Por Shlomo Ben Amí
Nunha ocasión, Kissinger caracterizou a Israel, inxustamente, como un país que non posúe política exterior, senón só preocupacións nacionais. Parece mentira que dixese iso: o seu estudo sobre dous grandes estadistas europeos, Metternich e Castlereagh, mostra que o primeiro fracasou porque estaba excesivamente condicionado polas súas limitacións internas e o segundo porque as ignorou. Toda política exterior debe ter en conta as preocupacións nacionais. Con todo, John Mearsheimer e Stephen Walt, os autores do soado e polémico "O lobby israelí" (Taurus, 2007), crearon un paradigma novo. Se teñen razón -e non a teñen-, un país pequeno apoderouse, mediante os seus grupos de presión nos centros do poder do imperio, da política exterior dunha superpotencia á que obrigouna a actuar contra os seus intereses nacionais. O libro, de recente aparición, ignora as complexas realidades de Oriente Próximo Ao querer defender o que é unha tese absurda e obcecada, os autores deste libro demostran unha vergoñosa ignorancia das complexas realidades de Oriente Próximo. É verdade que "o Goberno de Nixon reabasteceu a Israel durante a guerra de outubro", pero non o fixo en contra dos seus intereses nacionais. Precisamente a relación especial con Israel foi o que permitiu a Estados Unidos conseguir unha das súas vitorias estratéxicas máis soadas, ao desmantelar a hexemonía soviética no Oriente Próximo árabe. Mearsheimer e Walt cren que EE UU non fixo nada para cumprir o seu parte do acordo implícito co mundo árabe: obrigar a Israel a retirarse dos territorios árabes ocupados e ofrecer aos palestinos "un Estado viable". EE UU, din, "apoiou en todo momento a postura israelí sobre as negociacións". É ridículo. En Camp David I non houbo ningún "lobby xudeu" que impedise a Begin retroceder á fronteira con Exipto de antes de 1967 e declararse disposto a abordar "os dereitos lexítimos dos palestinos en todos os seus aspectos". Os autores prefiren, pois, obsesionarse coa oferta de Camp David II, supostamente mala, e esquécense do acordo que se propuxo mediante os parámetros de paz de Clinton seis meses despois, uns parámetros que Israel aceptou e que Arafat, no que o embaixador saudita en Wáshington cualificou de "crime contra o pobo palestino e a nación árabe", rexeitou. Seica foi "apoiar a postura israelí sobre as negociacións" a oferta dunha soberanía palestina plena e incondicional sobre o Monte do Templo, a división de Xerusalén e a retirada na práctica de todos os territorios. Impediu o "lobby xudeu" que Clinton fixese aquelas propostas sen precedentes? É evidente que Mearsheimer e Walt outorgan demasiada influencia aos xudeus. Talvez o presidente George Bush, pai, tiña razón ao falar de que en torno ao Congreso había "mil lobbistas" -suponse que sobre todo xudeus- que facían labor de presión en contra da súa política sobre Oriente Próximo. Impediu iso que lle apertase as porcas a Shamir, arrastráselle contra a súa vontade á Conferencia de Paz de Madrid e negáselle as garantías de préstamo para a absorción dos xudeus rusos? Impediu o lobby que Reagan lanzase unha iniciativa de paz para Palestina co obxectivo exclusivo de evitar que Israel se beneficiase estratexicamente da aventura libanesa de Sharon? Impediulle iniciar un xiro na política exterior estadounidense cando recoñeceu á OLP? É evidente que a estreita relación con Israel non contribúe a protexer a EE UU do terrorismo árabe. Pero dicir que a negativa de EE UU a obrigar a Israel a asinar a paz cos árabes é o que explica "en boa parte" o problema do terrorismo nese país, é ridículo. O primeiro atentado contra as Torres Xemelgas realizouse en 1993, cando Clinton e Rabin estaban no medio dunhas conversas de paz moi prometedoras cos sirios e Israel estaba negociando a paz cos palestinos en Oslo. E Osama Bin Laden enviou aos seus homes a Florida, a adestrarse como pilotos suicidas, precisamente o verán no que negociabamos a paz cos palestinos en Camp David. O odio a Estados Unidos remóntase a moito antes de 1967. O golpe de estado que instalou ao Sha en Irán en 1953, a invasión de Líbano en 1958 e o apoio estadounidense aos autócratas da rexión contribuíron a esa crise de confianza entre EE UU e os árabes. Pero sobre todo ódiaselle polo que é: unha nación convencida de que ten unha misión, unha potencia intervencionista e amiga dos autócratas, e cuns intereses e unha cultura popular a cuxa penetración resistir as sociedades islámicas. Mearsheimer e Walt saben moi pouco sobre as prioridades de Israel se cren que "a expansión da democracia na rexión", que "indignou á opinión árabe e islámica", é un "esforzo relacionado co apoio de EE UU a Israel". Se Israel e os autócratas árabes da rexión están de acordo en algo, é no seu rexeitamento da receita democrática norteamericana para o Oriente Próximo árabe. A diferenza dos inxenuos estadounidenses, eles saben que calquera democracia árabe que xurda hoxe ten que ser islámica, anti-occidental e contraria ao "proceso de paz". Ao abordar a guerra de Iraq, os autores incorren en contradicións significativas. Como encaixa a tese de que a guerra se lanzou "para promover os intereses de Israel" coa afirmación do entón ministro israelí de Defensa de que o verdadeiro problema para Israel era Irán, e non Iraq? A