CONSPIRACIÓNS E ARGUMENTOS

Por Walter Laqueur, director do Instituto de Estudos Estratéxicos de Wáshington.

Descargar o artigo En Español Aquí

John Mearsheimer, de Chicago, e Stephen Walt, de Harvard, son os politólogos máis citados estes días nos medios de comunicación estadounidenses. Ambos fixéronse famosos hai un ano e medio ao publicar un artigo no que afirmaban que o grupo de presión israelí en Wáshington é moi poderoso e que, dado que a alianza de Estados Unidos con Israel é contraria aos intereses estadounidenses, debería darse por finalizada. Tal grupo de presión actúa, ao seu xuízo, a título de censor, de forma que atalla de feito todo tipo de puntos de vista críticos con relación a Israel por consideralos antisemitas. As reconvencións destes politólogos apareceron agora en forma de libro e desencadearon un amplo debate; os seus autores foron refutados por falta de obxectividade, aínda que tamén se lles defendeu desde outros ángulos. Existe, efectivamente, un ben organizado grupo de presión xudeu en Wáshington e non sempre fixo uso correcto da súa influencia. apoiou ao Likud en Israel, e Rabin, sendo primeiro ministro, queixouse da súa parcialidade. Non criticou a política do Goberno israelí de respaldo dos colonos nos territorios ocupados e non apoiou moito que digamos o proceso de paz. Se estes autores se tiveran circunscrito a estas acusacións e críticas disporían dun bo punto de partida para establecer un debate obxectivo. Desgraciadamente, foron moito máis lonxe, expóndose á crítica e ate ao ridículo. Argumentan que cabe cargar na conta de Israel a responsabilidade dos ataques do 11-S e a decisión de invadir Iraq. E se tales cousas non son atribuíbles ao grupo de presión israelí, o son aos neoconservadores, xudeus na súa maioría. Pero tal razoamento topa cun problema, xa que nin un só dos responsables da adopción de decisións -o presidente, os responsables de Asuntos Exteriores e Defensa, o director da CIA e do Consello de Seguridade Nacional, etcétera- eran xudeus, sionistas ou neoconservadores. Cabería opor que estes eran simples marionetas manipuladas por forzas ocultas na sombra, pero en tal caso entramos no ámbito das teorías da conspiración, onde cada cal pode soster o que queira sen esperar que lle tomen en serio.

Como se adoptan as decisións en Wáshington? Trátase dunha cuestión non sempre fácil de entender. Existe efectivamente un poderoso grupo de presión israelí en Wáshington, pero poderían facerse apostas sobre se é ou non máis poderoso que, por exemplo, a Asociación Nacional do Rifle (NRA) ou a Asociación de Persoas Maiores (AARP), para non falar das empresas petroleiras ou dos fabricantes de armas. Este grupo de presión non pode exercer a censura. Se así fóra, os dous autores mencionados non toparían editores de primeiro nivel que publicasen o seu libro; non viven en Wáshington e non posúen experiencia de primeira man sobre o xeito de actuar do Goberno nin sobre a forma de adopción das decisións. Pola miña banda, non irei tan lonxe como o ex secretario de Estado George Schultz -bo coñecedor de como se coce a política exterior-, quen cualificou este libro de absurdo e de disparate. Con todo, os seus autores deberían saber que as decisións sobre a guerra e a paz conciernen unicamente ao presidente e os seus inmediatos colaboradores. O grupo de presión en cuestión, certamente, pode influír no Congreso e en consecuencia nos asuntos do país, pero de ningún xeito pode confiar en poder presionar a vontade ao presidente. Ningún dos últimos presidentes era especialmente proisraelí nin sintonizaba cos xudeus; desde logo, non era o caso de Nixon nin de Carter, nin tampouco dos Bush, pai ou fillo. No referente aos presidentes republicanos, o grupo de presión israelí non podía esperar influír neles en absoluto, porque a maioría dos xudeus estadounidenses votou sempre masivamente polos demócratas. Estes profesores das universidades de Chicago e Harvard deberían saber todo isto, pero o caso é que propuxeron moitas conclusións erróneas. O seu libro obtivo un éxito notable. Por que razón? Considero que iso garda relación coa gran popularidade das teorías da conspiración. Segundo as sondaxes de opinión, ao redor dun 30% na área occidental e dunha proporción moi superior no mundo musulmán e Rusia cren en sólidas conspiracións a cargo de forzas sinistras. Israel non goza actualmente de popularidade. Hai xente (e non é pouca) que cre que de non ser por Israel se evaporarían os problemas mundiais. Non habería atentados ou explosións en Casabranca ou Hyderabad, Londres ou Madrid. Non habería combates nin enfrontamentos en Caxemira ou Nixeria. Os sunnitas non matarían aos xiítas (nin viceversa), Ahmadineyad converteríase nun pacifista, as comunidades musulmás en Europa integraríanse sen problemas, Osama bin Laden impulsaría proxectos agrícolas en Sudán e o petróleo custaría a metade do seu prezo actual ou menos. Para tales persoas, o libro destes dous profesores estadounidenses será de gran interese. En todo caso, cal foi o factor determinante da decisión de invadir Iraq? Richard Haas, ex alto cargo da Administración estadounidense, dixo que non o sabe, engadindo que cre que non o saberá en toda a súa vida. E Haas está só na cincuentena.