Por Mario Wainstein
O resultado do golpe de estado asestado por Hamás é ominoso cando o enuncia como o que é: unha colonia de Irán á beira de Israel. A diferenza do outro brazo do réxime dos ayatolas, na fronteira norte, que é unha milicia dentro dun Estado que fai o posible por prevalecer, en Gaza a milicia é o Goberno e o Goberno é o fundamentalismo islámico. É probable que o propio Hamás se sorprendera pola rapidez e facilidade coas cales conquistou toda a Franxa de Gaza, e é seguro que se asustou máis que ninguén cando se viu con todo o botín de guerra nas mans. Se antes podía cumprir con o rol de neno traveso escudándose detrás da aparencia sensata de Mahmud Abás e Al Fatah, agora ese xogo acabouse e debe enfrontarse ao mundo enteiro como o que é sen atenuantes, aténdose ás consecuencias. Os que adoitaban facer propaganda dicindo que os palestinos son os xudeus de agora, do século XXI, non imaxinaban ate q
ue punto terían razón. Porque se é certo que un xudeu é aquel que cando chega a unha illa deserta constrúe dúas sinagogas, para que haxa unha á cal el non concorre, os palestinos son os que se crean dous Estados para non vivir en paz en ningún dos dous. Inxenuo eu, que na miña mocidade coreaba nos desfiles e manifestacións a consigna "Dous Estados para dous pobos''. Agora se trata de dous Estados para un só pobo. Dous Estados? No Reino Hashemita de Xordania os palestinos son abafadora maioría e se algún día cae a monarquía, Xordania será un estado palestino. Ademais, existe a ambición declarada, por parte dos partidarios de Azmi Bishara e Abraham Burg, por exemplo, de que tamén Israel deixe de ser un Estado xudeu e pase a selo de "os seus cidadáns'', co cal teríamos catro modelos de Estado palestino, para todos os gustos: islámico en Gaza, nacionalista laico en Cisxordania, binacional en Israel e incerto, con gusto a menta e chocolate, en Xordania. Mentres tanto, están librando as súas guerras das cales xa agora acusan a Israel, de telas promovido e de ser o seu causal. Dino eles, e repíteno de inmediato os do "coro do amén'' do mundo civilizado de fóra e de dentro. Porque a culpa dos asasinatos, en definitiva, tena a ocupación, como é ben sabido. A ocupación explícao todo porque é a causa de todo: do asasinato desapiadado en plena rúa á vista de todo o mundo, da denigración absoluta da muller, do terrorismo indiscriminado, da perpetuidade da condición de refuxiado, do quecemento do planeta, do fracaso da selección xuvenil no Campionato Europeo. De maneira que todas as barbaridades que fagan os integristas ou os seus rivais en Gaza pertencerán a unha de dúas categorías: serán resultado e consecuencia da ocupación israelí, ou da súa falta, produto dunha cultura diferente que debe ser respectada como tal. Ou ambas as cousas. Con ese razoamento, un intelectual europeo de v
angarda pode -ate debe, segundo el- xustificar e entender o aseballamiento dos dereitos da muller, a persecución e execución sumaria de adúlteras e homosexuais, se se cometen en Gaza, e ao mesmo tempo reivindicar eses dereitos asoballados na súa propia sociedade como logros universais e criticar a Israel porque limita o desfile gai en Xerusalén a escasos 500 metros. A ocupación israelí foi desapiadada. Todas as ocupacións o son. Canto antes se lle poña fin, mellor será para todos, especialmente para os israelís. Pero unha vez deducidos os intereses puramente colonialistas, nacionalistas e económicos de esa ocupación -intereses que lamentablemente existiron e existen- quedará o interese máis xenuíno e irreducible: o da defensa e da seguridade. É un interese que Occidente non entende cabalmente, porque ningún outro país vive baixo ameaza á súa existencia. Pero a verdade é que alí e non na ocupación está o verdadeiro meollo do conflito. A ocupación tan mentada, é en realidade un subproduto desa ameaza. Non existiría sen ela. Pero a máis valiosa das probas de que a ocupación non ten que ver coas raíces do conflito, reside na decisión da Asemblea da ONU do 29 de novembro de 1947, hai case exactamente 60 anos. Nesa oportunidade aprobouse unha partición en dous Estados, un xudeu e outro árabe -é dicir "palestino'' na xerga dos nosos días- en fronteiras que parecen feitas por un neno traveso e caprichoso. O trazado debíase á declarada intención de contemplar dous principios fundamentais: partir o territorio en partes iguais en canto á súa superficie (52% ao Estado xude