guerra de Iraq, ao final, supuxo un triunfo estratéxico para os iranianos. E como pode conciliarse a suposta obsesión do lobby pola guerra de Iraq co feito de que os xudeus estadounidenses se opuñan maioritariamente á invasión? A verdade é moito máis simple: Estados Unidos iniciaría a guerra con Iraq ate aínda que non existise un lobby israelí. O presidente Bush é perfectamente capaz de cometer barbaridades na súa politica exterior sen a axuda de ningún lobby particular. Un argumento sorprendente que utilizan é que EE UU "non estaría tan preocupado por Irán, o Iraq baazista nin Siria se non estivese tan estreitamente vinculado a Israel". É dicir, a conclusión é que a maior coalición internacional creada por Estados Unidos desde a II Guerra Mundial, a que se formou en 1991 para expulsar a Iraq de Kuwait e garantir a subministración de petróleo, foi un asunto "estreitamente vinculado a Israel"? O conflito entre EE UU e Irán, que comezou despois de 
que Carter lograse negociar un acordo de paz entre exipcios e israelís, tamén estivo "estreitamente vinculado a Israel"? Dicir que EE UU non debería preocuparse por un Irán nuclear é ignorar non só o seu interese como potencia hegemónica na rexión en impedir a proliferación nuclear, senón o gran impacto que esta ameaza da bomba iraniana ten para outros aliados de EE UU en todo o mundo árabe. Se Mearsheimer e Walt seguisen o discurso público en países como Exipto, Arabia Saudita e Xordania descubrirían que é tal a inquietude que, por primeira vez, os chamamentos á desnuclearización de Irán son independentes da tradicional esixencia de que Israel abandone o seu programa nuclear. Irán é tan inimigo dos países árabes sunnitas aliados de EE UU como de Israel. É certo que a causa israelí resoa con forza en EE UU. Agora ben, no seu desexo de explicar os fallos da política norteamericana en Oriente Próximo polos grupos de presión israelís, os autores, de xeito grotesco e irresponsable, presentan a unha clase política estadounidense -incluídos os presidentes- que é ou demasiado incompetente para comprender os seus intereses nacionais, ou, algo máis grave, está disposta a vender os seus intereses nacionais a un grupo de presión a cambio da súa supervivencia política. Son dos que pensan que EE UU pode e debe facer moito máis para acabar coa humillación dos palestinos e converter en realidade a visión dos dous Estados. Tamén sostiven sempre que os mellores presidentes estadounidenses para Israel son os que estaban dispostos a presionarlle en favor da causa da paz. Carter e o primeiro Bush foron ese tipo de presidentes. Clinton, a pesar de empregar xeitos máis suaves, conseguiu deseñar o que algún día sería o acordo de paz definitivo entre Israel e Palestina. Por desgraza, desde o 11-S, a visión paranoica do mundo que ten EE UU prexudicou gravemente a súa capacidade non só de ofrecer liderado moral ao mundo, senón de propor solucións a conflitos rexionais. Cando Estados Unidos teña un presidente que propoña unha visión concreta e lévea á práctica con decisión, ningún grupo de presión, por forte que sexa, poderá impedirlle o paso.
que Carter lograse negociar un acordo de paz entre exipcios e israelís, tamén estivo "estreitamente vinculado a Israel"? Dicir que EE UU non debería preocuparse por un Irán nuclear é ignorar non só o seu interese como potencia hegemónica na rexión en impedir a proliferación nuclear, senón o gran impacto que esta ameaza da bomba iraniana ten para outros aliados de EE UU en todo o mundo árabe. Se Mearsheimer e Walt seguisen o discurso público en países como Exipto, Arabia Saudita e Xordania descubrirían que é tal a inquietude que, por primeira vez, os chamamentos á desnuclearización de Irán son independentes da tradicional esixencia de que Israel abandone o seu programa nuclear. Irán é tan inimigo dos países árabes sunnitas aliados de EE UU como de Israel. É certo que a causa israelí resoa con forza en EE UU. Agora ben, no seu desexo de explicar os fallos da política norteamericana en Oriente Próximo polos grupos de presión israelís, os autores, de xeito grotesco e irresponsable, presentan a unha clase política estadounidense -incluídos os presidentes- que é ou demasiado incompetente para comprender os seus intereses nacionais, ou, algo máis grave, está disposta a vender os seus intereses nacionais a un grupo de presión a cambio da súa supervivencia política. Son dos que pensan que EE UU pode e debe facer moito máis para acabar coa humillación dos palestinos e converter en realidade a visión dos dous Estados. Tamén sostiven sempre que os mellores presidentes estadounidenses para Israel son os que estaban dispostos a presionarlle en favor da causa da paz. Carter e o primeiro Bush foron ese tipo de presidentes. Clinton, a pesar de empregar xeitos máis suaves, conseguiu deseñar o que algún día sería o acordo de paz definitivo entre Israel e Palestina. Por desgraza, desde o 11-S, a visión paranoica do mundo que ten EE UU prexudicou gravemente a súa capacidade non só de ofrecer liderado moral ao mundo, senón de propor solucións a conflitos rexionais. Cando Estados Unidos teña un presidente que propoña unha visión concreta e lévea á práctica con decisión, ningún grupo de presión, por forte que sexa, poderá impedirlle o paso.
Comentarios