou coa arte de gobernar. En 1934, escribiu aproximadamente 100 artigos, a maioría sobre cuestións políticas do Sionismo e sobre os acontecementos que se desenvolvían, pero tamén algúns á memoria de Chaim Nahman Bialik, "o poeta nacional"; en honra do 60 aniversario do catedrático Joseph Klausner; sobre a esencia da democracia "e a redención socialista", entre outros. Hai no entanto moitos menos artigos apolíticos que en anos anteriores. A colección de cartas podería enganar a un lector que mirará non ao home político, senón ao artista e intelectual, cando documenta exclusivamente a parte da actividade de Jabotinsky en 1934 dentro da area sionista, a area xudía en xeral e a esfera internacional. Naquel ano estivo completamente mergullado, entre outros proxectos, no "o movemento de petición", unha petición dirixida ao monarca británico impulsando un cambio da política británica respecto da inmigración a Palestina, e na organización dun boicot de mercadurías exportadas desde Alemaña. Cara ao final do ano (Outubro-Novembro), conduciu unhas negociacións intensivas con David Ben-Gurion que concluíron nunha gran frustración. En 1934 tamén estivo profundamente implicado na loita contra o método británico de distribuír certificados de inmigración a Palestina, así como noutras intensas actividades que implicaron percorrer Europa. As cartas do novo volume non conteñen moitas novas revelacións sobre a súa actividade ou as súas opinións. Un pode ler nelas, entre outras cousas, sobre as súas reservas acerca da corrente "maximalista" do sionismo conducida por Abba Achimeir; sobre a súa loita por "hebraizar" o movemento, desde as institucións máis altas ate o membro máis novo do Betar na agrupación máis remota; sobre a súa actitude cara ao socialismo en xeral (o 1 de outubro escribiu que "a moda esquerdista" terminou nun fracaso) e sobre o movemento Laborista no Yishuv en particular. (O revisionismo, escribiu, liberaría á burguesa, despreciable e covarde Yishuv e rescataríaa "dunha escravitude humillante"). Unha carta privada ás veces permite que a pluma escriba con moita maior ferocidade que o que un artigo ou un discurso obrigaban a ocultar, e as cartas ilustran isto. Con todo, non hai moito sobre "o mundo privado de Jabotinsky", polo tanto a súa lectura é insuficiente para entender o papel dese ano na súa biografía. A publicación das cartas de Jabotinsky, das cales os nove primeiros volumes foron corrixidos polo catedrático Daniel Carpi, é unha contribución enormemente valiosa para a creación dun retrato completo do home Jabotinsky e para a ampliación do noso coñecemento sobre o movemento que el fundou e dirixiu. Un só pode esperar que chegue o día en que todo o que el escribiu, non escritos seleccionados, sexa publicado.

Comentarios