u, 48% ao palestino sen contar o Reino Hachemita), e erixir ambos os Estados nos lugares nos cales viven de feito os seus habitantes, desde o punto de vista étnico. O Estado xudeu xurdiría no territorio no cal xa vivían os xudeus, e o mesmo con respecto ao Estado palestino. Cando os palestinos non aceptaron a proposta e de feito comezaron o que os israelís coñecemos como "guerra de liberación'' e eles como "nakba'', o desastre que provocou o problema dos refuxiados, o que non aceptaban non era "a ocupación'' senón a mera presenza xudía, pacífica, en territorios adquiridos en forma legal, sen uso da forza. Esa oposición á presenza xudía, á lexitimidade do Estado de Israel, é a raíz e a base de todo o conflito, non a ocupación. Para que ir máis lonxe? Se o problema reside na ocupación deses territorios que Israel conquistou na Guerra dos Seis Días de 1967, por que estalou esa guerra, se eses territorios estaban en poder de Xordania e Exipto? Peor, a pregunta é por que non se esixiu a creación do Estado palestino neses territorios durante os case vinte anos que estiveron administrados por eses países árabes. É por iso que a solución ao conflito non reside na retirada israelí deses territorios, unha retirada que anhelo desde hai décadas. Non podemos facernos xa ilusións de que a fórmula é tan sinxela como "territorios por paz''. Os territorios (é dicir: a ocupación) non son o motivo do conflito, e polo tanto tampouco son a clave da súa solución. Laméntoo profundamente, pero os palestinos como sociedade aínda non chegaron á etapa da renunciación ideolóxica para g
añar a xogada política. Foi inxenuo da miña parte crer que Arafat cruzaba o Rubicón, cando en realidade a única diferenza que tiña con Hamás era só táctica. Hamás di inxenuamente a verdade: que non recoñece nin lexitima ao Estado de Israel en ningunha hipotética fronteira e o máximo que estará disposto a conceder, a cambio de todos os territorios" e a solución do problema dos refuxiados, é un cesamento do fogo por algúns anos. A negociación será, en todo caso, ao redor da duración da tregua. Arafat dixo, en cambio, invocando a anécdota de Mahoma no Corán, que estaba permitido "mentir para lograr o obxectivo". Todo demostra que no Oriente Medio hai que facer o camiño ao revés: en calquera outro lado hai que lograr a paz para obter seguridade, en tanto que aquí só logrando seguridade é probable que se chegue á paz. Pero ese xa é outro tema, para outra oportunidade.
ue punto terían razón. Porque se é certo que un xudeu é aquel que cando chega a unha illa deserta constrúe dúas sinagogas, para que haxa unha á cal el non concorre, os palestinos son os que se crean dous Estados para non vivir en paz en ningún dos dous. Inxenuo eu, que na miña mocidade coreaba nos desfiles e manifestacións a consigna "Dous Estados para dous pobos''. Agora se trata de dous Estados para un só pobo. Dous Estados? No Reino Hashemita de Xordania os palestinos son abafadora maioría e se algún día cae a monarquía, Xordania será un estado palestino. Ademais, existe a ambición declarada, por parte dos partidarios de Azmi Bishara e Abraham Burg, por exemplo, de que tamén Israel deixe de ser un Estado xudeu e pase a selo de "os seus cidadáns'', co cal teríamos catro modelos de Estado palestino, para todos os gustos: islámico en Gaza, nacionalista laico en Cisxordania, binacional en Israel e incerto, con gusto a menta e chocolate, en Xordania. Mentres tanto, están librando as súas guerras das cales xa agora acusan a Israel, de telas promovido e de ser o seu causal. Dino eles, e repíteno de inmediato os do "coro do amén'' do mundo civilizado de fóra e de dentro. Porque a culpa dos asasinatos, en definitiva, tena a ocupación, como é ben sabido. A ocupación explícao todo porque é a causa de todo: do asasinato desapiadado en plena rúa á vista de todo o mundo, da denigración absoluta da muller, do terrorismo indiscriminado, da perpetuidade da condición de refuxiado, do quecemento do planeta, do fracaso da selección xuvenil no Campionato Europeo. De maneira que todas as barbaridades que fagan os integristas ou os seus rivais en Gaza pertencerán a unha de dúas categorías: serán resultado e consecuencia da ocupación israelí, ou da súa falta, produto dunha cultura diferente que debe ser respectada como tal. Ou ambas as cousas. Con ese razoamento, un intelectual europeo de v
