XA NON HAI GUERRAS DE SEIS DÍAS.
POR JOAN B. CULLA I CLARÀ
Hai décadas que, no escenario bélico do Próximo Oriente, acabáronse para Israel as vitorias limpas e elegantes tras uns poucos días de guerra convencional contra un ou varios exércitos regulares árabes. Hai décadas -desde 1982, ou como pouco desde 1987- que, naquela rexión, as guerras son longas, sucias e asimétricas, o cal non significa en absoluto que teñan un vencedor predicíbel de antemán. Hai décadas que, nesas guerras de novo cuño, o bando menos armado descubriu nas imaxes e impresións mediáticas unha baza tanto ou máis eficaz que a artillería e os avións do seu adversario. Hai tempo, en definitiva, que as guerras do Próximo Oriente líbranse nun duplo escenario paralelo: sobre o terreo e, á vez, nas pantallas televisivas e nos xornais de Occidente. A crise deste verán levou este fenómeno até o paroxismo.
A máis elemental aplicación do clásico Qui prodest (a quen beneficia?) sinalou desde o principio a Teherán e Damasco como os indutores da provocación do 12 de xullo: grazas ás súas consecuencias, a teocracia iraní escabúllese da presión internacional a propósito do seu programa nuclear e reforza as súas aspiracións a unha certa primoxenitura islámica, mentres a ditadura siria trata de dinamitar a Revolución dos cedros que a botou fóra do Líbano e -segundo puido escoitar o ministro Moratinos o 3 de agosto- intenta que lle paguen a súa tarefa de pirómano-bombeiro coa devolución dos Altos do Golán. Israel, cun primeiro ministro bisoño e carente de currículo militar, non tiña absolutamente nada que gañar nesta guerra que nin desexaba nin planeou, diga o que diga Seymour Hersh. Con todo, a práctica totalidade dos nosos medios de comunicación presentaron desde o primeiro día a Israel como o atacante, o agresor, o invasor, e a "os libaneses" (concepto que engloba, supoño, a Hezbollah) como os atacados, as vítimas. Ou sexa: un remake -falso- de 1982.
Todos os demócratas do mundo estamos presuntamente de acordo en propugnar para aquela torturada rexión un escenario de paz e convivencia entre Israel e os seus veciños -incluíndo, está claro, aos palestinos-, con fronteiras seguras e internacionalmente recoñecidas. Pois ben, desde mediados de 2000 o confín israelo-libanés era en teoría unha desas fronteiras, despois de que, aquel 23 de xuño, o Consello de Seguridade da ONU certificase a completa retirada de Israel ao seu territorio soberano. Mentres tanto, o hostigamento transfronteirizo a cargo de Hezbollah continuou durante seis anos, co pretexto das Granxas de Cheba. Pretexto, porque ese territorio foi conquistado en 1967 por Israel a Siria, cuxo Goberno declarouno logo "libanés" só para brindar unha coartada aos seus aliados, os guerrilleiros chiíes. E pretexto tamén porque, Alguén pode crer que Hezbollah almacenara 13.000 mísiles para "liberar" un área de 20 quilómetros cadrados, unha extensión parecida á do municipio de Torrelodones?
Non, o obxectivo estratéxico de Hezbollah non son as deshabitadas Granxas de Cheba. O seu obxectivo -que a milicia libanesa disimula, pero os seus padriños iraníes proclaman estentóreamente- é a erradicación da "entidade sionista", a eliminación de Israel. E, para logralo por etapas, o xeque Hasan Nasralá -segundo a nosa prensa, "o xefe da resistencia islámica libanesa"; pola contra o defunto Shamíl Basáyev, en cambio, era "o xefe dos terroristas chechenos", porque Rusia non é Israel...-, Nasralá e os seus saben empregar maxistralmente, entre outras armas, a credulidade e os bos sentimentos da opinión pública occidental.
É indubidábel que estas semanas de guerra deixaron un oneroso e deplorábel balance de vítimas entre a poboación civil libanesa, e parece probado que as forzas armadas israelís cometeron erros e excesos. Pero, Tantos? Que pasa, que as bombas israelís séntense atraídas polas mulleres e os nenos? Ou seica o Talmud obriga aos pilotos xudeus a masacrar xentiles indefensos? Non será a premeditada forma de combater de Hezbollah a que explica moitos deses desastres?
