DISCURSO DE AMOS OZ NA ENTREGA DO PREMIO PRÍNCIPE DE ASTURIAS 2007 DE LITERATURA.
Descarga versión en hebreo AQUÍ
Descarga versión en español AQUÍ
Se adquires un billete e viaxas a outro país, é posíbel que vexas as montañas, os palacios e as prazas, os museos, as paisaxes e os enclaves históricos. Se a fortuna che sorrí, quizais teñas a oportunidade de conversar con algúns habitantes do lugar. Logo volverás a casa cargado cunha chea de fotografías e de postais. Pero, se les unha novela, adquires unha entrada aos pasadizos máis secretos doutro país e doutro pobo. A lectura dunha novela é unha invitación a visitar as casas doutras persoas e a coñecer as súas estancias máis íntimas. Se non es máis que un turista, quizais teñas ocasión de deterche nunha rúa, observar unha vella casa do barrio antigo da cidade e ver a unha muller asomada á fiestra. Logo darasche a volta e seguirás o teu camiño. Pero como lector non só observas á muller que mira pola fiestra, senón que estás con ela, dentro da súa habitación, e ate dentro da súa cabeza. Cando les unha novela doutro país, invitar a pasar ao salón doutras persoas, ao cuarto dos nenos, ao despacho, e ate ao dormitorio. Invitar a entrar nas súas penas secretas, nas súas alegrías familiares, nos seus soños. E por iso creo na literatura como ponte entre os pobos. Creo que a curiosidade ten, de feito, unha dimensión moral. Creo que a capacidade de imaxinar ao próximo é un xeito de inmunizarse contra o fanatismo. A capacidade de imaxinar ao outro non só che converte nun home de negocios máis exitoso e nun mellor amante, senón tamén nunha persoa máis humana. Parte da traxedia árabe-xudía é a incapacidade de moitos de nós, xudeus e árabes, de imaxinarnos uns a outros. De imaxinar realmente os amores, os medos terribles, a ira, os instintos. Demasiada hostilidade impera entre nós e demasiada pouca curiosidade. Os xudeus e os árabes teñen algo en común: ambos sufriron no pasado baixo a pesada e violenta man de Europa. Os árabes foron vítimas do imperialismo, do colonialismo, da explotación e a humillación. Os xudeus foron vítimas de persecucións, discriminación, expulsión e, ao final, o asasinato dun terzo do pobo xudeu. Cabería supor que dúas vítimas, e sobre todo dúas vítimas dun mesmo perseguidor, desenvolverían certa solidariedade entre elas. Desgraciadamente as cousas non son así, nin nas novelas nin na vida real. Pola contra, algúns dos conflitos máis terribles son aqueles que se producen entre dúas vítimas dun mesmo perseguidor. Os dous fillos dun proxenitor violento non teñen por que amarse necesariamente. Con frecuencia ven reflectida o un no outro a imaxe do cruel proxenitor. Exactamente así é a situación entre xudeus e árabes en Oriente Medio: mentres os árabes ven nos israelís aos novos cruzados, a nova reencarnación da Europa colonialista, moitos israelís ven nos árabes a nova personificación dos nosos perseguidores do pasado: os responsables dos pogroms e os nazis. Esta realidade impón a Europa unha especial responsabilidade na solución do conflito árabe-israelí: en lugar de alzar un dedo acusador cara a unha ou outra das partes, os europeos deberían mostrar afecto e comprensión e prestar axuda a ambas as partes. Vostedes non teñen por que seguir elixindo entre ser pro-israelís ou pro-palestinos. Deben estar a favor da paz. A muller da fiestra pode ser unha muller palestina de Nablus e pode ser unha muller israelí de Tel Aviv. Se desexan axudar a que haxa paz entre as dúas mulleres das dúas fiestras, convenlles ler máis acerca delas. Lean novelas, queridos amigos, aprenderán moito. As cousas irían mellor se tamén cada unha desas dúas mulleres lese acerca da outra, para saber, polo menos, que fai que a muller da outra fiestra teña medo ou estea furiosa, e que lle infunde esperanza. Non vin esta tarde a dicirlles que ler libros vaia cambiar o mundo. O que suxerín é que creo que ler libros é un dos mellores modos de comprender que, en definitiva, todas as mulleres de todas as fiestras necesitan urxentemente a paz. Quero agradecer aos membros do xurado do premio Príncipe de Asturias que me outorgaron este marabilloso premio. Moitas grazas e os meus mellores desexos a todos vostedes.
Shalom ou-brajá.
Comentarios