angarda pode -ate debe, segundo el- xustificar e entender o aseballamiento dos dereitos da muller, a persecución e execución sumaria de adúlteras e homosexuais, se se cometen en Gaza, e ao mesmo tempo reivindicar eses dereitos asoballados na súa propia sociedade como logros universais e criticar a Israel porque limita o desfile gai en Xerusalén a escasos 500 metros. A ocupación israelí foi desapiadada. Todas as ocupacións o son. Canto antes se lle poña fin, mellor será para todos, especialmente para os israelís. Pero unha vez deducidos os intereses puramente colonialistas, nacionalistas e económicos de esa ocupación -intereses que lamentablemente existiron e existen- quedará o interese máis xenuíno e irreducible: o da defensa e da seguridade. É un interese que Occidente non entende cabalmente, porque ningún outro país vive baixo ameaza á súa existencia. Pero a verdade é que alí e non na ocupación está o verdadeiro meollo do conflito. A ocupación tan mentada, é en realidade un subproduto desa ameaza. Non existiría sen ela. Pero a máis valiosa das probas de que a ocupación non ten que ver coas raíces do conflito, reside na decisión da Asemblea da ONU do 29 de novembro de 1947, hai case exactamente 60 anos. Nesa oportunidade aprobouse unha partición en dous Estados, un xudeu e outro árabe -é dicir "palestino'' na xerga dos nosos días- en fronteiras que parecen feitas por un neno traveso e caprichoso. O trazado debíase á declarada intención de contemplar dous principios fundamentais: partir o territorio en partes iguais en canto á súa superficie (52% ao Estado xude
u, 48% ao palestino sen contar o Reino Hachemita), e erixir ambos os Estados nos lugares nos cales viven de feito os seus habitantes, desde o punto de vista étnico. O Estado xudeu xurdiría no territorio no cal xa vivían os xudeus, e o mesmo con respecto ao Estado palestino. Cando os palestinos non aceptaron a proposta e de feito comezaron o que os israelís coñecemos como "guerra de liberación'' e eles como "nakba'', o desastre que provocou o problema dos refuxiados, o que non aceptaban non era "a ocupación'' senón a mera presenza xudía, pacífica, en territorios adquiridos en forma legal, sen uso da forza. Esa oposición á presenza xudía, á lexitimidade do Estado de Israel, é a raíz e a base de todo o conflito, non a ocupación. Para que ir máis lonxe? Se o problema reside na ocupación deses territorios que Israel conquistou na Guerra dos Seis Días de 1967, por que estalou esa guerra, se eses territorios estaban en poder de Xordania e Exipto? Peor, a pregunta é por que non se esixiu a creación do Estado palestino neses territorios durante os case vinte anos que estiveron administrados por eses países árabes. É por iso que a solución ao conflito non reside na retirada israelí deses territorios, unha retirada que anhelo desde hai décadas. Non podemos facernos xa ilusións de que a fórmula é tan sinxela como "territorios por paz''. Os territorios (é dicir: a ocupación) non son o motivo do conflito, e polo tanto tampouco son a clave da súa solución. Laméntoo profundamente, pero os palestinos como sociedade aínda non chegaron á etapa da renunciación ideolóxica para g
añar a xogada política. Foi inxenuo da miña parte crer que Arafat cruzaba o Rubicón, cando en realidade a única diferenza que tiña con Hamás era só táctica. Hamás di inxenuamente a verdade: que non recoñece nin lexitima ao Estado de Israel en ningunha hipotética fronteira e o máximo que estará disposto a conceder, a cambio de todos os territorios" e a solución do problema dos refuxiados, é un cesamento do fogo por algúns anos. A negociación será, en todo caso, ao redor da duración da tregua. Arafat dixo, en cambio, invocando a anécdota de Mahoma no Corán, que estaba permitido "mentir para lograr o obxectivo". Todo demostra que no Oriente Medio hai que facer o camiño ao revés: en calquera outro lado hai que lograr a paz para obter seguridade, en tanto que aquí só logrando seguridade é probable que se chegue á paz. Pero ese xa é outro tema, para outra oportunidade.Mario Wainstein é director de AURORA
Comentarios