De feito, algúns enviados especiais describiron nas súas crónicas a táctica da guerrilla chií de disparar as súas Katiusha -bastan para iso dous homes e unha liviá lanzadeira- desde zonas habitadas, e ate relataron que, en pobos do sur libanés, formáronse patrullas veciñais para tratar de impedirllo e evitar así a automática resposta israelí. O 7 de agosto, en Tiro, membros de Hezbollah lanzaron un foguete desde un hotel cheo de corresponsais estranxeiros, e logo se incautaron da gravación televisiva que o rexistrou. Imaxinan vostedes o escándalo mundial se aquel incidente chega a provocar unha matanza de xornalistas imputábel a Israel? Existen versións -difundidas polo xeneral canadiano Lewis MacKenzie, ex xefe das tropas da ONU en Bosnia- segundo as cales algo así provocou a morte dos cascos azuis o 25 de xullo. En todo caso, basta ver a reacción do xeque Nasralá ante a morte de diversos nenos árabe-israelís por obra dos seus mísiles caídos sobre Galilea -son "mártires da resistencia", sentenciou- para entender que as baixas civís propias constitúen, na lóxica sacrificial de Hezbollah, mera carne de paraíso e munición moral contra o inimigo sionista.
Por outra banda, Como se distingue entre civís e combatentes ante un inimigo cuxos milicianos visten "vaqueiros e camisetas", agochan ou empuñan as armas a vontade e constitúen un "exército pantasma" ao que todas as crónicas describen omnipresente e perfectamente mimetizado na paisaxe humana do Líbano chií? Tras un mes longo de feroces combates, e dada a dispar potencia de fogo É crible que se conten 117 mortos no Exército israelí, e só 69 na milicia islamista, sendo civís todas las demais baixas libanesas? Se os brazos político, caritativo e militar de Hezbollah forman un entramado inseparábel, Como se pode guerrear contra o terceiro sen afectar aos outros dous?
Chama poderosamente a atención que os medios europeos máis celosos en desenmascarar os enganos da propaganda bélica norteamericana sexan, en cambio, tan crédulos e acríticos ante as intoxicacións de Hezbollah ou do presidente libanés, Émile Lahud. Por que o número de vítimas do condenable bombardeo de Qana pasou en catro días de 57 a 28, sen explicación algunha? Houbo máis casos de imaxes manipuladas, ademais das do fotógrafo libanés de Reuters? Teñen algún fundamento as acusacións de Lahud a Israel de usar "bombas de fósforo e uranio"? Como é que, entre tantas fotos terríbeis de cadáveres infantís, non vimos apenas ningunha de varóns adultos mortos?
Si, comprendo que suscitar tales interrogantes indigne aos paladíns do pensamento único e aos entusiastas da escola xornalística de Robert Fisk. Pero, mal que lles pese, a do Próximo Oriente segue sen ser unha batalla apocalíptica entre a Besta e o Anxo. Menos aínda co xeque Nasralá no papel de anxo.
Joan B. Culla i Clará é historiador, autor de “A terra máis disputada: o sionismo, Israel e o conflito de Palestina”.
EL PAÍS – 23.08.06
Comentarios
O maniqueísmo co que se ten tratado o conflicto árabe-xudeo é perigoso e, peor aínda, está a reforza-la cultura da violencia (pois dicer que a única identidade e sáida da nación palestina é o islam e poñer bombas supoñe xustificar a teocracia e, por outra banda, as accións armadas do goberno de Israel).
Moita xente ten esquecido que o Muftí de Xerusalem e outros dirixentes árabes foron protexidos polos nazis, e parece que é un detalliño sen importancia o feito de que caseque todolos gobernos dos países islámicos destacan polas súas políticas de rapiña económica e pola ausencia de respeto ás persoas e aos seus "súbditos" de xeito especial.
A actitude do gobermno israelí non sempre é máis axeitada, pero como din un amigo: os que xustifican a colocación de bombas e as poñen nos trenes de Occidente ou nas rúas dos seus propios países son os fanáticos do islam, non os israelíes, sexan estes xudeos ou non.
Porque se o simplismo é valido para analiza-lo comportamente dos fanáticos islamistas, ¿por qué non poñer diane do espello o simplismo de quenes xustifican a violencia dos israelíes?
Por certo, non todos os israelíes son xudeos, nin todos os xudeos son israelíes, ni os xudeos son unha raza, como algúns se empeñan en repetir recollendo a tese dos bárbaros nazis.