Non todo o que critica a Israel é antisemita. Pero todos os antisemitas critican a Israel
Vicenç Villatoro Xornalista. Autor de L'antisemitisme després d'Auschwitz. Foi Director da TV3
Nos últimos días, a palabra antisemitismo reapareceu de forma espectacular no debate político. As acusacións de antisemitismo cruzáronse á propósito de discursos, actitudes e manifestacións sobre a crise actual no Líbano. Neste marco advertíusenos que criticar as actuacións do goberno de Israel non significa necesariamente ser antisemita. É verdade. Pero tamén é certo que algunhas das críticas que se dirixen a Israel non son contra as actuacións do seu goberno, senón contra a súa existencia mesma como Estado. Para algúns, Israel é culpábel faga o que faga, porque a súa culpa non é facer, senón existir.
Ás veces o argumento exculpatorio foi máis aló. Díxose que criticar a Israel non é necesariamente ser antisemita, e acéptoo. Pero díxose tamén que entre nós, en Catalunya, no estado español, o antisemitismo non existe. E aí non estou de acordo. E díxose que, ate en caso de existir, este antisemitismo non tería nada que ver, non tería intersección algunha, coas críticas a Israel. Tampouco podo estar de acordo. Non todo o que critica a Israel é antisemita. Pero todos os antisemitas critican a Israel. Cando a extrema dereita italiana lanza tomates á embaixada israelí ou cando os neonazis alemáns apoian á selección de Irán, porque o seu presidente nega o Holocausto e quere destruír Israel, algunha conexión haberá.
Empecemos polo principio. Se di que entre nós non hai antisemitismo, e que se o houbo foi en tempos dos Reis Católicos. Non é certo. A finais do XIX e principio do XX existe en España e en Catalunya un antisemitismo --sen xudeus!-- que bebe do antisemitismo europeo moderno. Constrúese un arquetipo do xudeu que encarna os valores da modernidade: a ciencia, a cidade, a razón, o diñeiro, a economía- Todos os que rexeitan esta modernidade, a dereita integrista, mais tamén algunha esquerda mística, rexeitan con ela ao xudeu. Non só ao xudeu. O pensamento conservador español desta época xera dúas variantes do antisemitismo cos mesmos argumentos: o antiamericanismo que aparece sobre todo en torno á guerra de 1898 e o anticatalanismo, que compara a cataláns e xudeus e rexéitaos como expresións dunha modernidade mercantil. Este antisemitismo atribúe ao xudeu un plan para o dominio universal. Existiría un complot xudeu, unha conxura sionista, a partir do control do diñeiro, a cultura e os medios de comunicación. A idea recóllese nun panfleto, os Protocolos dos Sabios de Sión, de gran influencia en Hitler, moi divulgado na España dos anos 30 e best seller hoxe en moitos países islámicos.
ESTE VELLO antisemitismo fica modificado polo impacto emocional do Holocausto. Proclamarse antisemita logo de Auschwitz é cargar sobre as propias costas seis millóns de asasinatos. Unha parte do vello antisemitismo perdura, e oímos falar da conspiración xudeo-masónica (nunha España franquista que, lóxicamente, non recoñecía a Israel). Pero a maior parte dos vellos arquetipos recíclanse. O virus antisemita muta. Os tópicos contra a modernidade, contra o occidentalismo, os mitos sobre a conspiración e conxúraa, trasládanse a Israel. O rexeitamento ao xudeu transfórmase en rexeitamento ao israelí. O antisemitismo trócase en antisionismo, pero cos mesmos arquetipos: o complot, o control do diñeiro e a propaganda, o rexeitamento dos valores occidentais. A vergonza por Auschwitz necesita dúas cousas. Disfrazar o vello antisemitismo cun nome novo e relativizar tanto como poida o impacto emocional do Holocausto, negándoo,u banalizándoo. Os vellos arquetipos sobre o xudeu persisten. Os rexeitamentos tamén. Antes aplicábanse sobre o mundo xudeu. Agora, sobre o estado xudeu. Non todos os que critican a Israel fano desde o antisemitismo. Pero no rexeitamento frontal a Israel participa a mutación do vello virus antisemita, a persistencia do arquetipo negativo do xudeu, do vello mito do complot. Busquen nalgunhas das críticas recentes a Israel e verán como a linguaxe e os argumentos transparentan os antigos prexuizos. Pero, sobre todo, observen o plus de rexeitamento que obtén Israel. Se o mediramos polas manifestacións convocadas en contra e as condenas indignadas, resultaría que Israel é o país do mundo que comete maior número de barbaridades, que máis dereitos humanos pisotea, que ameaza máis a paz.
CRE ALGUÉN honestamente, de verdade, que Israel ocupa este primeiro lugar no ránking universal da maldade? Cre alguén ate que ocupa o primeiro lugar limitando o xuízo á zona do Oriente Próximo? Se alguén o cre, por favor, que revise as actuacións dunhas cantas ditaduras sanguentas, na zona e no mundo. E se non, a que pode atribuírse este plus de hostilidade? Estou convencido da pervivencia dos arquetipos antisemitas, que críamos superados, pero que en boa parte mudaron de nome. Uns prexuizos que ás veces resultan invisíbeis para os seus propios portadores. Como a personaxe de Molière, que falaba en prosa sen sabelo, hai entre nós antisemitas -como hai entre nós portadores doutras formas de racismo- que non saben que o son. Non todos o que critican a Israel o son. Todos os que o son critican a Israel.
Comentarios